بخشی از مقاله
چکیده
هدف این تحقیق "توصیف روابط بین وصول مطالبات (پرداخت به موقع قبض گاز) با رفتار مشترکین (خانگی، تجاری، صنعتی) در شرکت گاز استان ایلام می باشد." روش تحقیق مورد استفاده در اینجا، پیمایشـی اسـت. جامعـه آمـاری ایـن تحقیـق کلیـه مشترکین گاز شهر ایلام میباشد که تعداد آنها 55 هزار مشترک هستند و با استفاده از جدول مورگـان تعـداد 382 نفـر بـرای نمونه مورد نظر انتخاب گردیده است. تعداد پرسشنامه هائی که در این تحقیق اجرا میگـردد بـرای دوگـروه مشـترکین خـوش حساب وبد حساب 191 مورد میباشد که جمعا 382 مورد اجرا میگردد. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده که پایـایی آن با استفاده از آلفای کرونباخ بدست آمده یعنی 0/776 که نشانی تایید پایایی پرسشنامه مورد نظر میباشد. نهایتاً مجموعه داده-ها به کمک نرم افزار ssss به روش ضریب همبستگی پیرسون مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.نتایج پزوهش نشـان دادنـد کـه بین اعتماد مردم به دقت دستگاه های اندازه گیری گاز و نیز دقت در صدور صورتحساب گاز بهـا، گـرایش هـای مـذهبی مـردم، وضعیت اقتصادی و اجتماعی مردم، دانش محاسبه قبض گازبها، اقدامات شرکت گاز در مـورد وصـول مطالبـات و رضـایتمندی مردم نسبت به نحوه کار ادارات و سازمانها و نگرش مشترک در مورد ارزش هر متر مکعب گاز، با وصول به موقع مطالبات گازبها ارتباط مستقیم، مثبت و معناداری وجود دارد.
کلمات کلیدی: وصول مطالبات، شرکت گاز، مشترکین.
.1 مقدمه
در حال حاضر بخش اعظم هزینههای شرکت گاز اعم از هزینههای عمومی، اداری، تعمیر و نگهداری تأسیسات از محل منابع درآمدی حاصل از فروش انرژی گاز تأمین میگردد. لذا وصول به موقع این درآمدها در راستای ارائه خدمات مطلوب به مشتریان و برآورده نمودن خواسته ها و نیازهای کارکنان صنعت گاز از اهمیت ویژهای برخوردار است. شرایط کنونی فروش گاز در کشور به صورت نقدی نبوده یعنی ابتدا انرژی فروخته می شود و سپس صورت حساب صادر و برای مشترکین ارسال میگردد که آنها نیز پس از دریافت صورتحساب، با دید خوشبینانه، بدهی خود را در زمان تعیین شده پرداخت میکنند. بدیهی است هرچه فاصله میان فروش انرژی و پرداخت بدهی کمتر باشد (کوتاه بودن دوره وصول)، دسترسی به میزان نقدینگی لازم برای تأمین هزینههای شرکت بیشتر خواهد بود. اما چنانچه دوره وصول مطالبات طولانیتر باشد، نه تنها شرکت در پراخت هزینههای خود در تنگنا قرار میگیرد، بلکه باید انتظار کاهش ارزش درآمدهای خود را نیز با توجه به روند رشد نرخ تورم داشته باشدبرای این که یک شرکت تجاری و یا هر سازمان دیگر، از نظر عملکرد موفق شود همه وظایف مدیریت یعنی برنامهریزی، سازماندهی و کنترل باید به صورت موفقیتآمیز انجام شود. مدیران تنها در سایه داشتن اطلاعات دقیق و به هنگام میتوانند مسیر پیشبینی شده را ادامه دهند و در نیل به اهداف سازمان موفق گردند.
.2 بیان مسأله
با توجه به قانون تشکیل شرکتهای گازهای استانی، شرکتهای گاز به صورت بنگاه اقتصادی اداره میگردد و میباید کل هزینههای خود را از راه فروش خدمات خود تامین نماید. شرکت گاز استان ایلام نیز از این قانون تبعیت مینماید و میبایست از طریق فروش خدمات، هزینههای جاری خود را تامین نمایند و چنان چه در وصول مطالبات گاز بهای مشترکین خود با اشکال مواجه گردد، طبیعتا در ارایه خدمات مطلوب به مشترکین خود دچار مشکلاتی میگردد زیرا منابع مالی نقش موثر و تعیین کنندهای در ارایه خدمات مطلوب به مشترکین دارد. به طور واضحتر و آنالیز دقیقتر موضوع وصول مطالبات نشان می-دهد که برای دریافت و جذب اعتبار وسرمایه گذاری در بخش خصوصی و دولتی، میزان افزایش وصول مطالبات نقش محوری و اساسی را ایفا مینماید به عبارتی معیاری برای نشان دادن کارایی و ناکارایی یک بنگاه اقتصادی همچون شرکتهای گاز استانی را میتوان به درستی ازطریق آن تشخیص داد.
تا قبل از هدفمندی یارانهها،گازهای استانی میبایست کلیه هزینههای خود را از راه فروش خدمات به مشترکین تامین می-نمودند. یعنی درآمد حاصل از گاز بهای خود را به شرکت گاز ملی ایران تحویل داده وشرکت ملی نیز سیکل چرخه وجوه دریافتی وتوزیع بین گازهای استانی جهت انجام پروژههای گازرسانی وتامین بودجه جاری آنها را ایفا مینمود.
بعد از دی ماه سال 1388 که قانون هدفمندی یارانه به اجرا درآمد اهمیت واریز درآمد حاصل از گاز بهابه حساب خزانه کل کشور آن هم به صورت روزانه به شدت پیگیری میشد.به طوری که کلیه گازهای استانی موظف ومکلفند روزانه درآمدحاصل ازدریافت وجوه گازبهای خود را به حساب خزانه داری کل کشورواریزنماینداهمیت واریز وجوه حاصل ازگازبها به حساب خزانه داری کل ازآن روست که دولت قسمت عمده ای از یارانههای نقدی پرداختی به مردم را ازمحل دریافت این وجوه تامین می-نماید. بدیهی است که هر اندازه دریافت وجوه (وصول) و زمان وصول (دوره وصول) این وجوه سریعترباشد دولت جهت تامین یارانههای نقدی،استقراض کمتری خواهد نمود با نگاهی به وصول واستقراض درسال 91 نشان میدهد که درآمد حاصل از وجوه گازبها 28 هزار میلیاردبوده ولی میزان یارانهای که بایستی پرداخت گردد 40 هزار میلیارد میباشد،بنابراین دولت بایستی 12 هزار میلیارد استقراض نماید. اهمیت دیگر وصول مطالبات اینکه درگازهای استانی باتوجه به صورتهای مالی ومقایسه وصول وفروش زیان دهی وسودآوربودن شرکتها مشخص می گردد باعنایت به اصل 44 و لزوم واگذاری نهادهای دولتی به بخش خصوصی، به فرض زیان ده بودن یک شرکت، کمترین رغبت وجاذبهای برای سرمایه گذاری در این بخش به وجود نخواهد آورد.سه دیگر اینکه در شرکت ملی گاز ایران شرط دریافت نقدینگی برای پیشرفت پروژهها و گازرسانی بهشهرها و روستاها و نیز این که حتی واریز حقوق دریافت بودجه جاری در هر ماه مشروط به دریافت مطالبات از مشترکین خانگی، تجاری و صنعتی گردید و در جلسه مجمع که سالیانه برگزار میگردد اهمیت دریافت وصول مطالبات از مشترکین و در واقع کم شدن دوره وصول مطالبات شرکتها نسبت به سال قبل از ضروریات و شاخص موفقیت و یا عدم موفقیت گازهای استانی محسوب میگردد. ومهمترین شاخص جهت افزایش و کاهش سرفصلهای بودجه مصوب در سطوح جاری، عمرانی، پزوهشی و آموزشی است.
ٍ
شرکتها میبایست از طریق فروش خدمات مطلوب به مشترکین هزینههای جاری خود را تامین نمایند و چنان چه در وصول مطالبات گازبها از مشترکین خود با اشکال مواجه گردد طبیعتا در ارایه خدمات مطلوب ودرافق کلان در واریزهای خود به حساب خزانه کشور دچار مشکلات اساسی خواهد شد. زیرا منابع مالی نقش موثر و تعیین کننده در ارائه خدمات بهینه به مشترکین دارد. به منظور نشان دادن اهمییت مساله وصول مطالبات لازم است ذکر نمایم که طی قانون بودجه سالانه کشور قانون عوارض گاز رسانی به تصویب میرسد واین بند در قبوض گاز بها تحت عناوین عوارض وبدهی متفرقه از مشترکین دریافت میگردد این عوارض از20 ریال برای هرمترمکعب مصرف گاز درسال 89 (بند قانون بودجه) به 30 ریال درسال 90 (بند قانون بودجه)و سپس به 50 ریال درسال 91 (بندقانون بودجه) و به 100 ریال درسال 92 (بند قانون بودجه) وبه 130 ریال در سال 93 (بند قانون بودجه) افزایش یافته است که از محل مصرف درآمد حاصل از عوارض، گازرسانی به روستاها و شهرها انجام میگردد ونشان از اهمیت دریافت وصول مطالبات از مشترکین را میرساند.نظربه اینکه میزان مطالبات (بدهی) این شرکت ازمشترکین سیرصعودی دارد وهرسال نسبت به سال قبل روند افزاینده خود راچه در دوره وصول مطالبات وچه در مبلغ تجمعی وصول ، ادامه میدهد برای بنگاه اقتصادی کوچکی همچون گاز استان ایلام میتواند به یک بحران مالی جدی مبدل گردد. بحران مالی آن رو که عدم پیگیری وبررسی آن جهت وصول بدهی های معوق مشترکین میتواند این شرکت را به ورطه ورشکستگی و زیان ده وحتی انحلال بکشاند شرکت گاز استان ایلام، با توجه به گزارش امور مالی و امور مشترکین در سال مالی منتهی به 91، جدول (1-1) مبلغ 179/428 میلیون ریال از مشترکین خود طلبکار می باشد و همچنین حدود 40 مشترکین گازبهاء خود را به موقع پرداخت نمینمایند. (یکی از مسائل اصلی مدیریت شرکت گاز دستیابی به موقع و منظم به منابع مالی خود میباشد) عدم پرداخت به موقع گازبهاء توسط مشترکین خواه ناخواه در ارائه خدمات نقش منفی دارد..در جدول دوم دوره وصول مطالبات از 225 روز در سال 89 ،به سختی به 143 روز در سال 91 را نشان میدهد یعنی از صدور قبض گاز بها تا پرداخت آن توسط مشتر ک نزدیک به پنج ماه طول میکشد.در مشترکین صنعتی وتجاری زمان وصول طولانی تراست.در صورتی که زمان مطلوب آن 60 تا 70 روز است.[1]
بنابراین، موضوع بررسی علل عدم وصول به موقع مطالبات و دستیابی به راهحل منطقی و قابل اجرا در جهت وصول به موقع مطالبات از اهمیت ویژهای برخوردار میباشد. که در این تحقیق سعی شده است علل آن ریشهیابی گردد و راهحل علمی برای رفع این معضل شناسایی گردد.
با بررسی و دقت در صورتهای مالی منتهی به سالهای 91،90،89ودقت در رشد فزاینده مطالبات وجود چالش بحران رادر این بخش را برجستهتر میسازد.
جدول :(1-1) دفتر فروش و وصول
ارقام به میلیون ریال
سال مبلغ کل صورتحسابهای صورتحسابهای وصول شده صورتحسابهای وصول نسبت وصول
صادره نشده نشده
89 66.589 53.748 12.841 0/19
90 330.835 154.256 176.579 0/53
91 451.871 272.443 179.428 0/39
َ
متوسط مطالبات/2 = (مانده اول دوره مطالبات + مانده پایان دوره مطالبات)
دوره وصول مطالبات سال 89 سال 90 سال 91
(تعداد روزهای وصول قبض) (تعداد روزهای وصول قبض) (تعداد روزهای وصول قبض)
×360 متوسط مطالبات X1=225 X2=165 X3=143
متوسط فروش
شرایط مطلوب 60: الی 70 روز با احتساب دوره مصرف .[1]
تفسیر: محاسبات نشان میدهد در هیچ یک از بخش ها ،شرایط مطلوبی دروصول مطالبات وجودندارد ولی انحراف از شرایط مطلوب ، دربخش صنعتی وتجاری کاملاً محسوس است.
ضمناٌ دوره وصول مطالبات برای شهرستانهای استان جهت مقایسه باارقام کلی به شرح ذیل محاسبه شده است.
جدول :(2-1) دوره وصول در شهرستانهای استان ایلام
شهر1 شهر 2 شهر 3 شهر 4 شهر 5 شهر 6
154 135 217 150 260 220
در جدول (1-1)، منظور از صورتحسابهای صادره،فروش گاز یا قبوض گاز صادره میباشد ومنظور از صورتحسابهای وصول شده، وجوه گازبهای دریافتی ازمشترکین (پرداخت قبوض گازتوسط مشترکین) میباشد. متاسفانه مبالغ وصول نشده از 12 میلیارد ریال درسال 89 به 179 میلیارد ریال در سال91 افزایش یافته است ونگرانی مسئولین گاز استان رابه خوبی بیان میدارد.زیرا مطابق صورتهای مالی زیان ده بودن شرکت گاز واضح واین زیان هرساله رو به صعود وافزایش است.لذا قطعا آثارمنفی چنین بحرانی درجذب بودجههای جاری وعمرانی وسرمایگذاری بخش خصوص (داشتن جاذبه و انگیزهای برای سرمایه گذاری بخش خصوصی وجود نخواهد داشت.و انگیزهای برای سرمایه گذاری بخش خصوصی وجود نخواهد داشت.ودر دریافت اعتبارات از بانکها وشرکتهای موازی، ودر رقابت بادیگر گازهای استانی و... باچالش جدی مواجه خواهد بود. .[1]
با توجه به مشکلات عدم وصول به موقع مطالبات (دوره وصول) و آثارسوئی که دراین راستا متوجه شرکتهاست وموانعی که در راه رسیدن به اهداف ورسالت سازمانی برای شرکت گاز استان ایلام در پی خواهد داشت بنابراین تحقیق و بررسی علل عدم وصول مطالبات امری ضروری به نظرمیرسد
.3اهداف تحقیق
امروزه دستیابی به رشد اقتصادی از طریق افزایش بهرهوری یکی از مهمترین اهداف اقتصادی کشورها در عصر حاضر به شمار میرود، به طوری که ارتباط نزدیک رفاه جوامع با رشد اقتصادی موجب گردیده تا اقتصاددانان در پی شناخت بیشتر منابع رشد اقتصادی باشند. جهت دستیابی به بهرهوری و رقابت بلند مدت لازم است سرمایه اجتماعی و انسانی تحت کنترل قرار گیرند. عدم تعادل و نا برابری به معضلی در اقتصاد بازار تبدیل شده است. این استنباط عمومی که وظیفه شرکتها سود رسانی به سرمایهگذاران است، احساس نارضایتی (ناآشکار) مردم را برانگیخته است. توجه بیش از پیش به توسعه پایدار، حاکمیت شرکتی، مسئولیتها و اخلاق اجتماعی، استانداردها و ممیزی اجتماعی و غیره نمایانگر تغییری مهم در الگوی رشد بهرهوری میباشد.[7] از اینرو، درتحقیق حاضر اهداف زیر مورد بررسی قرار میگیرد:
-1تبیین نوع و میزان رابطه مالکیت سهامداران نهادی و انتخاب حسابرسان متخصص شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
-2 تبیین نوع و میزان رابطه بدهی و انتخاب حسابرسان متخصص شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران.
ُ
.4اهمیت و ضرورت انجام تحقیق
گاز صنعت زیربنایی برای برای سایر صنایع و شرط توسعه هر کشور است. از طرفی وجود گاز پایدار و مطمئن مستلزم آماده به کار بودن کلیه تأسیسات میباشد و آمادگی این سیستم هم به نوبه خود نیازمند وجود نقدینگی میباشد. شرکتهای گاز استانی جهت تأمین اعتبارات مورد نیاز بخش عملیات جاری و سرمایهای خود به طور عمده به منابع حاصل از فروش انرژی که آن را منابع داخلی مینامند تکیه دارند .[4]
روش تأمین منابع داخلی به این صورت است که شرکتهای گاز استانی انرژی تولیدی را به مصرف کنندگان بخشهای مختلف تحویل داده و سپس براساس میزان مصرف هر مشترک اقدام به صدور قبض مینمایند و مصرف کننده موظف به پرداخت وجه آن میباشد. اما شواهد نشان می دهند که طی سالهای گذشته بخشی از مطالبات شرکت به دلیل عدم پرداخت به موقع آن از سوی مشترکین دچار وقفه چندین ساله شده و مشکلات عدیده ای جهت اعمال مدیریت صحیح در نگهداری و تعمیرات تأسیسات موجود و اجرای به موقع پروژهها بوجود آورده است .[4]
در شرکت توزیع گاز استان ایلام، به طور خاص، از 56800 مشترک عادی، 31240 مشترک خوش حساب و، 23560 مشترک بد حساب وجود دارد1 (منظور از شرکت بد حساب در اینجا مشترکینی است که حداقل 3 دوره یا بیشتر از تاریخمهلت پرداخت قبوض گاز مصرفی خودداری کردهاند).
بنابراین انجام این تحقیق در جهت کاهش هزینههای پیگیری وصول مطالبات و افزایش نقدینگی شرکت اهمیت دارد.
بعد از نیروی انسانی از عوامل هم و تعیین کننده درنیل به اهداف سازمانی بودجه واعتبارات مالی است و هیچ سازمانی نمیتواند بدون اعتبارات مالی به حیات خویش ادامه دهد.
شرکت گاز استان ایلام در ازای خدمات منابع مالی خویش را از طریق مشترکین گاز تامین مینماید. بنابراین وصول به موقع مطالبات نقش تعیین کننده و مهمی در کمیت و کیفیت خدمات و دریافت بودجه از شرکت ملی گاز ایران و بالاتر از آن وزارت نفت دارد و به همین دلیل وصول مطالبات گاز بها از مشترکین از اهمیت ویژه برخوردار است.
شرکت گاز استان ایلام سالانه حدود 18درصد از مطالبات خود را وصول نمینماید.
شرکت گاز استان ایلام سالانه حدود 53 درصد از مطالبات خود را به موقع وصول مینماید. همچنین 40 درصد از مطالبات گاز شهرستان ایلام به موقع وصول نمیگردد و این مسئله منجر به بروز مشکلات عدیدهای از قبیل"عدم پرداخت به موقع مطالبات پیمانکاران , عدم تکمیل پروژههای گاز رسانی به شهرها وروستاها، عدم پرداخت به موقع حقوق کارمندان، واریز ننمودن به موقع وکامل وجوه گاز به حساب خزانه جهت پرداخت یارانهها، پرداخت نکردن به موقع مطالبات پزشکان طرف قرارداد ونهایتا باعث سیر نزولی کمیت وکیفیت خدمات میگردد". با توجه به وظایف شرکتهای گاز استانی که میبایست خدمات مطلوبی به مشترکین ارایه نمایند و مقوله اقتصادی فعالیتها را در تصمیمات و اجرا لحاظ نمایند بنابراین نیاز به درآمد حاصل از فروش خدمات امری حیاتی و ضروری است و همچنین دریافت به موقع مطالبات با ویژگیهای متفاوت مشترکین امری نسبتا دشوار است. با عنایت به این که یکی از مشکلات اصلی و دغدغههای خاطر مدیریت امور دستیابی به موقع و منظم به منابع مالی خود میباشند و چون ارایه خدمات مطلوب نیاز به وضعیت مالی مطلوب دارد و عدم وصول به موقع گاز بها و مطالبات، خواه و ناخواه در ارایه خدمات نقش منفی دارد، چنان چه راهکارهایی دقیق و علمی سریع الوصول در جهت وصول به موقع مطالبات صورت نگیرد،نه فقط شرکت گاز استان ایلام که در افق کلان سایر گازهای استانی و نهایتا شرکت ملی گاز ایران را دچار چالش و بحرانهای جدی مینماید. بدیهی است که هم مقدار دریافت وجوه (وصول) وهم زمان وصول (دوره وصول) این وجوه بیشترباشد گاز استان، از بانکها استقراض کمتری خواهد نمود.که بعد دیگری از ارزش و ضرورت این تحقیق را هویدا میسازد.
- طبقتعریفبال، منظور از مشتریان خوش حساب، مشتریانی است کوبا ییچگونوتأخیری درپرداخت اقساط خود نداشتواند، ویا حداکثر 1 3
ماهتأخیر دارند. در حالی کو مشتریبد حساب دارای حداقل 3 ماهتأخیر است.
ِ
.5پیشینه تحقیق
پیشینه داخلی
تحقیقات انجام گرفته در زمینه علل عدم وصول مطالبات، تحقیق آقای محمد طاهری در مورد بررسی راهکارهای وصول مطالبات و افزایش بهرهوری در شرکت گازبها کرمان در سال 1379 انجام گرفته است؛ که نتیجه تحقیق ایشان به شرح ذیل میباشند. این تحقیق در 325 مورد نمونهگیری از مشترکین شهر کرمان انجام گرفته است و حاوی چهار فرضیه است که دو فرضیه آن، که اولی بحث برخورد موثر مسئولین بوده که تایید گردیده است و برخورد موثر مسئولین در مورد وصول مطالبات را مثبت دانسته است.
فرضیه دوم که اعتماد مردم در مورد دقت در مورد صدور صورتحساب گاز میباشد که تایید گردیده است و اعتماد مردم در مورد دقت در صدور صورتحساب گاز بهاء در پرداخت به موقع صورتحساب گاز بهاء تاثیر دارد. دو فرضیه دیگر که یکی مربوط به عوامل اقتصادی و درآمدی مشترکین میباشد، که در پرداخت به موقع گاز، بهاء بیتاثیر دانستهاند و همچنین فرضیه دیگر که اعتقاد به این نظریه که قطع گاز از نظر شرعی مشکل میباشد مطرح گردیده است که این فرضیه نیز تایید نگردیده است.
تحقیق دیگر آقای محمد زوارکی در سال82 بررسی علل وصول مطالبات از مشترکین وارائه راهکارهای مناسب در شرکت آب و فاضلاب غرب استان تهران انجام داده است تحقیق دیگر در سیستان وبلوچستان در سال 82 توسط آقای محمد رضا سروش صورت گرفته است.بررسی وصول مطالبات مصرف برق وارائه راهکارهای بهبود آن میباشد.
دراین تحقیق سعی شده است مشکلات اساسی از دیدگاه مدیریت سازمان در رابطه با وصول مطالبات، به صورت سوالات پژوهشی مطرح شد که این مشکلات عبارتند از: روش فعلی قرائت کنتور مشترکین، نحوه عملکرد بانک در وصول هزینهها،وسعت استان و پراکندگی جمعیت ومشکلات وصول از ارگانهای دولتی ونظامی ومصارف صنعتی سنگین.
این نتیجه حاصل شد که، عمکرد بانک در وصول هزینهها مشکل چندانی را ایجاد نکرده است ولی سه مورد دیگر از عمده مشکلات مدیریت در وصول هزینهها است.
تحقیق دیگر توسط خانم معصـومه نـافچی در سـال 89 در موضـوع بررسـی مشـکلات اساسـی وصـول مطالبـات انـرژی از مشترکین توزیع نیروی برق اصفهان انجام شده است. در ایـن تحقیـق اشـاره شـده کـه یکـی از مهـم تـرین مشـکلاتی کـه در شرکتهای گاز به طور مداوم با آن سروکار دارند، مسأله وصول مطالبات می باشد. چرا که این شرکت ها جهت تـأمین اعتبـارات مورد نیازبخش عملیات جاری و اجرای طرح ها و پروژههای خود به منابع حاصل از فروش انـرژی تکلیـه دارنـد. بـه طـوری کـه شواهد نشان میدهد، طی سالهای گذشته، بخش عمده وصول مطالبات شرکت، به دلیل عدم پرداخـت بـه موقـع آن از سـوی مشترکین، دچار وقفه چندین ساله شده و تکرار مداوم پیگیری وصول مطالبات باعث کاهش کارایی و اثربخشی این اقـدام شـده و در روحیه پرسنل و انگیزش آنان اثرات منفی بسیار گذاشته است در این پژوهش سعی شده عوامل مؤثر بـر وصـول مطالبـات پرداخت به موقع قبض برق، شناسایی و ضرایب آن با استفاده از رگرسیون لاجیت تعیین گردد. سه فرضیه مبتنی بر تأثیر عوامل فردی، محیطی و سازمانی تدوین گردید که ازطریق نتایج توزیع پرسشنامه تنظیمی بین 225 مشترک برق خانگی در دو گـروه شهرستانهای توسعه یافته و توسعه نیافته بررسی صورت پذیرفت.
نتایج برآورد حاکی از آن است که در دو گروه، هر سه فرضیه رد میشوند. یعنـی عوامـل فـردی، عوامـل محیطـی وعوامـل سازمانی بر وصول مطالبات شرکت توزیع برق استان اصفهان اثر دارند. کلید واژهها: مشترکین، شبکه توزیع، مطالبات.
تحقیق دیگر توسط شاهرخ شهرداردرسال 1384 با عنوان بررسی مشکلات وصول مطالبات انرژی از مشترکین توزیع نیروی برق انجام شده است.
ّ
هدف این تحقیق کمک به تسریع وصول مطالبات شرکت توزیع نیروی برق تبریز از طریق شناسایی علل اصلی عدم وصول به موقع مطالبات از مشترکین میباشد.
21-2 تحقیقات انجام شده در جهان برگر و یانگ(1997) 2 در مقاله مهم خود رابطه علیت بین مطالبات معوق و کارایی هزینه و سرمایه را برای نمونهای از
شرکتهای تجاری آمریکا در دوره 1985-1994 بررسی نموده و نشان دادند که علیت دوطرفهای به شکل رابطه منفی بین کارایی هزینه و مطالبات معوق وجود دارد.[12]
گلانس (2003)، در کتابی تحت عنوان مدیریت ریسک بیان داشته که معوق شدن مطالبات، نتیجه معیارهای سنجش اعتبار سست و بی پایه، سیاستهای اتخاذ شده بی اثر، پذیرش ریسک بدون توجه به محدودیت سرمایه، و شاخصهای عملکردی غلط است. .[15]
زکاوت و حمیدی (2013)، در تحقیقی که در مجله بین المللی مدیریت و علوم انسانی به بررسی عوامل ساختاری و رفتاری مؤثر بروقوع مطالبات عقب افتاده پرداختند، نتایج تحقیق آنها نشان داد که که عوامل ساختاری همانند سلسله مراتب، محیط زیست و فناوری، و استراتژی، عدم ثبات در مدیریت، تمرکز سازمانی و رسمی و و همچنین عوامل رفتاری بر وصول مطالبات معوق موثر هستند.همچنین نتایج نشان داد که ازمیان عوامل ایجاد کننده مطالبات معوق میتوان به: عدم شفافیت و پاسخگویی در کار نظام اداری، عدم امنیت شغلی برای کارکنان، شکستهای مالی و ورشکستگیها، مشکلات مربوط به عزل و نصبها و وجود شایسته سالاری، شکست کارکنان حرفه ای، ناکافی بودن پاداشها و مجازاتها، عدم دانش و تخصص مدیریت و کارکنان اشاره بیشترین تاثیر را داشته اند.[13]
اولابیدو (2008)، در تحقیق خود با عنوان عوامل موثر در پرداخت مطالبات در کشاورزان خرد در کشور نیجریه به این نتیجه رسیدند که اعطای تسهیلات به جوانان به دلیل وجود قوه نوآوری در آنها احتمال بازپرداخت مطالبات را به طور چشم گیری افزایش میدهد.[14]
-
.8روش تحقیق و جامعه آماری
دراین تحقیق از روش پیمایشی استفاده شده است که با استفاده ازپرسشنامه علل عدم وصول به موقع مطالبات شرکت گاز شهر ایلام مورد بررسی مینماییم.در این تحقیق مشترکین به دو دسته تقسیم میگردند.یک دسته،مشترکینی که به موقع گازبها خود را پرداخت می نمایند و دسته دیگر،مشترکینی که به گازبها وصورتحساب خود را به موقع پرداخت نمی نمایند. پرسشنامهای که تهیه گردیده است حاوی سوالاتی است که برای هردو گروه یکسان میباشد.با توجه به اینکه حدود پنجاه درصد مشترکین شرکت گاز صورتحساب گازبها خود را به موقع پرداخت نمی نمایند تعداد پرسشنامهها ئی که در این تحقیق اجرا میگردد برای هرگروه 191مورد میباشد که جمعا 382 مورد اجرا میگردد.این حجم نمونه براساس جدول مورگان تعیین گردیده است.
تحقیق حاضر از نوع تحقیقات توصیفی پیمایشی است که در طی مراحل اجرای آن به دنبال توصیف روابط بین وصول مطالبات با رفتار مشترکین در شرکتهای گاز استان ایلام میباشیم ابتدا با تشریح مبانی نظری تحقیق و توصیف شرایط موجود با طرح پرسشنامه و توزیع آن اطلاعات لازم جمعآوری شده و سپس با استفاده از نرمافزار آماری SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد از آنجایی که هدف از این تحقیق دستیابی به یک نتیجه علمی و معتبر درمورد بررسی وصول مطالبات میباشد این تحقیق را براساس چگونگی بدست آوردن دادهها موردنظر میتوان در زمره تحقیقات کاربردی به شمار آورد و چون دادههای موردنظر از طریق نمونهگیری از جامعه برای بررسی توزیع ویژگیهای جامعه آماری انجام میشود این تحقیق از شاخه پیمایشی میباشد.
2. Berger, and Young (1997)
ْ
.9مدل تحقیق
مدل نظری تحقیق بررسی علل عدم وصول به موقع مطالبات گاز ایلام
. وضعیت اجتماعی و
10 اقتصادی مردم
گرایشهای مذهبی
رضایتمندی مردم
مردم
نسبت به ادارات
اقدامات شرکت گاز وصول به موقع مطالبات
گاز ایلام اعتماد مردم به دقت و
در مورد وصول صحت صدور
صورتحساب، اعتماد
آگاهی مردم از فعالیتها نگرش مردم در مورد
و وظایف و قوانین
میزان ارزش گاز
.10متغیرهای تحقیق و نحوه اندازهگیری آنها
×
شاخص تعداد گویه ضریب آلفا
اعتماد 3 0/734
اقدامات شرکت گاز 6 0/841
رضایتمندی مردم 3 0/721
نگرش مشترکین 3 0/711
وصول مطالبات 3 0/735
دانش محاسبه 3 0/745
گرایش مذهبی 2 0/710
وضعیت اقتصادی اجتماعی 5 0/795
