مقاله بررسی تاثیر هوشمند سازی مدارس در بهبود یادگیری از دیدگاه معلمان ابتدائی

بخشی از مقاله

بررسی تاثیر هوشمند سازی مدارس در بهبود یادگیری از دیدگاه معلمان ابتدائی

خلاصه

منظور از هوشمندسازی مدارس در پژوهش حاضر تغییرات و تحولاتی است که پس از اجرای این سیستم در مدارس ابتدائی اداره آموزش و پرورش انزل از منظر یادگیری دانش آموزان بوجود آمده است. بنابراین، در پژوهش حاضر تفاوت بین یادگیری در دوره قبل از هوشمندسازی سالتحصیلی 92-91 و بعد از هوشمندسازی مدارس در سال تحصیلی 94-93 سنجیده خواهد شد.نتیجه و برآیند آموزش های برنامه ریزی شده یا تجربی که بر اثر تمرین یا برخورد مستمر در فرد نهادینه و نمود بیرونی در رفتار داردرا یادگیری گویند. چنین یادگیری با استفاده از ابزارهای مناسب قابل سنجش و اندازه گیری است. بین کیفیت یادگیری دانش آموزان از بعد نگرش ها و ادراکات ، اکتساب و درهم تنیدن دانش، بسط و اصلاح دانش، استفاده معنادار از دانش و عادتهای ذهنی واکتساب در قبل و بعد از هوشمند سازی تفاوت معنی داری وجود دارد( ( sig=0/001 لذا تمامی فرضیه های پژوهش با 95 درصد از اطمینان آماری مورد تائید قرار گرفتند.به طور کلی بهره گیری از هوشمند سازی مدارس می تواند تمام ابعاد یادگیری ذهنی را در دانش آموزان تحت تاثیر قرار دهد و روش موثری در بهبود یادگیری دانش آموزان باشد

کلمات کلیدی: یادگیری، یاددهی، مدارس هوشمند، معلمان ابتدائی ، سند چشم انداز1404

مقدمه

در عصر حاضر اطلاعات یعنی مجموعه داده های پردازش شده ای که پایه و اساس علوم و دانش را تشکیل می دهند و گسترش روز افزون دانش بشری به معنی افزایش حجم و گستردگی اطلاعات می باشد. تحت چنین شرایطی افراد سازمانها و جوامعی توان سازگاری با شرایط پیچیده امروزی را خواهند داشت که از پتاسیل استفاده بهینه از فن آوری و روش های نو اطلاعات و دانش های موجود، در موقعیت های سازمانی و زندگی فردی برخوردار باشند.

از آنجائیکه آموزش یا یادگیری، ساز و کاری علمی و دقیقی است که اطلاعات موجود در محیط، سازمان ها و انسان را درونی می نماید. بالطبع بکار گرفتن اطلاعات، فرد را برای همسازی با شرایط جدید توانمند می نماید (احدیان، .(1381

یادگیری تغییر در رفتار است. به عبارت دیگر نتایج یادگیری همواره باید قابل انتقال به رفتار مشاهدهپذیر باشد. پس از یادگیری، یادگیرنده قادر به انجام کاری خواهد بود که پیش از یادگیری نمیتوانست آن را انجام دهد. این تغییر رفتاری، نسبتا پایدار است؛ یعنی نه موقتی است و نه ثابت (سیف، .(1386 و این نکته در اصل به این منظور به تعریف یادگیری اضافه شده که بین یادگیری و رویدادهای دیگری که رفتار را تغییر میدهند مانند خستگی، بیماری و...

تمایز ایجاد شود. بدیهی است که این رویدادها و آثار آنها به سرعت میآیند و میروند، در حالی که یادگیری دوام میآورد تا اینکه با گذشت زمان دستخوش فراموشی شود، یا یادگیری تازهای جای آن را بگیرد. بنابراین، هم حالات موقتی و هم یادگیری هر دو رفتار را تغییر میدهند، اما تغییر حاصل از یادگیری نسبتا پایدارتر است.تغییر در رفتار الزاما نباید بلافاصله بعد از تجربه یادگیری رخ دهد. اگر چه در نتیجه یادگیری در یاد گیرنده توانایی بالقوه متفاوت عمل کردن ایجاد میشود، این توانایی ممکن است بلافاصله در رفتار وی ظاهر نگردد. بنابراین روانشناسان تغییر خودبهخود در رفتار را نمیخواهند، بلکه فقط تغییر در توان برای رفتار را میخواهند (سید محمدی، .(1382

.2 تعریف مفهومی هوشمندسازی مدارس

هوشمند سازی مدارس یک اقدام مدبرانه در راستای سند چشم انداز نظام، تحول بنیادین آموزش وپرورش و سند توسعه فاوای (فن آوری اطلاعات و ارتباطات) آموزش وپرورش است، مدرسه هوشمند، مدرسه ای است که در آن روند اجرای کلیه فرایندها اعم از مدیریت، نطارت، کنترل، یاددهی، یادگیری، منابع آموزشی وکمک آموزشی، ارزشیابی، اسناد و امور دفتری، ارتباطات، ومبانی توسعه آنها، مبتنی برفاوا (فن آوری اطلاعات وارتباطات) در جهت بهبود نظام آموزشی وتربیتی پژوهش محور طراحی شده باشد و همچنین در چنین مدرسه ای محیط یاددهی، یادگیری متناسب باتفاوت های فردی و محتوای چندرسانه ای و پژوهش محور با تاکید بر تولید دانش بنا نهاده شده است (مصوبات شورای راهبردی فاوای وزارت آموزش و پرورش، .(1389

مدرسه هوشمند مدرسهای فیزیکی است و کنترل و مدیریت آن، مبتنی بر فناوری کامپیوتر و شبکه انجام میگیرد و محتوای اکثر دروس آن الکترونیکی و سیستم ارزشیابی و نظارت آن هوشمند است. در چنین مدرسهای یک دانشآموز هوشمند، با صرف وقت بر روی موضوعات به شکل مستمر، منابع و قابلیتهای اجرایی خود را توسعه و تغییر میدهد و این نکتهای است که به مسئولان مدرسه اجازه میدهد تا با توجه به تغییرات به وجود آمده و افزایش سطح اطلاعات دانشآموزان، آنها را برای اخذ اطلاعات جدید آماده نمایند (راهبرد تحولی وزرات آموزش وپرورش در توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات، .(1390

مدرسه هوشمند مدرسهای است که جهت ایجاد محیط یاددهی ـ یادگیری و بهبود نظام مدیریتی مدرسه و تربیت دانشآموزان پژوهنده طراحی شده است. مدرسه هوشمند مؤسسه آموزشی است که در جهت فرآیند یادگیری و بهبود مدیریت به صورت سیستمی نظام یافته بازسازی شده تا کودکان را برای عصر اطلاعات آماده سازد. دانشآموزان در مدرسه هوشمند نقش یاددهنده و یادگیرنده را برعهده دارند. در این مدرسه، برنامه درسی محدودکننده نیست و به دانشآموزان اجازه داده میشود از برنامههای درس خود فراتر گام بردارند. در این مدرسه روش تدریس براساس دانشآموز محوری است. تأکید بر مهارت فکر کردن و فراهم ساختن محیط یاددهی ـ یادگیری از راهبردها و خط مشی های مدرسه هوشمند است.(حسنی کریم آباد، ( 1393

هفت اصل کلیدی در مدارس هوشمند عبارتند از: (1 دانش خلاق (2 استعداد یادگیری (3 توجه به فهم مطالب (4 آموختن با هدف تسلط و انتقال آن

(5 ارزیابی آموختهها به شکل متمرکز (6 غلبه بر مشکلات (7 مدرسه به عنوان یک سازمان آموزشی .

.3 تعریف عملیاتی هوشمند سازی مدارس:

منظور از هوشمندسازی مدارس در پژوهش حاضر تغییرات و تحولاتی است که پس از اجرای این سیستم در مدارس کشور (از منظر یادگیری دانش آموزان) بوجود آمده است. بنابراین، در پژوهش حاضر تفاوت بین یادگیری در دوره قبل از هوشمندسازی و بعد از هوشمندسازی مدارس سنجیده

خواهد شد. با رویکرد تحولی این طرح جریان تعلیم و تربیت با توجه به پیشرفت های علمی و فناوری و نیازها و مهارتهای زندگی امروز تغییر مییابند و با تنوع در رسانه های آموزشی و متنوع سازی فضا و محیط های یاددهی و یادگیری در برنامه درسی ملی، این امکان را فراهم خواهد ساخت تا دانشآموزان و معلمان تجارب جدیدی را در حوزه دانش و پژوهش کسب نمایند. هدف از هوشمندسازی مدارس تربیت دانشآموزانی پژوهش محور و پژوهش گر میباشد. به کارگیری دانش و فناوری برتر، زمینهساز تربیت مدیران فردای میهن اسلامی می باشد.

4. یادگیری

یادگیری عبارتست از تغییر طولانیمدت در احساس، تفکر و رفتار فرد که بر اساس تجربه ایجاد شده باشد. رفتارگرایانی از قبیل جان واتسون1 و اسکینر2 سرشت انسان را انعطافپذیر میدانستند، و معتقد بودند که در رشد، یادگیری نقش اصلی را ایفا میکند، چنانکه آموزش اولیه میتواند صرفنظر از آنچه کودک از استعدادها، تمایلات، علاقهها، تواناییها، نژاد و اجداد به ارث برده، او را به هر نوع بزرگسالی تبدیل کند.روانشناسی چون هانس3 معتقد بودند که آنچه که به نظر میرسد تابع برنامه زیستی فطری است، میتواند تحت تأثیر رویدادهای محیطی قرار گیرد. هر یادگیری منجر به عملکرد نمیشود چون افراد بسیاری از چیزها را میآموزند ولی امکان به کارگرفتن این آموختهها برایشان پیش نمیآید. ( شعبانی ، ( 1371

.5 عوامل موثر بر یادگیری

یادگیری یک فرایند است. در هر فرایند عوامل و متغیرهایی در حال تعاملند. نوع و شدت تعامل تغییرات گوناگونی را به دنبال می آورد. بررسی همه ی عوامل مؤثر در فرایند تدریس، امکانپذیر نیست؛ بدین لحاظ فقط به ذکر نام چند نمونه از آنهایی که تأثیر آشکاری در روند یادگیری دارند، اکتفا می شود. ( پهلوان نژاد ، (1389

· آمادگی (readiness)
· انگیزه (motive) و هدف (goal)

· تجارب گذشته( (previous experiences

· روش تدریس معلمان

· رابطه کل و جزء

· تمرین و تکرار

· موقعیت و محیط یادگیری

عواملی نظیر عدم امنیت، ترس، اضطراب، نومیدی، شک و تردید میتوانند در فعالیتهای یادگیری شاگردان تأثیر گذاشته، مانع یادگیری شوند. در هر صورت، اگر محیط آموزشی از همه امکانات یاد شده برخوردار باشد، شاگرد را به کنجکاوی و تلاش برای یادگیری و حل مسائل ذهنی خود وادار می سازد. البته محیط و موقعیت یادگیری باید متناسب با آمادگی، استعداد، نیاز و گرایش شاگردان باشد. به هرحال، امکانات محیط آموزشی، اعم از نیروی انسانی و تجهیزات، وضع اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی خانواده، نگرش والدین و مربیان نسبت به تحصیل و آموزشگاه و هزاران عامل محیطی دیگر می تواند در کیفیت و کمیت یادگیری شاگردان مؤثر باشد. (عبادی، ( 1383

.6 یادگیری الکترونیکی e-learning

جهان به سرعت موج سوم یا عصر اطلاعات را پشت سر می گذارد و برای ورود به موج چهارم یعنی عصر مجازی آماده میشود. عصر مجازی بشر را از فضای دوبعدی اینترنت و جامعه اطلاعاتی که امروزه در حال شکلگیری است به فضای سهبعدی و جامعه مجازی منتقل می کند. اگر ما چشم انداز آینده جهان را دنیای سهبعدی عصر مجازی حاصل از چهارمین موج تغییر و تحولات بشر با هدف معنویت و توسعه عدالت قرار دهیم، قطعا شرایطی را بوجود آوردهایم که میزانی برای ارزشیابی و سنجش جامعه اطلاعاتی فردا خواهیم داشت. در چنین شرایطی نیاز به استفاده از ابزارها و روشهای مختلف فناوری اطلاعات, از جمله: یادگیری الکترونیکی که بعضاً به آن یادگیری از راه دور، یادگیری برخط، یادگیری از طریق رایانه و یادگیری از طریق اینترنت5 هر روز بیشتر و بیشتر در بین مردم احساس میشود. در این راستا باید واقعیتهای کشورمان را در زمینه کاستی های موجود بشناسیم و با سرعت بیشتری به سمت آرمانهای جهانی در زمینه توسعه آموزشهای الکترونیکی حرکت کنیم. توجه داشته باشیم که در آینده نه چندان دور آموزش در جهان بصورت یک شبکه درخواهد آمد، شبکه نیرومندی که بافت اصلی و تار و پود آن را فناوری اطلاعات و ارتباطات تشکیل میدهد.کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در تمامی جوانب زندگی بشر و بخصوص در یادگیری و آموزش الکترونیکی زیربنای حرکت جوامع و نسل آینده خواهد بود. آموزش الکترونیکی بعنوان بستر و ابزاری مهم برای رشد سایر بخشها نیز به شمار میرود و از این جهت اهمیت زیادی در آینده پیدا خواهد کرد. ( عبادی ، ( 1383 مدارس هوشمند رویکرد جدید آموزشی است که با تلفیق فناوری اطلاعات و برنامه های درسی ، تغییرات اساسی درفرایند یاددهی ویادگیری را به دنبال خواهد داشت0 دراین رویکرد نقش معلم به عنوان راهنما ونه انتقال دهنده دانش ، نقش دانش آموز به عنوان عضو فعال ، خلاق ، نقاد ومشارکت جو، به جای عضوی منفعل ومصرف کننده دانش و نظام ارزشیابی به صورت فرایند محور نه نتیجه محور ، تغییرخواهد نمود ( احدیان ، 0( 1381 مدارس هوشمند از دستاوردهای مهم توسعه فناوری اطلاعات دربرنامه های آموزش و پرورش می باشد که فوائد وآثار ونتایج آن نه تنها درمحیط آموزشی تاثیرات خود را خواهد داشت بلکه تحولی نوین همراه باتجارب واقعی محیط زندگی دانش آموزان و فردای آن ها خواهد بود، درقرن بیست و یکم تصور آن است که دانش آموزان به جای کیف های مملو از کتاب های درسی حجیم ، با کامپیوترهای کیفی4، سرکلاس درس حاضر خواهند شد. امکان دسترسی آن ها به اطلاعات نامحدود را فراهم خواهد ساخت. امتحانات از طریق رایانه انجام خواهد شد ودانش آموزانی که به علت بیماری نتوانند درکلاس درس حاضرشوند، قادرخواهند بود درمنزل از طریق رایانه ها درس های خود را دنبال کنند)0امینی فر ، ( 1390 درمدرسه هوشمند فلسفه آموزشی براین موضوع تاکید دارد که هرکس بیشتر توانایی دارد می تواند بیشتر یاد بگیرد و برنامه آموزشی طوری طراحی می گردد که تمامی نیازهای متفاوت و توانایی های دانش آموزان را پوشش دهد.(ابراهیمی، (1388

براساس تحقیق ارائه شده توسط آقای دیوید پرکینز5 از دانشگاه هاروارد6 که نقش اولیه را درطراحی وتوسعه مدارس هوشمند7 ایفا کرده دارای 8 اصل یاتئوری اساسی یادگیری می باشد که عبارتنداز :

-1مدرسه به عنوان سازمان یادگیری
-2 ارزشیابی یادگیری محور
-3 دانش زابیشی
-4 تاکید بردرک وشناخت اهداف -5
تاکید برهوش اکتسابی
6--تاکید برتدریس مهارت وانتقال
-7 یادگیری محصول تفکر
-8 شمول همگانی همچنین برونر8 معتقداست یادگیری بطور مکانیکی انجام نمی شود بلکه فراگیر فعالانه موضوعات راتجزیه وتحلیل می کند تا بتواند مسئله ای را کشف کند( یادگیری اکتشافی) و آزوبل9 معتقد است انسان درذهن خود از کودکی قالبی را شکل می دهد که آنرا ساخت شناخت می نامند، هرگاه موضوعات آموزشی با ساخت شناخت فراگیر هماهنگی داشته باشد فراگیر مطلب را یادمی گیرد. این یادگیری معنی دار، دربرابر یادگیری طوطی وار10 قرارمی گیرد. (مهرمحمدی، ( 1381

7. مولفههای اصلی و ارکان هوشمندسازی مدارس

1.7 معلم : معلمان در کنار دانشآموزان یاد میگیرند و به جای ارائه یک طرفهی آموزش، نقش تسهیلکننده را در خودآموزی و یادگیری دانشآموزان برعهده خواهند داشت. معلمان نقش هدایتگر را دارا هستند . مهارت ها و آموزش دقیق و کار آمد معلمان ، عامل مهم و نیاز اساسی در مدرسه هوشمند می باشد که باید در زمینه IT متخصص باشند .برنامه ریزی و تدارک امور تدریس، مدیریت فناوری آموزشی، رسیدگی به وظایف تخصصی در محیط یاددهی – یادگیری و ارائه آموزش اثر بخش از جمله نقش ها و مسئولیتهای معلمان در مدارس هوشمند می باشد.

2.7. دانش آموز: با توجه به دانشآموز محور بودن مدرسه هوشمند، نقش دانشآموز مهمتر میباشد به طوری که:
- درتعیین اهداف آموزشی، دانشآموز با راهنمایی معلم خود اهداف را شکل میدهد.
- در تعیین وظایف آموزشی، به پیشنهاد معلم وظایف توسط دانشآموز تعیین میگردد.
- در انتخاب منابع، دانشآموز منابع خود را در نظر میگیرد و از معلم در مورد آنها نظر میخواهد.

1.2.7 مهارت ها و واقعیت های موجود در زندگی دانش آموزان در مدارس هوشمند :

- بکارگیری و عملیاتی کردن تئوریهای مدیریت
- مهارت خود رهبری – انگیزش – نو آوری – خلاقیت – کارگروهی

- توانایی استفاده از فناوری های مربوط در اداره مدرسه

- رهبری آموزشی
- کاربرد نرم افزارهای مدیریتی و چند رسانه ای

3.7 محتوای الکترونیکی: فرایند ورود فناوری به نظام آموزشی در نهایت یک جریان نرمافزاری است و نه سختافزاری. صرف ورود رایانه و امکانات شبکهای، منجر به یک تحول بنیادین در تعلیم و تربیت نخواهد شد. حیات و پویایی سیستم یادگیری الکترونیکی به محتوای آموزشی درون آن وابسته است. اگرچه خرید تجهیزات و آمادهسازی زیرساختها برای ورود فناوری به مدارس مسئلهای ضروری و غیر قابل انکار است، اما در صورت نبود محتواهای آموزشی لازم، به خودی خود فاقد ارزش و اعتبار است.در تعریف کلی، محتوای الکترونیکی ابزار موثری برای آموزش است که با ترکیبی از متن، تصویر، صدا و فیلم بستر ارتباطی را بین دانشآموزان و معلمان در هرنقطه از جهان فراهم میکند به نحوی که بتواند زمینه آموزش نوآورانه و خلاق را برای آموزش پژوهان و دانشآموزان ایجاد نمود.(ساداتی، ( 1385

1.3.7 استاندارد های لازم برای تولید محتوای الکترونیک:
- محتوای الکترونیکی باید مطابق با موارد مورد اشاره در شیوه نامه هوشمندسازی مدارس مجاز باشد و به شکل منطقی سازماندهی گردد.

- محتوای آموزشی با عنوان درسی و طول مدت آن متناسب باشد.
- محتوا به حدکافی مطالب راپوشش دهد و هدف های آموزشی را ارائه نماید.

- از ابزارهای مناسب برای تولید محتوا استفاده گردد.

تولید محتوا میتواند توسط معلمان، دانش آموزان، اولیا، کارکنان ادارات و بخش خصوصی انجام شود. توزیع محتوای الکترونیکی میتواند در بسترهای مختلفی از جمله شبکه و وب، CD و DVD، گوشیهای تلفن همراه و مواردی از این دست صورت پذیرد.

4.7 کتاب: با هوشمند سازی مدارس تکنولوژی جای کتاب محوری را می گیرد و معلمان با فناوری جدید مطالب درسی را به خوبی تدریس خواهند کرد.
4.8

5.7 کلاس : کلاس مانند یک کلاس سنتی است که با استفاده از قابلیتها و ابزارهای فناوری اطلاعات تجهیز شده باشد. در این کلاس حداقل یک ابزار نمایش از جمله تخته تعاملی و یا ویدیو پروژکتور و همچنین یک عدد رایانه وجود دارد. در این کلاس معلم میتواند از محتوی الکترونیکی در دسترس برای ارتقای فرآیند یاددهی یادگیری استفاده کند.چون هدایت کلاس با روشهای مختلف یاددهی – یادگیری می باشد.
5.8

7.6 مدرسه: با تقویت و پشتیبانی مقوله ی دانش آموز پژوهش محور و افزایش ارتباط مؤثّرو چند جانبه بین »معلم و شاگرد با مدرسه« و »مدرسه با جامعه«؛ مدرسه را به کانونی پویا، مشتاق و قوی برای پرورش نیروی انسانی خلّاق ومتفکّر که قابلیت زندگی در عصر اطلاعات را دارد، تبدیل میکند. در چنین فضایی، دانشآموزان به دنبال کسب نظریهها و پژوهش در آنها و تولید علم هستند و شکلی از اجتماعیشدن را تجربه میکنند. این تجربه میتواندوَرایموقعیّتجغرافیایی و اجتماعی آنها باشد.

7.7 خانواده: حضور، مشارکت و پشتیبانی کامل والدین و جامعه در فرآیند یاددهی - یادگیری و در هدایت و راهبری دانشآموزان به وضوح به چشم میخورد و در حد بالایی قرار خواهد داشت.

8. ویژگیهای ارکان مدرسه هوشمند:
1.8 محیط یاددهی - یادگیری

1.1.8 برنامه درسی : اصول حاکم بر برنامه درسی در این مدرسه به شرح ذیل می باشد :
➢ طراحی برای کمک به دانش آموزان برای رشد همه جانبه و متعادل

➢ یکپارچه سازی دانش آموزان برای رشد همه جانبه و متعادل

➢ نظم و تداوم در آموزش

➢ ایجاد نگرشها ی مناسب در استفاده از فناوری

➢ دسترسی همه دانش آموزان به آموزش مطلوب
2.1.8 روش تدریس : روش تدریس در این مدرسه. دانش آموز محور خواهد بود. اصول حاکم برروش تدریس به شرح ذیل می باشد:

➢ فراهم کردن ترکیبی از روشهای یادگیری برای اطمینان از رشد همه جانیه استعداد ها و قابلیتهای دانش آموز به منظور:

➢ تشویق یادگیری و ارتقاء خلاقیت

➢ دانش آموز محوری فعالیتها و ارتقاء تواناییهای فردی
➢ فراهم نمودن انواع روشهای آموزشی برای ارتقاء یادگیری

➢ هدایت کلاس با روشهای مختلف یاددهی – یادگیری

3.1.8 ارزیابی : ارزیابی در مدرسه به صورت هوشمند ودر برخی دروس با توجه به نوع درس غیرهوشمند می باشد. ویژگیهای ارزیابی عبارتند از: جامعیت - اجرا در انواع شکلها- روشهای چند گزینه ای- به موقع بودن - دانش آموز محوری- استمرار

حیطه ارزیابی در مدرسه هوشمند جامع می باشد و علاوه بر ارزشیابی پایانی آمادگی و پیشرفت را نیز در بر می گیرد و این روش، اطلاعات گوناگونی در مورد توانایی ها و نوع یادگیری دانش آموز ارائه می دهد.

8.1.4 محتوا: در این مدرسه محتوا به دو شکل می باشد:
➢ محتوای تهیه شده با استانداردهای لازم ( ازطریق آموزش و پرورش )

➢ محتوایی که معلم تولید می نماید.
به طور کلی محتوا بر اساس چهار شاخص اصلی شکل می گیرد: کیفیت فنی - جذابیت- کیفیت آموزشی - تطابق با برنامه درسی

8.2 مدیریت
مدیریت کارا و اثر بخش که بتواند منابع و فرآیندهای مورد نیاز برای پشتیبانی تدریس و یادگیری را هدایت نماید.اصول حاکم بر مدیریت مدرسه هوشمند عبارتند از:
➢ اداره امر آموزش مدرسه

➢ افزایش مشارکت والدین و جامعه

➢ مدیریت معلمان توانمند و متخصص
➢ تخصیص منابع به نفع حداکثر دانش آموزان

➢ فراهم آوردن محیطی سالم در مدرسه

➢ اطمینان از امنیت مدرسه و کارکنان آن

➢ بهره برداری از فناوری و اداره آن به طور کارآمد و اثر بخش

9. ده اصل کلیدی آموزش در مدارس هوشمند :

1.9 مدیریت به جای مالکیت (اصل دسترسی) : در روزگار جدید، داشتن اطلاعات، قدرت نیست. بلکه دسترسی به اطلاعات قدرت محسوب می شود.

همه عملکردهای ما باید به گونهای تغییر یابدکه فرآیند انباشت اطلاعات، به توانایی مدیریت داشته ها و ورزیدگی درکسب و دسته بندی اطلاعات تبدیل شود.

2.9 تحصیل به جای تدریس (اصل تحصیل): فرایند فعلی آموزش، یکسویه و کند است. درمدارس هوشمند باید به تدریج فرآیند »تدریس« به فرآیند »تحصیل « مبدل شود و دانشآموز، خود به کشف و استنباط مطالب بپردازد.
2.10

3.9 کایزن (اصل تغییرتدریجی): هیچ فرآیندی، مطلق نیست و همه چیز در بازه های زمانی به وجود می آید. لذا شرط لازم برای رسیدن به نقطه ی مطلوب، »درمسیر بودن« و شرط کافی برای رسیدن به وضعیت مطلوب، »حرکت کردن« است.
3.10

4.9 مسلط بودن بر ابزار به جای مقهور ابزار بودن (اصل سلطه تکنیکی ): مدارس هوشمند، مدارس »کامپیوتر محور« نیستند؛ بلکه مدارس »فهم محور« هستند. تمامی امکانات و تجهیزات تکنولوژیک باید در خدمت عمیق کردن فهم و دانایی دانش آموز باشد. فن آوری های نوین آموزشی، هدف نیستند؛ بلکه وسیله هستند لذا ضروری است متولیان اداره ی مجموعه های هوشمند، به تناسب موقعیت، بر این ابزارها تسلط داشته باشند.

5.9 جایگزین های مناسب به جای وابستگی مطلق (اصل نفی تعلق):ابزارهای پیشرفته، خالی از نقص و ضعف نیستند و هر مشکل پیش پا افتاده ای می تواند در هر لحظه، دسترسی به آن ها را محدود و مسدود کند. لذا نباید اسیر و محصور کامپیوتر شد و باید آماده ی هر مسئله و مشکلی بود.باید به فکر جایگزین های مناسب و فوری باشیم.

6.9 ایده ی پیشرفته به جای ابزار پیچیده (اصل ایده محوری) : ابزارهای گسترش و تعمیق فهم، تنها منحصر به فن آوری های پیشرفته نیست و هر وسیله ساده ای ممکن است ما را به این هدف برساند. مهم طرح و ایده ی انجام کار است.
6.10

7.9 مربی به جای معلم (اصل تربیت ): آموزش باید از حالت تک بعدی خارج شود و جایگاه معلم از متکلم وحده به سوی مدیر و مشاور و حتی همکار دانشآموز تغییر یابد. کلاس درس نیز به اتاقِ دارای میز و نیمکت محدود نمی شود و هر مکان و فرصت دیگری در مدرسه،کلاس درس خواهد بود .

8.9 انگیزش به جای اجبار (اصل جستجو)اگر: تلاش و حرکتی از سمت دانش آموز صورت نگیرد، عملاً فرایند »تحصیل« رخ نخواهد داد. دانش آموز باید در جستجوی دانش و علم باشد. لذا ایجاد انگیزه ی یادگیری در دانش آموز از اولویت بالایی برخوردار است.

9.9 عمل گرایی به جای نظریه پردازی (اصل توانایی محوری): ملاک ارزیابی دانش آموز در مدارس هوشمند، علاوه بر دانایی باید بر توانایی متکی باشد.یعنی لزوماً»بیشتر دانستن « ملاک »بهتر بودن« نیست؛ بلکه »بهتر به کار بستن« اصل است و داشتن حدنصاب دانش کافی است.

9.10 عدالت به جای مساوات (اصل تناسب ): توجه به تفاوت سطح دانش آموزان و تعیین تمرین و تکلیف و ارزیابی متناسب اهمیت زیادی دارد. با رعایت حدنصاب ها، صرفاً سرعت و شتاب رشد مهم است ( احدیان ، .( 1381

.10 ویژگیهای مدارس هوشمند باعث تحول در هفت سامانه اصلی با بررسی از حالت موجود ، به حالت موجود بعد از هوشمند سازی و نقش هوشمند سازی به شرح جداول ذیل خواهد شد.

جدول :1 یادگیری به عنوان یک ویژگی مدارس هوشمند

جدول :7 معلمان و آموزش معلمان به عنوان یک ویژگی مدارس هوشمند

فرهنگ جامعه و دیدگاه جامعه نسبت به فناوری اطلاعات می تواند یکی از مسائل تاثیر گذار و مهم در توسعه مدارس هوشمند به شمار رود. با توجه به اینکه درک روشنی از کارکردهای فناوری اطلاعات در آموزش و نحوه تاثیر آن در افزایش سطح یادگیری دانش آموزان وجود ندارد، نمی توان انتظار داشت تا پشتیبانی مناسبی از مفهوم مدرسه هوشمند از سوی جامعه صورت گیرد. دسترسی به اینترنت و آشنایی با فضای پیشرفتهای نوین در حوزه فناوری از جمله مسائلی است که می تواند بستر مناسبی برای نشر و توسعه مفهوم مدرسه هوشمند درجامعه فراهم کند. هر چه که مردم و جامعه با کاربردهای فناوری و اطلاعات در زندگی و بالاخص در آموزش آشنا باشند، میتوان امیدوار بود که استقبال بیشتری نیز از مدارس هوشمند صورت بگیرد و مردم بتوانند اهمیت توسعه مدارس هوشمند را درک کرده و برای توسعه این مدارس کمک نموده و در سرمایه گذاری ها با دولت و مدیران مدارس شریک شوند. سطح سواد دیجیتالی و دسترسی مردم به فناوری روز مانند اینترنت می تواند در میزان استقبال ایشان از مدارس هوشمند تاثیر گذار باشد.( طوسی ، .( 1375