مقاله ارائه راهکارهایی جهت کاربردی کردن ویژگی های توسعه و طراحی پایدار در امر ساخت و ساز

بخشی از مقاله

ارائه راهکارهايي جهت کاربردي کردن ويژگي هاي توسعه و طراحي پايدار در امر ساخت و ساز
چکيده
مشخصه متمايز برنامه ريزي و طراحي شهري در هزاره سوم ميلادي، برنامه ريزي بر مبناي همگامي با طبيعت و رعايت اصول توسعه پايدار است . با توجه به مفهوم توسعه پايدار در طراحي و معماري که در واقع بازنگري اصلاح طلبانه اي به مدرنيسم ، سنت و راهکارهاي آشتي جويانه مابين اين دو است ، مي توان گفت که طراحي پايدار نوعي دخل و تصرف در محيط است که تلاش مي کند راه حل هايي را با اهداف محيطي، اجتماعي، اقتصادي و در يک نگاه کل نگر و در هم آميخته ابداع نمايد و بتواند با تعادل دست يافته ، کيفيت برتري براي زندگي نسل کنوني و ميراث مناسبي را جهت آيندگان فراهم سازد. معماري سبز يا معماري سازگار با محيط زيست نيز به عنوان ره آورد صنعت ساختمان برگرفته از اصول طراحي پايدار است و کليه اصول آن در جهت کاهش و بهينه سازي مصرف انرژي مي باشند. اصول معماري پايدار يا معماري سبز در راستاي به حداقل رساندن انرژي، بازيافت و استفاده مجدد از منابع و مصالح موجود به منظور کاهش هزينه هاي مادي و معنوي معماري و ساخت و ساز است و مواردي چون استفاده از تهويه طبيعي، اقتصادي بودن ساختمان، تامين انرژي الکتريکي از طريق سلول هاي خورشيدي، تامين آب گرم از طريق آبگرمکن هاي خورشيدي، جانمايي مناسب ساختمان ها براي بيشترين بهره مندي از منابع طبيعي انرژي و سايت ، عايق بندي مناسب حرارتي، استفاده از مصالح قابل بازيافت و بومي، درزگيري هاي مناسب و استفاده از بازشوهاي دو جداره، جمع آوري آب باران و تصفيه آبهاي مصرف شده و فاضلابها، سيستم هاي هوشمند کنترل کيفيت آسايش ، بازيافت کامل زباله هاي ساختمان، استفاده از نور طبيعي خورشيد در روز، استفاده درست از منابع تجديدناپذير فسيلي و چوب، مشارکت عمومي و ارتقاء سطح کيفي بصري و انعطاف پذيري فضاها و... مي باشد. در نهايت اينکه معماري سبز به تمامي نيازهاي افراد مخاطب خود توجه داشته و حقيقت حضور انسان را محترم مي شمارد. با توجه به اينکه بيش از ٤٠% از انرژي مصرفي شهرها در خانه ها استفاده مي شود و کاهش مصرف بخشي از انرژي مي تواند علاوه بر منافع اقتصادي کاربران به حفظ منابع سوختي و پاکيزگي محيط زيست کمک کند بنابراين نقش طراحان ساختمان ها پر رنگ تر از سايرين به چشم مي خورد.
در اين مقاله با هدف کاربردي کردن ويژگي هاي توسعه پايدار در امر ساخت و ساز، با ارائه ويژگي هاي طراحي و معماري سبزِ چند نمونه موفق جهاني، عمده ترين ترفندهاي طراحي براي رسيدن به معماري پايدار، کاهش مصرف انرژي و ارتقاء سطح کيفي آسايش ساختمان هاي شهري ارائه شده است . روش تحقيق نيز از نوع توصيفي تحليلي بوده و به منظور جمع آوري اطلاعات از منابع و اسناد مکتوب علمي و تخصصي بهره گيري شده است .
کلمات کليدي : توسعه پايدار، طراحي پايدار، کاهش مصرف انرژي، معماري سبز
١. مقدمه
در تمام طول تاريخ معماري و ساختمان سازي، طراحان همواره در صدد پاسخگويي به شرايط آب و هوايي بوده اند. حتي در معماري به اصطلاح بدوي طراحي اقليمي داراي بيان دقيق و استادانه اي بوده است ، خواه در ساختمان هاي روستايي واقع در کوههاي آلپ سوييس که در مقابل باد محافظت شده و رو به جنوب مي باشند و خواه در پلان خانه هاي حياط مرکزي سنتي که جهت حفظ سرماي شب در اقليم گرم و خشک طراحي شده اند.
طراحي ساختمان تنها بر اساس گرمايش در فصل زمستان ناقص است و اگر سايبانهايي براي تابستان در نظر گرفته نشده باشد، اين نوع طراحي حتي مضر هم مي باشد. بسياري از تکنيک هاي طراحي اقليمي مانند عايق بندي يا ابنيه زير زميني مي تواند هزينه هاي سرمايش و گرمايش را تقليل دهد. تهويه طبيعي زماني که با ساير تکنيکهاي برودتي مورد استفاده قرار گيرد به راحتي مي تواند در ماه هاي تابستان باعث فراهم آمدن شرايط آسايش شود. احتياج به مخارج کولر گازي( جهت خنک کردن داخل بنا) اغلب بخاطر مکان نادرست پنجره در بنا و يا عدم استفاده از سايه است که باعث تبديل ساختمان به يک تنور داغ خورشيدي در تابستان مي شود. حتي در ايامي که هواي بيرون دلپذير است ، به واسطه بي اطلاعي طراح از مباني و روشهاي طراحي اقليمي، هواي داخل ساختمان مي تواند ناراحت کننده باشد. به طور کلي در کليه اقليمهاي بسيار دشوار از لحاظ زيستي ، هميشه روشهاي مختلفي براي رسيدن به آسايش انسان و صرفه جويي در مصرف انرژي وجود دارد و طراحي اقليمي روشي است براي کاهش همه جانبه هزينه انرژي يک ساختمان . طراحي ساختمان اولين خط دفاعي در مقابل عوامل اقليمي خارج بناست . در تمام آب و هواها، ساختمان هايي که بر طبق اصول اقليمي ساخته شده اند، ضرورت گرمايش و سرمايش مکانيکي را به حداقل مي رسانند و در عوض از انرژي طبيعي موجود در اطراف ساختمان استفاده مي کنند.(قباديان، ١٣٨٤، ٤)
شواهد موجود در اصول طراحي اقليمي نشان مي دهد که آسايش فيزيکي و کالبدي انسان در ساختمان حاصل توازن انرژي حرارتي بين انسان و فضاي اطراف است ، ولي واقعيت ضعف اصول، مباني و استانداردهاي طراحي اقليمي را نمي توان ناديده انگاشت . هدفهاي طراحي اقليمي در زمستان و تابستان با يکديگر متفاوت مي باشد. براي نيل به اهداف طراحي اقليمي بايد اصول عملي طراحي اقليمي بر اساس شکل ١استفاده گردد. زماني که طراح، شرايط آب و هوايي محل را شناخت (با استفاده از تحليل هاي هواشناسي موجود در جداول سايکرومتريک ) اصول طراحي اقليمي که مناسب آن آب و هواست را مي تواند انتخاب و با يکديگر مقايسه کند. لذا در اين مقاله با بيان شرايط استاندارد براي آسايش انسان در فضا و ارائه اصول مربوط به راهنماي طراحي محيط و انرژيLEED و دو نمونه موفق ساختمان سبز به لحاظ شاخص هاي راهنماي LEED ، شاخص هاي کليدي در اهداف طراحي پايدار و ترفندهاي طراحي اقليمي براي کاهش مصرف انرژي ارائه خواهد شد.

شکل ١. خلاصه اصول و روشهاي طراحي اقليمي
٢. اهداف
هدف اصلي اين مقاله ارائه راهکارهايي جهت کاربردي کردن ويژگي هاي توسعه و طراحي پايدار در امر ساخت و ساز مي باشد و اهداف فرعي آن عبارتند از :
- ارائه راهنماي طراحي و انرژي به عنوان شاخصي براي رده بندي ميزان پايداري ساختمان ها
- ارائه شاخص هاي کليدي دراهداف طراحي پايدار
- ارائه ترفندهاي طراحي براي کاهش مصرف انرژي
٣. مباني نظري :
١,٣. شرايط آسايش و استانداردها
هدف از طراحي اقليمي، ثابت نگاهداشتن يا به حداقل رساندن هزينه لازم براي حفظ شرايط مطلوب و آسايش در فضاي داخل بنا مي باشد. حفظ آسايش حرارتي، از تعادل دما ميان بدن و محيط اطراف ناشي مي گردد. در طراحي ساختمان و مسايل تکنيکي آن، آسايش حرارتي انسان به موقعيتي اتلاق مي شود که انسان از نظر ذهني و فکري در شرايط آسايش حرارتي قرار دارد. ( کسمايي،٥٦،١٣٨٥)
آزمايشهاي متعددي انجام گرديده تا "راحت ترين شرايط " از لحاظ اتفاق نظر آزمايش شوندگان شناسايي گردد. محققين دانشگاه امريکايي کانزاسKSU به اين نتيجه رسيده اند افرادي که لباس سبک معمولي ادارات را مي پوشند(CLU٦,- ٠,٤) از محيطي با دماي خشک F°٧٩و رطوبت نسبي ٥٠% و سرعت هواي کمتر از ٣٥فوت در دقيقه حداکثر رضايت را دارند( آيين نامه اشري ١٩٨١)
فشار بخار هوا، علاوه بر تاثيري که روي ميزان تعرق و تبخير رطوبت پوست بدن دارد، بر روي وضعيت رواني فيزيکي انسان نيز تاثير مي گذارد." لي روي " (لندز برگ،١٩٧٢) فشار بخار از١٢تا ١٦را "سلامت "، ١٦تا ٢١,٢را " آرامش بخش "، ٢١,٢تا ٢٦,٤را "ناراحت کننده " و بيش از ٢٦,٤ميلي بار را "ناتوان کننده " ناميده است . ( قباديان، ١٣٨٤، ٣٠)
براي رسيدن به شرايط آسايش و استاندارد در محيط هاي طراحي شده، سامانه هايي از طرف انجمن هاي ساختمان هاي سبز ارائه شده است که يکي از آنها "راهنماي طراحي محيطي و انرژي LEED١"مي باشد که در ذيل به توضيح آن پرداخته شده است :
٢,٣. راهنماي طراحي محيطي و انرژي LEED:
سامانه رده بندي خانه سبز در راهنماي طراحي محيطي و انرژي LEED در واقع استانداردي است اختياري براي توسعه ساختمان هاي کارا و پايدار. اعضاي انجمن ساختمان سبز ايالات متحده ٢(USGBC)که مسئوليت تمامي موارد مرتبط با صنعت ساختمان را بر عهده دارند، افزون بر تدوين راهنماي طراحي محيطي و انرژي، کماکان به تکميل آن ادامه مي دهند. هدف انجمن مذکور، ترويج ساختمان هايي است که به لحاظ محيطي پاسخگو و سودمند، که مکاني سالم براي زندگي و کار به شمار مي آيند. همچنين اهداف اين راهنما عبارتند از :( اعتماد، ١٣٨٧، ٣٢٠)
• تعريف خانه سبز با تدوين استانداردهاي مشترک و اندازه گيري شدني
• ترويج طراحي جامع کل ساختمان
• شناساندن راهبرد محيطي در صنعت ساختمان
• دامن زدن به رقابت در طراحي سبز (پايدار)
• افزايش آگاهي مشتريان از فوايد خانه هاي سبز
• دگرگوني و تحول در بازار ساختمان
گواهينامه LEED( سامانه ارزيابي ساختمان هاي سبز) براي ساخت و سازهاي نوسازي مشتمل بر چهار سطح است که بر اساس ميزان امتيازهايي که هر پروژه به دست مي آورد از امتياز کلي ٦٩محاسبه مي شود. ( اعتماد، ١٣٨٧، ٣٢١)
گواهينامه LEED(حداقل امتياز): امتياز ٢٦تا ٣٢و يا کسب ٤٠درصد از امتيازات پايه
سطح نقره اي: امتياز ٣٣تا ٣٨و با کسب ٥٠درصد از امتيازات پايه
سطح طلايي:٣٩تا ٥١امتياز و يا کسب ٦٠درصد از امتيازات پايه
سطح پلاتين : امتياز بالاي ٥٢و يا کسب ٨٠درصد از امتيازات پايه
براي دريافت گواهينامه LEED هر پروژه بايد معيارهاي طراحي و بهره برداري را بر اساس سطوح چهارگانه سامانه ارزيابي ساختمان هاي سبز بدست آورد.
٣,٣. سطوح مختلف راهنماي طراحي محيطي و انرژي LEED:
سامانه سطح بندي مشتمل بر ٦دسته عمده امتياز دهي است که عبارتند از : سايت هاي پايدار، کارايي سامانه هاي آب، انرژي و اتمسفر، مصالح و منابع ، کيفيت محيط داخلي، نوآوري و فرايند طراحي. امتياز پروژه ها براي دريافت گواهينامه بر اساس ميزان پاسخگويي به الزامات فني محاسبه مي شود:
(http:..www.nrdc.org.buildinggreen.leed.asp)
• سايت هاي پايدار
دسته سايت هاي پايدار مجموعا ١٤امتياز دارد.در بين ٦دسته LEED اين دسته احتمالا در بردارنده آشکارترين توجهات به برنامه ريزي است . امتيازدهي بر اساس تحقق اهدافي مانند توسعه ، حفاظت تاريخي، توسعه شبکه حمل و نقل ، حفاظت از زمين و همچنين حفاظت از گونه هاي زيستي انجام مي گيرد.
• کارايي سامانه هايآب
در مجموع ٥امتياز از کارايي سامانه هاي آب به دست مي آيد. راهنماي LEED بر راهبردهايي که در افزايش حفاظت از آب در تجهيزات آبي و محيط پيرامون آنها موثرند تاکيد دارد. امتيازها به وسايل پربازده آبي و کاهش نياز به آبرساني و همچنين به فناوري هاي امروزين فاضلاب داده مي شود. سامانه هاي آبي پربازده در منظر سازي در بردارنده خصوصياتي چون کاهش نياز به آبرساني تا ٥٠درصد، استفاده نکردن از آب آشاميدني براي آبرساني و همچنين عدم استفاده از سامانه هاي دائمي آبرساني هستند.
• انرژي و اتمسفر
از کل ٦٩امتياز، بيشترين امتياز (ميزان ١٧امتياز ) در همين بخش بدست مي آيد. تاکيد اين بخش بر کنترل کيفيت در محيط هاي ساخته شده، عملکرد سامانه هاي مکانيکي، کاهش ميزان کلروفلورهاي کربن ٣(cfc) در تجهيزات و حمايت از انرژي هاي جايگزين شامل استفاده از منابع تجديدشدني است . امتياز انرژي الکتريکي سبز شامل تامين حداقل ٥٠درصد از نياز الکتريکي ساختمان از منابع تجديدشدني است .
• مصالح و منابع
١٣امتياز از کل امتيازات در اين بخش بدست مي آيد. منابع و مصالح بر تحليل چرخه زندگي مواد تمرکز دارد که خود شامل طراحي مناسب براي سازگاري، استفاده از منابع چوب مورد تاييد و مواد و مصالح سازگار با محيط است . بخشي از امتيازها به حمايت از منابع فرهنگي و تاريخي اختصاص دارد. چندين امتياز نيز به بازيافت دپوي زباله از طريق مديريت مواد زائد اختصاص مي يابد.
• کيفيت محيط هاي داخلي
با توجه به اينکه ساکنان ارزشمندترين بخش هر ساختمان هستند، LEED١٥امتياز به کيفيت فضاي داخلي اختصاص داده است . تاکيد بر استفاده از مواد آلي غير فرار يا با درجه فراري اندک ٤(VOC)، عناصر طراحي بين المللي، سامانه هاي ترکيبي و افزايش بهره وري از طريق استفاده از نور روز و کنترل پذيري سامانه ها که به لحاظ آماري اثبات شدني باشد.
• نوآوري در طراحي
٥امتياز باقيمانده در راهنماي طراحي محيطي و انرژي ، به نوآوري در طراحي با هدف دستيابي به سطح عملکردي بالاتر از خواست هاي سامانه رده بندي و استفاده از کارشناسان مورد تاييدLEED در قالب مشارکت در تيم پروژه اختصاص مي يابد.
• تاثير بر ارزش دارايي ها
ساختمان هايي که بر اساس استانداردهاي LEED ساخته مي شوند، معمولا رو سوي افزايش قيمت دارند.(٢٠٠٣٥٢,LeeFithian)
٤. ترفندهاي طراحي در کاهش مصرف انرژي Energy Efficiency
يکي از مسائل و مشکلات جامعه جهاني بحث مصرف انرژي و مشکلات مربوط به آن مانند محدوديت ، گراني و آلايندگي آن است . امروزه در جهان بيش از ٤٠% از انرژي مصرفي در خانه ها استفاده مي شود و کاهش مصرف اين دسته مي تواند علاوه بر منافع اقتصادي کاربران به حفظ منابع سوختي و پاکيزگي محيط زيست کمک کند. در اين ميان نقش طراحان ساختمان ها پر رنگ تر از سايرين به چشم مي خورد.
در گذشته هاي دور سازندگان بناها در نبود تاسيسات و تجهيزات مکانيکي، با استفاده از ترفندهايي شرايط مطلوب براي زندگي را فراهم مي کردند.
بناهايي که اکنون از گذشتگان براي ما باقي مانده خود شاهدي است بر اين مدعا. معماري کويري و کوهستاني ايران نمونه هاي شاخصي از اين بناها را شامل مي شوند. اما امروزه تاسيسات مکانيکي جزء جدايي ناپذير بناها هستند. ليکن مي توان کاربرد آنها را کاهش داد.( معماريان، ١٣٨٤، ٦٥)
اکنون پيشنهاداتي براي کاهش مصرف انرژي براي گرمايش و تهويه ارائه مي شود که از آن به ترفندهاي طراحي ياد مي کنيم :
- - ساخت کالبدي شهر و محيط زيست :
در اينجا نخستين موضوعي که مطرح مي گردد، چگونگي ماکروفرم شهر (خطي، ستاره اي،شطرنجي و غيره) است . بدين معنا که در مقر مورد نظر، شهر بايد از چگونه ماکروفرمي برخوردار باشد تا از اين طريق در آن عمل تهويه هوا به نحو مطلوب صورت گيرد. بررسي اقليم محلي و ساخت توپوگرافيک تا حد زيادي به اين پرسش پاسخ مي دهد، از اين رو به هنگام طراحي مي بايست از ايجاد موانع در مسيرهاي عبور هوا خودداري شود.( بهرام سلطاني،١٣٨٧، ٨٦)
- ٢ اقليم کلان Macro Climate :
توجه به نکات اقليمي در طراحي همچون زاويه تابش خورشيد و وزش بادها همواره نقش مهمي در شکل گيري بافت شهرها و قرارگيري توده هاي ساختماني داشته اند. در هر منطقه اي با توجه به عرض جغرافيايي، ارتفاع و وضعيت آب و هوا شرايط مناسب سازگاري با اقليم کلان محاسبه و ارائه شده است .
- ٣- اقليم خرد Micro Climate:
هر بنا همواره در مجاورت اشيا و عوامل طبيعي گوناگوني قرار گرفته است که مي توانند بر واکنش آن در مقابل عوامل اقليمي تاثير بگذارند. با قرار دادن مناسب اين عوارض در مجاورت بنا مي توان نتايج مطلوبي را بدست آورد. ميکرو اقليم در واقع شرايط آب و هوايي اطراف ساختمان است . نخستين مرحله بسيار مهم در طراحي ساختمان، مطالعه سايت است و استفاده از عناصر مختلف براي تثبيت شرايط ميکرو اقليم در اطراف بنا. از جمله ميکرو اقليم ها مي توان به ايجاد فضاي سبز و آب در مجاورت بنا اشاره کرد: ( مفيدي شميراني، ١٣٨٣، ٨٨)
٤ ٣- ١- فضاي سبز: توده درختان سبز علاوه بر ايجاد چشم انداز و لطافت فضا، آکوستيک بوده و مي تواند سر و صداي مزاحم محيط شهري را جذب کنند.
توده اي از درختان سبز پهن برگ به عمق ١٠متر مي تواند تا db٥٠ آلودگي صوتي را کاهش دهد. همچنين توده درختان جاذب نور خورشيد است و مانع از تابش مستقيم آن به درون و بدنه ساختمان مي شود.(شکل ٢) لذا هم از خيرگي و هم از گرماي آفتاب کاسته مي شود. درختان مي توانند به عنوان بادشکن نيز در مسير بادهاي مزاحم قرار گيرند. (شکل ٣)

٤ ٣- ٢- آب: عبور جريان هوا از سطح آب همواره باعث متعادل شدن دما و رطوبت آن مي شود. همچنين عبور جريان باد از سطح آب باعث کاهش سرعت آن نيز مي شود. استفاده از استخر آب در بناهاي مجاور کوهها براي کنترل سرعت باد وزيده شده از سمت کوه توصيه مي شود.
- ٤ انرژي خورشيد (Sunlight)Solar Energy:
در طراحي معماري ، خورشيد همواره تاثير زيادي در جانمايي فضاها و قرارگيري توده ها دارد. اغلب طراحان خورشيد را يک مشکل براي طراحي مي دانند.
اما با برخورد صحيح با آن مي توان نتايج مطلوبي را حاصل کرد. خورشيد منبع اصلي توليد انرژي در زمين است . آنچه از نور و گرما در زمين وجود دارد، مستقيم يا غير مستقيم از خورشيد حاصل شده. خورشيد براي ما دو اثر مهم دارد: نور و گرما. اما چگونه مي توانيم از اين دو اثر غالبا نا مطلوب نتيجه دلخواه حاصل کنيم ؟ پاسخ اين پرسش در ميراث گذشتگان به ما ارائه شده است . تکنولوژي امروز هم راهکارهايي را معرفي مي کند. نحوه استفاده از انرژي خورشيدي به دو شيوه است :
٤- - - روش فعال
٤-٤- ١- ١ سلول هاي خورشيدي Photovoltaic
سلول هاي خورشيدي به جهت توليد انرژي برق سال هاست که مورد استفاده قرار مي گيرند. اما مشکلاتي همچون هزينه بالا و هميشگي نبودن خورشيد استفاده از آن را با ابهام روبرو کرده است . ذخيره سازي برق هم با مشکلاتي همراه است . لذا استفاده از اين تکنيک بيشتر براي مناطقي بازدهي دارد که دسترسي به ساير انرژي ها ندارند. ( صيقل کار و همکاران، ١٣٨٩، ٢٦)
٤-٤- ١- ٢- آبگرمکن هاي خورشيدي Water Heating System
استفاده از اين سيستم در مناطق کويري و گرم رايج است . در شهرهايي همچون بشرويه و طبس بسياري از اين آبگرمکن ها را بر روي بام خانه ها مي توانيم ببينيم . عملکرد اين سيستم بسيار ساده است . اجزاي اصلي آن عبارتند از مخزن آب و کويل . آب مصرفي با وارد شدن به کويل ها که در معرض تابش آفتاب قرار دارند گرم شده و به استفاده مي رسد. لازم به ذکر است که در اين سيستم همواره وجود سيستم هاي مکانيکي کمکي ضروري است .
٤- - ٢ روش غير فعال
سيستم هاي غير فعال خورشيدي که به راحتي قابل ساخت و اجرا هستند معمولا با پوسته ساختمان ترکيب مي شوند. مصالح آنها اغلب مصالح عام ساختماني است و هدف اين سيستم ها جمع آوري و ذخيره انرژي خورشيدي و پخش آن در ساختمان است . ( حسيني، ١٢،١٣٨٤)
٤-٤-٢- ١- تابش مستقيم
ورود اشعه خورشيد به ساختمان بدون واسطه را تابش مستقيم مي گويند. در واقع اين همان اتفاقي است که معمولا در بناها رخ مي دهد. يعني نوري که از پنجره به داخل نفوذ مي کند. نور و گرماي خورشيد در اين حالت مي تواند آزار دهنده باشد.اما روشهايي براي کنترل آن وجود دارد. مانند نصب سايه سازهاي مشبک در بالاي پنجره که راه خروج هواي گرم در آن وجود داشته باشد و يا نصب پرده هاي عمودي و افقي جهت تنظيم مقدار و زاويه نور ورودي
٤-٤-٢- ٢- تکنيک ديوار سنگين
ديوار سنگين که ساختار ساده اي دارد حرارت خورشيد را جذب کرده و با ظرفيت حرارتي بالاي خود آن را ذخيره کرده و در فضاي داخلي پخش مي کند.
ساختار ديوار سنگين به اين صورت است :
الف ) يک سطح شفاف شامل شيشه يک جداره يا دو جداره با بازشو در بالا يا پايين آن ب) يک فاصله ٥تا ١٢سانتيمتري براي درز هوا
ج) يک ديوار با مصالح ظرفيت حرارتي بالا ساخته شده از ( سنگ ، آجر گري و ...) و با رنگ تيره که حداکثر گرما را دريافت و ذخيره مي کند. ( رحماني و مفيدي، ١٣٨٨، ٢٥)
٤-٤-٢-٣- تکنيک ديوار ترومب
سيستمي مشابه ديوار سنگين است با اين تفاوت که ديوار ترومب داراي دريچه هايي در بالا و پايين ديوار سنگين مي باشد. دريچه ها در داخل فضا دمپرهايي
براي کنترل جريان هوا دارند. ( شکل ٤)

٤-٤-٢-٤ مکش گرما Thermo Siphon
جريان هاي همرفتي همواره نقش مهمي را در تهويه هوا ايفا مي کنند. بر همين اساس هواي گرم در دالان عمودي همواره به سمت بالا مکيده مي شود که به آن خاصيت دودکش مي گويند. از اين خاصيت همچنين در ساخت پانل ترموسيفون استفاده مي شود. اين پانل سيستمي همانند ديوار ترومب دارد با اين تفاوت که در فاصله دو سانتيمتري از شيشه خارجي صفحه جاذب فلزي قرار گرفته است (شکل ٥). دريچه هاي پايين پانل هواي خنک داخل اتاق را به سمت ترموسيفون مي کشد و پس از گرم شدن از دريچه بالا به اتاق مي دمد. ( حسيني، ١٤،١٣٨٤)
٤-٤-٢-٥ انباره گرماHeat Storage

يکي از مشکلات اساسي در انرژي مصرفي براي گرمايش اتلاف گرما است . بنابراين ذخيره گرما مي تواند از اتلاف انرژي موجود جلوگيري کند. ذخيره گرما مي تواند توسط موادي که ظرفيت گرمايي بالايي دارند صورت گيرد. موادي مانند آب، سنگ و هوا در صورتيکه ايزوله شوند گرما را در خود به مقدار زياد حفظ مي کنند. در ساختمان هاي بزرگ مي توان با قرار دادن مخزني از اين مواد در سطح خارجي بنا گرما را در طول روز ذخيره و در ساعات سرد شب به داخل ساختمان وارد کرد. اين مخزن مي تواند اتاق پر از هوايي باشد که با دريچه هاي تهويه ، هوا را به داخل ساختمان مي دمد. (حسيني، همان،١٦)
٤-٤-٢-٦ بالکن هاي شفاف Transparent Balcony
شيشه اي کردن يک بالکن به اين معناست که دور بالکن را با شيشه بپوشانيم در حالي که بالکن از اتاق پشت خود نيز با يک جداره شيشه اي جدا شده است .
بالکن شيشه اي بايستي داراي بازشوهايي باشد تا از گرمايش بيش از حد در تابستان جلوگيري کند. بالکن هاي شفاف کمک زيادي به رسيدن دما و رطوبت شرايط آسايش مخصوصا در زمستان مي کنند. بالکن هاي شفاف به عنوان فضايي واسط بين داخل و خارج مي توانند هم مورد استفاده کاربران باشند و هم
مانعي براي ورود و خروج ناخواسته هواي اتاق باشند. ( مفيدي شميراني، ١٣٨٣، ٩٠)

٤-٤-٢-٧ حياط مرکزيAtrium
آتريوم يک فضاي مسقف در ميان بناست که فضاها در اطراف آن قرار دارند. يک آتريم آفتابي آتريمي است که سقف شيشه اي به فضاي داخلي وارد مي شود و اتاق ها مي توانند از طريق بازشوهايي از اين گرما بهره ببرند. در تابستان نيز با گشودن سقف مي توان از خاصيت دودکشي استفاده و تهويه طبيعي انجام داد. در فصل زمستان آتريم به عنوان يک فضاي بافر نيز عمل مي کند.( مفيدي شميراني ، همان، ٩٥)
٥. نمونه هايي از ساختمان هاي سبز
با توجه به تکنيک ها و ترفندهاي طراحي ذکر شده و همچنين شاخص هاي کليدي براي دستيابي به اهداف طراحي پايدار و استانداردهاي بين المللي LEEDدر ادامه به توضيح دو نمونه موفق خارجي که در آنها شاخص هاي معماري سبز و پايدار رعايت شده است مي پر دازيم :
- - ساختمان مرکز تجاري سبز هندوستان
حيدر آباد ، شهر مرواريد و کانون IT هندوستان است و اکنون داراي يکي از سبز ترين ساختمان هاي دنيا است .مرکز تجاري سبز Cll-Sohrabji Godrej در حيدر آباد نمونه اي منحصر به فرد و موفق در مشارکت بخش خصوصي و عمومي بين دولت و کمپاني Mfg و کنفدراسيون صنعتي هندوستان مي باشد. اين ساختمان جايزه مشهور طلاي سفيد را تحت نظر پيشوايان انرژي و طراحي محيطي (LEED)، از طرف شوراي ساختمان هاي سبز امريکا
دريافت کرده است . اين ساختمان اولين ساختماني است که در خارج از امريکا قرار دارد و اين جايزه را دريافت کرده و در کل جهان سومين ساختمان با اين رتبه مي باشد .
خصوصيات سبز