بخشی از مقاله
ارزیابی کاربرد شاخصهاي تعیین تنوع در اختلاط کاربري هاي شهري (مطالعه موردي نواحی و محلات منطقه هفت شهرداري تهران)
چکیده
طی چند دهه گذشته توسعه اختلاط کاربريها، به الگوي برنامهریزي مکانی مهـم در کشـورهاي پیشـرفته تبدیل شده است. نحوه قرار گیري کاربريهاي شهري، تأثیر بسزایی در سطح کیفیت زندگی و کارایی خدمات مربوط به کاربريهاي مختلف دارد. در این تحقیق به بررسی روشهاي مختلف ارزیابی میـزان تنـوع اخـتلاط کاربريهاي شهري، به کمک GIS پرداخته شده است و ضمن مشخص نمودن نقـاط ضـعف و قـوت آنهـا، یک روش نوین براي ارزیابی تنوع و گوناگونی اختلاط کاربريهاي شهري معرفی و پیشنهاد شـده اسـت. در این پژوهش از روشهاي مختلف به منظور ارزیابی شاخص تنوع، براي بعد افق در مقیاس محلات و نـواحی شهري در منطقه هفت شهرداري تهران استفاده شده است. تحلیل عملی روشهاي ارائه شده، حاکی از توانایی روشهاي پیشنهاد شده براي ارزیابی میزان تنوع اختلاط کاربريها در محدوده مورد مطالعه است. با توجه به نتایج حاصله، شاخصهاي HH و آنتروپی براي ارزیابی تنوع اختلاط کاربريهـاي شـهري بـراي بـیش از دو نوع کاربري و مجموعـه شـاخصهـاي A0.1)، A0.5، Atkinson (A0.9 بـه منظـور ارزیـابی تنـوع اخـتلاط کاربريهاي شهري براي دو نوع کاربري پیشنهاد میگردد. یافتههاي حاصل از اجراي مدل در محدوده مطالعـه موردي حاکی از آن است که، در سطح نواحی شهري، ناحیه پـنج و در سـطح محـلات، محلـههـاي دبسـتان، خاقانی، امجدیه و کاج در بهترین وضعیت از نظر تنوع اخـتلاط کـاربريهـاي شـهري بـین دو نـوع کـاربري (مسکونی و غیر مسکونی) قرار دارند، همچنین از نظر تنوع اختلاط کاربريهـاي شـهري در بـیش از دو نـوع کاربري در سطح نواحی شهري، نواحی پنج و چهار و در سطح محلات، محلههاي امجدیه، دبستان، خاقانی و کاج در وضعیت بهتري قرار دارند.
واژههاي کلیدي: اختلاط کاربري، تنوع کاربريها، برنامهریزي شهري، سامانه اطلاعـات جغرافیـایی، ارزیـابی کاربري
-1مقدمه
-1-1طرح مسأله
عنصر کاربري زمین1، دلالت بر اختصـاص زمـین بـراي مقاصـد مختلـف دارد. هـدف از برنامـهریـزي کاربري اراضی شـهري تعیـین چگـونگی اختصـاص نواحی به کاربريهاي مختلـف اسـت. برنامـهریـزي کاربري اراضی شهري شامل مراحل شناخت، تحلیـل و برنامهریزي و اجرا اسـت. مرحلـه شـناخت، خـود شامل زیر مراحل مختلفی میگردد، کـه مهتـرین آنهـا فراهم نمودن مدلهاي تحلیلی براي کمک به شناخت بهتـر وضـعیت جـاري کـاربريهـاي شـهري اسـت
.(Kaiser et al., 1995) یکی از وظاف اساسی و مهـم برنامهریزان شهري و ناحیـهاي، تخصـیص زمـین بـه کاربريهاي گوناگون شـهري بـا توجـه بـه نقـش و کارکرد شهر، اقتصـاد شـهر و همچنـین تـاثیر متقابـل کاربريها بر همدیگر است (پرهیزکار، .(1376
بعد از جنگ جهانی دوم، برنامهریـزي شـهري در بسیاري از شهرهاي اروپایی و آمریکاي شمالی بطـور قابل توجهی توسط اصول کارکردگرایی توضـیح داده شده از جانب کنگرهي بـین المللـی معمـاري مـدرن2 موسوم به CIAM هدایت گردید. CIAM حامی شـهر کارکردگرا است که در آن چهار کارکرد اصلی شهري (مسکن، کار، تفریح و حمل و نقل) به وضوح از هـم جدا شدهاند .(Hoppenbrouwer et al, 2005: 967)
روشهاي مختلف زونبندي3 و چیدمان کاربريها در تاریخ شهرسازي تجربه شده و موانع و فواید آنها مورد شناسایی قرار گرفتـه اسـت Song and Knaap, .(2004) با وجود بعضی محاسن، این نوع برنامهریزي مکانی داراي معایبی مانند: وابستگی شدید به اتومبیل، تسهیلات و امکانات ناکافی و ناهمگن، هزینههاي زیر ساختی بالا به ازاي هر شخص، افـزایش زمـان سـفر، ازدحــام ترافیــک، از بــین رفــتن حــس اجتمــاعی است(جاکوبز، .(1386 اثرات منفی این نوع نگرش به مکانیابی فعالیتهـا در طـی زمـان مشـخص شـده و انتقادات نظریه پردازانی نظیر جاکوبز را برانگیخته بـه طـوري کـه نظریـات جدیـد شهرسـازي از اخـتلاط کـاربريهـا4 حمایـت کـرده و آن را لازمـه پایـداري شهري میدانند(.(Hoppenbrouwer et al., 2005
در دهه اخیر اختلاط کاربريها به عنوان یک جزء کلیدي در توسعه حمل و نقل گرا5، توسعه محلههـاي سنتی6، توسعه هوشـمند و شهرسـازي نـوین مطـرح شد(.(Song and Knaap, 2004:663-664
اختلاط کاربري اساساً یک شکل از توسعه شهري مبتنی بر تمرکز کاربريهاي مختلـف در یـک منطقـه مشخص اسـت( Song and Knaap, 2004; Vreeker .(et al, 2004 توسعه مخـتلط کـاربريهـاي شـهري، رویکــرد جدیــدي در چیــدمان و ارتبــاط مکــانی کـاربريهـا اسـت .(Hoppenbrouwer et al, 2005)
مفهــوم اخــتلاط کــاربري، تــرویج شــکل پایــدار از کاربريها با توجه به شکل توسعه شـهري اسـت و از نظر برنامهریزان مکانی در واقع وسیلهي مهمـی بـراي رسیدن به توسعه پایدار7 است (جاکوبز، .(1386
به طور کلی، مزایاي اخـتلاط کـاربري از دیـدگاه اقتصــادي، اجتمــاعی و محیطــی بــه صــورت زیــر است(جاکوبز، Rowley, 1996; Vreeker et al, 1386 :(2004;
− کــاهش ســفرهاي درون شــهري و تأکیــد بــر کاهش وابستگی انسان به اتومبیل
− افزایش بهـره وري در اسـتفاده از زمـین هـاي شهري
− تقویت بازدهی کاربريها به واسطه قرارگیـري در مجاورت یکدیگر
− افزایش روابط اجتماعی شهروندان
-2-1 اهمیت و ضرورت
علیرغم این که اختلاط کاربريها بـه عنـوان یـک جزء کلیدي در توسعهي شـهرها و شهرسـازي نـوین مطرح شده (Song and Knaap, 2004 : 663-664) و توجــه کشــورهاي پیشــرفته را در پــی داشــته اســت (Hoppenbrouwer et al., 2005: 967)، مطالعـات معدودي در این زمینه در کشور ما صـورت گرفتـه و اغلب مطالعات صورت گرفته نیز به عمق این مسـأله نپرداختهاند.
باید توجه داشت که اختلاط کاربريها هنگامی به بهترین نحو کار میکند که تحت یک برنامه اندیشـیده شده که بر ارتباط و اتصال بین کاربريها تاکیـد دارد، توسعه یابـد. تـا زمـانی کـه جوامـع شـهري ترکیـب کاربريهـا را بـدون وجـود راهنمـا دربـاره اخـتلاط کاربريهاي مختلف و چگونگی ارتبـاط مکـانی بـین آنها انجام میدهنـد، ممکـن اسـت نتـایج پـیشبینـی نشدهاي حاصل شود (طالعی، .(7-2 :1385
ضـرورت ارزیـابی کـاربري شـهري، رابطـه بـین آنهاست چرا که وجود اثرات منفی باعـث اخـتلال در فعالیت کاربريها و وجود اثرات مثبت افزایش کارایی فعالیت شهري میگردد (حسینیان، .(3 :1387
براي ارزیابی طرحهـاي تفصـیلی پیشـنهادي و یـا ارزیابی وضعیت موجود محدودهي مـورد تحلیـل، از نظر اختلاط کاربريهاي، در مرحله شناخت از فرایند برنامهریزي شهري، احتیاج بـه داشـتن شـاخصهـاي مکانی کارا و روشهاي مناسب جهـت ارزیـابی ایـن شاخصهـا اسـت. از ایـن جهـت در ایـن پـژوهش، بررسی روشهاي مختلـف جهـت ارزیـابی شـاخص تنوع، یکی از شاخصهاي مکانی بـه منظـور ارزیـابی اختلاط کاربريهاي شهري، و انتخاب روشی مناسب و مبتنی بر یافتهها و ابزار علمـی، مـورد توجـه قـرار گرفته، و از سـامانه اطلاعـات جغرافیـایی بـه عنـوان ابزاري توانمند در مدیریت و تجزیه و تحلیل دادههاي مکانی، استفاده شده است.
-3-1 اهداف
با توجه به مباحث قبل، ارزیـابی میـزان شـاخص تنوع به عنوان یکی از شاخصهاي اساسی در اختلاط کاربريها و همچنین استفاده از روشهاي بهینه جهت ارزیـابی ایـن شـاخص از اهمیـت بـالایی برخـوردار است. ضمن این که روشها و شاخصهاي معـدودي براي ارزیابی تنوع در حوزه برنامهریزيهـاي شـهري مطرح شده، و نیـز عینیـت بخشـیدن بـه آن از لحـاظ تحلیـلهـاي مکـانی، کـاري اسـت کـه کمتـر بـه آن پرداخته شده است. از این رو در این مقاله، ضمن تبیین مفهوم و ابعاد شاخص تنوع در ارزیابی اختلاط کاربريهاي شهري، به معرفی تعدادي شاخص که میتـوان از آنهـا جهـت ارزیابی میـزان تنـوع اخـتلاط کـاربريهـا بهـره بـرد پرداخته و همچنین با بهره گیري از منابع و دادههـاي مختلف در مورد منطقهي هفت شهر تهران، به بررسی و تجزیه و تحلیلهاي مکانی مبتنی بر GIS و عینیـت بخشــی مکــانی و بصــري ســازي نتــایج روشهــاي پیشنهادي، در بعد افـق و در مقیـاسهـاي محـلات و نواحی شهري در منطقـهي مطالعـه مـوردي پرداختـه شده است. چیزي که در کارهاي قبلی مـورد بررسـی قرار نگرفته و یا کمتر به آن پرداخته شده است.
-4-1 پیشینه پژوهش
در زمینه ارزیابی و مدلسـازي اخـتلاط کـاربري و شاخصهاي آن محققین معدودي کـار کـردهانـد کـه مهمترین آنها به شرح زیر است:
در مدل ارائه شده توسط رولی (Rowley, 1996)، ویژگیهاي اصلی و کلیدي بافت زیستگاه شامل: دانه بندي8، تراکم9 و نفوذپـذیري10 در نظـر گرفتـه شـده است. دانهبندي، به روشی که عناصر مختلف زیستگاه با هم ترکیب شدهانـد اشـاره دارد و در واقـع، انـدازه بلوك و زیر تقسیمات بلوك شهري، تعریف میشـود .(Roberts, 1997) در تحقیـــق صـــورت گرفتـــه، دانهبندي (میزان تنوع) یکی از شاخصهـاي ارزیـابی اختلاط کاربريهاست که در مورد روشهاي ارزیابی آن نیز روش مؤثري ارائه نشده است.
سـانگ (Song and Knaap, 2004) نیـز تنـوع در اختلاط کاربريها را فقط به وسیلهي محاسبه شاخص آنتروپی، ارزیـابی کـرده و از بررسـی سـایر روشهـا چشم پوشی کردهاند. هاپنبروور((Hoppenbrouwer et al., 2005 نیز در مدل خود، شاخصـی بـه عنـوان در هـم آمیختگـی11 کاربريها، به منظور ارزیابی تنوع در نظـر گرفـت. در این مدل نیز روش کاربردي براي ارزیابی تنـوع ارائـه نشده و به تحلیل تجربی این شاخص براي یک منطقه مورد مطالعه پردخته شده است.
با مروري بر تحقیقات مرتبط میتوان دریافـت کـه تا کنون مطالعه جامعی، به منظور بررسـی روشهـاي مختلف، جهت ارائهي شاخص مناسب جهت ارزیابی تنوع در اختلاط کاربريها، صورت نگرفته است.
-5-1 سوالات تحقیق
سوالاتی که در رابطه با تحقیـق حاضـر مـیتـوان عنوان کرد، عبارتند از:
-از چه شاخصهاي براي ارزیابی تنـوع اخـتلاط کاربريها در مورد بررسی اختلاط دو نوع و یا بـیش از دو نوع کاربري میتوان استفاده کرد؟
-نقاط ضعف و قوت هـر کـدام از شـاخصهـاي پیشنهادي چیست؟ و کدام شاخصها، کارایی بهتـري در تحلیلهاي مکانی و عینیت بخشـی بـه چگـونگی نحوهي پراکندگی مکانی کاربريهاي شهري به منظور ارزیابی تنوع اختلاط کاربريها دارند.
-6-1 روش تحقیق
در ایــن تحقیــق در ابتــدا بــه انجــام مطالعــات کتابخانهاي اقدام گردید و ضمن مروري بر تحقیقـات انجام شده در زمینه اختلاط کاربريهاي شـهري، بـه مطالعه و بررسی کتب، اسناد و مقـالات در خصـوص مدلها و روشهاي علمـی و مفهـومی ارزیـابی تنـوع اخـتلاط کـاربريهـاي شـهري و نیـز ویژگـیهـاي جغرافیایی و طبیعی منطقـه هفـت تهـران (بـه عنـوان منطقه مورد مطالعه) پرداخته شد. در راستاي مطالعات قبل در مرحله بعد نسبت به جمع آوري، آماده سازي و پردازش اطلاعات اقدام گردید ایـن مرحلـه شـامل اقـداماتی در جهـت تهیـه و آمـاده سـازي لایـههـاي اطلاعاتی مورد نیاز از قبیل نقشه نـواحی، محـلات و پارسلهاي منطقه هفت شهرداري تهران، نقشه کاربري ها و. ..است. همچنین برنامـه نویسـی جهـت ایجـاد ابزارهایی براي پیاده سـازي و اجـراي شـاخصهـاي ارائه شده، از فعالیتهاي صورت گرفته در این مرحله است. در مرحله نهایی نیز با توجه به مراحل قبـل بـه تجزیه و تحلیل دادهها و نتیجهگیري پرداخته شـد کـه در این مرحله کلیه نتایج به دست آمده از پیاده سـازي هر شاخص، مورد ارزیابی و تحلیل قـرار گرفتـه و در نهایت شاخصهاي مناسـب بـراي ارزیـابی تنـوع در اختلاط کاربريهاي شهري پیشنهاد شده است.
نرم افزارهاي استفاده شده در این پژوهش شامل:
-نرم افـزار Microsoft Visual Studio 2010 بـه منظور برنامه نویسی جهت پیادهسازي و اجراي برخی شاخصها استفاده شده است.
-نرم افزار ArcGIS 10 که جهت پردازش دادههـا و اجراي آنالیزهاي مورد نیاز در پیادهسازي و اجـراي شاخصها مورد استفاده قرار گرفته است.
-7-1 معرفی متغییرها و شاخصها
به منظور بررسی روشهاي مختلف جهت ارزیابی شاخص تنوع در اختلاط کاربريهاي شهري، در ایـن تحقیق از متغییرهاي: تعداد و نوع کاربريهاي اختلاط یافته، میزان مسـاحت هـر نـوع کـاربري در منطقـهي تحلیل (سـلول، محلـه و ناحیـه)، و معیـار بیـزاري از نابرابري12 استفاده شده است.
-8-1 محدوده و قلمرو تحقیق
به منظور آزمون عملی نحـوهي کـاربرد و اجـراي شاخصهاي مختلـف مطـرح شـده در ایـن تحقیـق، ارزیابی تنوع اختلاط کاربريها در منطقه هفـت شـهر تهران که شامل پنج ناحیه و بیست و دو محله است، مورد تحلیل قرار گرفت. منطقـهي هفـت بـا وسـعت
1536 هکتار از لحاظ وسعت مقام پانزدهم را در بـین مناطق شهر تهران دارا میباشد. این منطقه از شمال به خیابان رسالت، از غرب بـه بزرگـراه مـدرس، میـدان هفت تیر و خیابان مفتح، از جنوب به خیابان انقـلاب، میدان امام حسـین و خیابـان دماونـد، و از شـرق بـه خیابان سبلان و شهید استاد حسن بنـا محـدود شـده است (مرکـز مطالعـات و برنامـهریـزي شـهر تهـران، .(1382 در شکل موقعیت جغرافیـایی منطقـه هفـت، نواحی و محلات آن و همچنین چگونگی پراکنـدگی کاربريها در این منطقه نشان داده شده است.
شکل -1 موقعیت جغرافیایی منطقه هفت شهر تهران و نواحی آن و چگونگی پراکندگی مکانی کاربري
-2 مفاهیم، دیدگاهها و مبانی نظري
-برنامه ریزي شهري: یک فعالیت علمی و منطقـی جهت رسیدن بـه هـدفهـاي مـورد توجـه و تـلاش جهت تأمین رفاه شهرنشینان از طریق ایجـاد محیطـی بهتر، مساعدتر و دلپـذیرتر اسـت(حبیبـی و مسـائلی،(1378
-کاربري زمین: کاربري زمین چگونگی استفاده از زمین در محدودهي قانونی شهر را ثبت و نوع کاربري را اعـم از مسـکونی، تجـاري، فضـاي سـبز و سـایر کاربريها، نیز مشخص میکند(شیعه، .(1374
-برنامه ریزي کاربري اراضی شهري: علم تقسـیم زمین در مکـان بـراي کاربردهـا و مصـارف مختلـف زندگی است که به منظور استفادهي مـوثر از زمـین و انتظام فضایی مناسب و کارا صورت میگیرد (حبیبـی و پور احمد، .(1384
-طبقه بندي کاربريهاي شـهري: بافـت فیزیکـی یک شهر بر اساس منشور آتن، به طور کلی به چهـار نوع کاربري عمده تقسـیم مـیشـوند کـه عبارتنـد از نواحی مسکونی، کار، اوقات فراغت و شبکه ارتباطی. از طرفی در یک تقسیم بندي جامعتـر، کـاربريهـاي شهري به طور کلی به 9 دسته تقسیم میشـوند و هـر دسته، از گروههاي فرعی تشکیل مـیشـوند (جـدول.(Error> Reference source not found.1
در این تحقیـق، بـر اسـاس اسـتاندارهاي شـهري (پورمحمدي، (1382 کاربريهاي تفضیلی موجود در منطقه، به دو صورت کلاسبندي شدند:
-1-2 کلاس بندي به شش کلاس کاربري اساسی
دسته اول، کاربريهاي مسکونی: تمام کاربريهاي مسکونی در این دسته قرار میگیرند.
دسته دوم، کاربريهاي تجاري: در این دسته تمـام کاربريهایی که به نوعی به ارائـه خـدمات اقتصـادي میپردازند، قرار دارد.
دسته سوم، کـاربريهـاي اداري و انتظـامی: کلیـه مراکز اداري دولتی و خصوصی، انتظـامی و همچنـین شعب سرپرستی بانکها در این دسته قرار میگیرند.
دسـته چهـارم، کـاربريهـاي فرهنگـی و اوقـات فراغت: در این دسته کاربريهایی که ماهیت فرهنگی و تفریحی دارند گنجانده شده است، بـر ایـن اسـاس کاربريهاي مذهبی، فرهنگی، ورزشی، فضاي سـبز و جهانگردي در این دسته گنجانده شدهاند.
دسته پنجم، کاربريهاي خدمات عمومی شـهري:
کاربريهاي خدمات بهداشتی و درمانی و اجتمـاعی، آموزشی و آموزش عالی در این دسته قرار داده شدند.
دســته ششــم، ســایر کــاربريهــا:
کــاربريهــاي زمینهاي بایر و در دست احداث، نظامی، تأسیسـات و تجهیزات شهري و سایر کاربريها که در پنج دسته قبل قرار ندارند در این دسته قرار میگیرند.
-2-2 کلاسبندي به دو کلاس کاربري
دسته اول، کاربريهاي مسکونی دسته دوم، کاربريهاي غیر مسکونی: در این دسته تمام کاربريهایی که در دسته اول نیستند، قرار دارند. -تقسیمات کالبدي شهر: این تقسیمبندي در جدول 2 آورده شده است.
-اختلاط کاربري: در این تحقیق، اختلاط کاربري به معناي هر ترکیبی از کاربريها اسـت، کـه ممکـن اسـت بـه صـورت عمـودي (بـراي مثـال واحـدهاي مسکونی بالاي فروشگاههاي خـرده فروشـی)، افقـی (بـراي مثـال قطعـه زمـین بـا کـاربري مسـکونی در مجاورت قطعـه دیگـر بـا کـاربري خـرده فروشـی)،
مشترك در یک مکان (براي مثال کسانی کـه در خانـه خوداشــتغالی یــا دورکــاري انجــام مــیدهنــد) و یــا زمانی (یک زمین مشـخص در هـر زمـان متعلـق بـه یــــک کــــاربري باشــــد) ترکیــــب شــــوند(Hoppenbrouwer et al, 2005: 970-971) شاخصهاي ارزیابی اختلاط کاربريها را میتوان بر اساس مفاهیم مختلف، دسته بندي نمـود ( Urban Land Institute , 1987; Song and Knaap, 2004; .(Hoppenbrouwer et al, 2005 شــکل نمــودار سـازمان یافتـه از چـارچوب مـدل ارزیـابی اخـتلاط کـاربريهـا و شـاخصهـاي مختلـف تنـوع اخـتلاط کاربريها را نشان میدهد. در این شکل، سه شاخص مکانیِ زیر، مد نظر قرار گرفتهاند:
• دسترسی پـذیري (نزدیـک بـودن): نشـان دهنــده مقــدار راحتــی واحــدهاي مســکونی در دسترسی به سایر فعالیتهاي اختلاط یافته و مـورد نیاز آنهاست
• کثرت (تراکم): نشاندهنده حجم یا مقـدار اختلاط کاربري است.
• اُلگوي پخش (نحوهي توزیع): نشاندهنـده چگونگی آرایش و قرارگیري کاربريهاي مختلـف در محدودهمورد تحلیل است.
شکل -2 چارچوب مورد استفاده در این تحقیق جهت ارزیابی شاخصهاي مختلف تنوع در اختلاط کاربريها (مأخذ: نویسندگان)
در جدول 3، ارتباط بین ابعاد چهـار گانـه بـا مقیـاسمکانی و شاخصهاي ارزیابی اخـتلاط کـاربري ارائـه شده است.
در روشهاي ارائه شده در ایـن تحقیـق، ارزیـابی هم میتواند براي دو دسته کاربري مثلاً کـاربريهـاي مسکونی و غیر مسکونی (شامل همه کاربريهـا بجـز کاربريهاي مسکونی) صورت پذیرد و یا براي بـیش از دو نوع کاربري مثلاً کاربريهاي مسکونی، تجاري،
فضاي سبز و فرهنگی انجـام پـذیرد. مقیـاس مکـانی ارزیابی نیز بسته به روش و هدف ارزیابی، مـیتوانـد در سطوح قطعه زمین، ناحیه، منطقه و یا شهر تعریف شود، از لحاظ بعد مکانی تحلیل نیز، ابعاد افق، قـائم، اشتراك مکانی و زمانی میتوانند مـورد اسـتفاده قـرار گیرند (جدول 3 و شکل -1 مـدل مفهـومی اخـتلاط کاربري براي چهاربعد (مأخذ: .((Hoppenbrouwer et al., 2005: 273
شکل -1 مدل مفهومی اختلاط کاربري براي چهار بعد(مأخذ: (Hoppenbrouwer et al., 2005: 273
با توجه به عوامل تاثیر گذار در ارزیـابی اخـتلاط کاربريها (ابعاد چهار گانه، انواع کاربريهـا، مقیـاس مکانی و شاخصهاي مکانی) میتـوان گفـت کـه ایـن مسأله خود یک فرایند پیچیده محسوب میشود.
-3 تحلیل یافتهها
الگوي ترکیب یا نحـوهي توزیـع کـاربريهـا، بـه عنوان روشی براي تعیین تشابه مکانی توسـعه زمـین، جنبه مهم دیگري بـراي مطالعـه اخـتلاط کـاربريهـا است(.(Urban Land Institute, 1987 براي ارزیـابی الگوي اختلاط کاربريها، این شاخص به دو دسـتهي میزان
