بخشی از مقاله
چکیده
آموزش ضمن خدمت، جزیی از نظام آموزش معلمان به حساب می آید که در ادامهی آموزش های قبل از خدمت آنها مطرح میشود و نباید آن را به عنوان دورههای موسمی و بدون ارتباط قلمداد کرد. آموزش ضمن خدمت معلمان، منجر به بهبود دانش، نگرش و مهارت های آنها شده و به آنها کمک میکند تا تواناییهای خویش را بهتر بشناسند و در راه تصدی مشاغل بالاتر آماده شوند هدف از انجام تحقیق حاضر بررسی تاثیر آموزش ضمن خدمت بر میزان کارایی معلمان مقطع ابتدائی میباشد.
نمونه آماری این تحقیق بر روی 100نفر از معلمان مقطع ابتدائی انجام گرفت. در این پژوهش از پرسشنامه محقق ساخته در راستای رد یا اثبات فرضیات استفاده شد. روش نمونه گیری تصادفی می باشد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزارspss 19 در بخش آمار توصیفی از جداول، فراوانی و درصد فراوانی، برای توصیف آزمودنیها استفاده شد. در بخش آمار استنباطی متناسب با سطح سنجش داده ها و مفروضات از آزمون های همبستگی، رگرسیون استفاده شد. نتایج حاصل از تحقیق حاضر مبین آن است که بین تاثیر آموزش ضمن خدمت بر میزان کارایی معلمان مقطع ابتدائی - r= 0/753, p=0/001 - ، در سطح اطمینان99 درصد وجود دارد. پس می توان نتیجه گرفت که آموزش ضمن خدمت بر میزان کارایی معلمان مقطع ابتدائی تاثیر گذار می باشد.
کلمات کلیدی: آموزش ضمن خدمت، میزان کارایی، معلمان
مقدمه
اندیشمندان عصر حاضر، انفجار اطلاعات را نامی در خور و شایسته شرایط و مقتضیات امروز میدانند. در این عصر، سرمایهی انسانی، مهمترین عامل توسعهی سازمانی و آموزش، بهترین ابزار برای توسعهی منابع انسانی به حساب میآید - ابراهیم دماوندی و الزامی، امروزه برای نیل به اهداف سازمانی چه کوچک چه بزرگ باید کادری از نیروهای لایق و کارآمد در اختیار باشند. افرادی که به استخدام سازمان درمیآیند علاوه بر این معلومات به آموزش تخصصی و حرفهای نیز نیاز دارند تا دانش فنی و مهارتهای لازم را برای انجام شایستهی وظایف محول به دست آورند.
این آموزشها به کارکنان کمک میکند تا نقش فعالتر و موثرتری در نیل به اهداف سازمان ایفا کنند. سازمان آموزش و پرورش نیز به عنوان سازمانی که با جامعه و نهادهای آن در تعامل است برای عقب نماندن از تغییر و تحولات علمی و تکنولوژیک، باید دانش و اطلاعات مدیران و معلمان خود را به روز رساند - افضلخانی و نجابت، تحولات فزاینده در زمینهی دانش و تکنولوژی، نیازهای آموزشی جدیدی را برای مشاغل مختلف به وجود میآورد که تحصیلات رسمی و دانشگاهی به تنهایی پاسخگوی آنها نبوده و استفاده از انواع دیگر آموزشها، مانند آموزش ضمن خدمت1 مورد نیاز است آموزش و توانمندی شغلی یکی از پیچیدهترین وظایف در ادارهی امور هر سازمان و بویزه در مدیریت نیروی انسانی است.
بعد از نظام جذب، نظام بهسازی و بکارگیری مناسب منابع انسانی قرار دارد. در حقیقت آموزش از مهمترین اقدامات و برنامههای هر سازمان بوده و نظام آموزشی تکمیل کنندهی نظام استخدامی به شمار میرود و باعث توانمندی و رشد نیروی انسانی موجود شده و موفقیتهای آتی را تضمین میکند؛ از این رو آموزش ضمن خدمت بهتر است بگونهای باشد که کارکنان بتوانند در محیط چالشی و دشوار فعالیت کنند برای دستیابی به تغییرات مطلوب و موفقیتآمیز، یکی از شیوههای ارتقای معلمان نیز از طریق آموزش ضمن خدمت میباشد. بدین منظور هر ساله دورههای متعددی تحت عنوان آموزش ضمن خدمت در جهت بهبود و ارتقای مهارتهای شغلی و افزایش دانش ایشان برگزار می گردد
در بنیاد آموزشهای ضمن خدمت این باور وجود دارد که این نوع آموزشها میتواند دانش و مهارت شرکتکنندگان را افزایش دهد و نگرش آنها را مثبت گرداند. این نوع آموزشها هنگامی مفید خواهد بود که اعضا بخواهند یاد بگیرند و سرپرستان بخواهند یاد بدهند آموزش حین خدمت میتواند علاوه بر آشنا ساختن شخص با نیازهای جاری شغلیاش، فرصتی را مهیا کند تا با مجموع شرایط در ارتباط با وظایف خود سازگاری پیدا نماید آموزش ضمن خدمت کارکنان نظام آموزش و پرورش نقش بسزایی در ارتقای کارآیی3 این نظام دارد. دورههای آموزش ضمن خدمت، معمولا تقویت قابلیت های موجود معلمان و کارشناسان و تسهیل کسب دانش، پرورش مهارت ها و توانایی های مربوط به بهبود عملکرد آنان را شامل میشود.
آموزش ضمن خدمت، جزیی از نظام آموزش معلمان به حساب می آید که در ادامهی آموزش های قبل از خدمت آنها مطرح می شود و نباید آن را به عنوان دوره های موسمی و بدون ارتباط قلمداد کرد. آموزش ضمن خدمت معلمان منجر به بهبود دانش، نگرش و مهارت های آنها شده و به آنها کمک می کند تا توانایی های خویش را بهتر بشناسند و در راه تصدی مشاغل بالاتر آماده شوند، همچنین این آموزش، معلمان را برای درک بهتر اهداف راهبردی سازمان خویش آماده می کند.
به روز شدن توانایی های معلمان، افزایشتفکّرخلاّق، احساس تعلق سازمانی و کمک به انجام دادن تغییرات در محیط از جمله اهداف آموزش ضمن خدمت معلمان است. معلمان خوب، خوب به دنیا نمیآیند، بلکه ساخته میشوند. نمیتوان فرض کرد که هر کسی میتواند تدریس کند، بلکه برای این مهم، به دانش و مهارت وسیعی نیاز است تا آموزش و یادگیری دانشآموز تضمین شود. هیچ کس مایل نیست تحت آموزش معلمی قرار گیرد که فاقد کفایت است؛ بر این اساس آموزش معلمان یک فرایند مستمر است و سرمایهگذاری برای آموزش معلمان ابتدایی به دلیل بازگشت سریعتر نتیجهی موثر داشته و موجب گسترش آموزش عمومی میشود.
کارآیی واحدهای گستردهی آموزشی به میزان دانش و تخصص معلمانی وابسته است که اداره امور آنها را به عهده دارند. دانش و تخصص معلمان از طریق آموزشهای قبل از خدمت و ضمن خدمت و نیز تجارب شخصی آنان در انجام کار و زندگی افزایش می یابد. از آن جا که آموزش های قبل از خدمت به دلایل متعددی از قبیل توسعه و گسترش سریع علم و تکنولوژی، فاصلهی طولانی بین زمان یادگیری و یاددهی و بسیاری مسائل دیگر، آن چنان که باید کارآیی ندارند و آموزش از طریق تجارب شخصی نیز با محدودیتهایی همراه است، امروزه آموزش ضمن خدمت یکی از روشهای متداول و قابل قبول توسعهی دانش و تخصص مدیران و کارکنان سازمان ها تلقی می شود.
در خصوص دلایل ضرورت توسعهی آموزش ضمن خدمت در آموزش و پرورش می توان گفت مطالعهی نظام های آموزش و پرورش جهانی به طور کلی نشان میدهد که لزوم تربیت معلمان و مدیران مدارس در همهی کشورها امری پذیرفته شده است و به اعتقاد میکائیل دکنیگ5در بیشتر کشورها به آموزش ضمن خدمت، دست کم به دلایل زیر توجه فزایندهای مبذول میگردد: -1 لازم است فعالیتهای آموزشی و پرورشی با نیازهای ملی و جوامع محلی ارتباط نزدیکتری داشته باشند. -2 تجربه نشان داده است که مواجه شدن با دگرگونی های آموزشی و پرورشی چنانچه با آموزش ضمن خدمت توأم نباشد، با شکست مواجه میشود. -3 معلمان و مدیران مدارس همانند سایر بزرگسالان به آموزش مداوم نیاز دارند تا بتوانند با تحولات جامعه همگام شوند.
-4 در بسیاری از کشورها به تقویت شغلی و کیفیت تدریس کسانی که در مقایسه با مدیران و معلمان جدید از تعلیمات و مهارت های آموزشی کمتری برخوردارند، توجه رشد یابندهای مبذول میشود.-5 بر توجه مردم به اهمیت آموزش و پرورش افزوده شده و فشار عمومی دولتها برای بهتر شدن وضع مدارس فزونی گرفته است.
