بخشی از مقاله
چکیده: رسیدن به اهداف در یک سازمان بستگی به توانایی کارکنان در انجام وظایف محوله و انطباق با محیط متغیر دارد. اجرای آموزش و بهسازی نیروی انسانی سبب می شود تا افراد بتوانند متناسب با تغییرات سازمانی و محیط به طور مؤثر فعالیتشان را ادامه داده و بر کارایی خود بیافزایند. از طرفی از مهمترین خصیصه سازمان های امروزی تغییر و تحول می باشد، در چنین شرایط محیطی پیچیده و متنوع با تحولات سریع، اگر نتوانیم متناسب با این تغییرات، سازمان، مدیران و کارکنان را هم گام سازیم، قربانی آن خواهیم شد. لذا نیاز به یادگیری سازمانی امروزه به خوبی در تمامی سطوح سازمان ثابت شده است. در این راستا لازم است فرایند، منابع و اقدامات لازم آموزشی در سازمان شناسایی و در یک مدل علمی متناسب برنامه ریزی شود. چرا که آموزش و بهسازی کارکنان اقدامی راهبردی است که در سطح فردی باعث ارزشمندی و رضایت مندی فرد و در سطح سازمانی باعث بهبود و توسعه سازمان می شود. لذا در مقاله حاضر سعی شده است به فرایند آموزش، و اثر بخشی آموزش کارکنان در سطح سازمان و توسعه منابع انسانی پرداخته می شود.
واژگان کلیدی: آموزش کارکنان، توسعه منابع انسانی، اثربخشی آموزشی.
-1 مقدمه
هر سازمانی به افراد آموزش دیده و متخصص که یکی از مؤثرترین عوامل در توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور به شمار می رود نیاز دارد تا مأموریت خود را به انجام برساند. اگر توانائی های کارکنان موجود سازمان پاسخگوی این نیاز باشد آموزش ضرورت چندانی ندارد اما اگر کارکنان سازمان دارای دانش، اطلاعات، مهارت های لازم و مناسب نباشند سازمان رادچار مشکلات و ضایعات عدیده مالی و اداری و غیره خواهند کرد.
از آنجا که تکنولوژی به سرعت رشد می کند بنابراین کارکنان متخصص و ماهر هم در زمان کوتاهی پس از استخدام نیازمند دریافت دانش و مهارت می باشند.
بسایری از مدیران ارشد سازمان ها بر این ادعا هستند که نیروی انسانی آن ها سرمایه های واقعی در سازمان هایشان هستند. اما با مطالعه ای ساده می توان پی برد که چندان بر این اعتقاد خود پایبند نیستند، چرا که اگر بر آوردن نیازهای عاطفی، مادی و ارتباطاتی نیروی انسانی را محور اصلی مدیریت نیروی انسانی در سازمان ها قرار دهیم، خواهیم دید که به طور مثال به برخی از نیازهای اساسی کارکنان در سطح سازمان ها از جمله: نیاز به آموزش و بهسازی کارکنان، که یکی از رموز موفقیت سازمان ها در دنیای پرشتاب امروز می باشد، توجه چندانی نمی شود.
آموزش نیروی انسانی سرمایه گذاری پر سودی به شمارمی آید، که بازده آن در واقع یک امر حیاتی و اجتناب ناپذیر است که باید به طور مستمر در سازمان مورد توجه قرار گیرد، چرا که آموزش یکی از راه های اصولی و منطقی هدایت تلاش های کارکنان در سازمان است و باعث به کارگیری استعدادهای نهفته، به کار اندازی قدرت تخیل و به وجود آمدن حسن انعطاف پذیری فکری لازم در کارکنان خواهد شد. - صبرکش و همکاران، - 1392
-2 مبانی نظری تحقیق -1-2 طرح ریزی و تأمین نیروی انسانی
وظیفه مدیریت در تأمین نیروی انسانی، عبارت از پر کردن مشاغل ساختار سازمانی از طریق شناسایی نیازمندی های نیروی کار، ذخیره کردن افراد در دسترس، استخدام، انتخاب، جای گزینی، تشویق ارزیابی، جبران و آموزش افراد مورد نیاز می باشد. - جاسبی، - 1378
-2-2 نظام های توسعه منابع انسانی
شامل پروژه های نظام جامع آموزش کارکنان، مسیر رشد - کار راه - شغلی، ارزیابی عمل کرد و شایستگی کارکنان، ارزیابی و پرورش رهبران آینده - اپرا - و انضباط کار می باشد. - رستمی، - 1384
-3-2 آموزش و بهسازی منابع انسانی
هرگونه فعالیت یا تدبیر از پیش طرح ریزی شده ای که هدف آن ایجاد یادگیری در یادگیرندگان است. - سیف، - 1374 کوشش در جهت بهبود عمل کرد شاغل در ارتباط با انجام کار و مسائل مربوط به کلیه مساعی و کوشش هایی است که در جهت ارتقای سطح
دانش و آگاهی، مهارت های فنی، حرفه ای و شغلی و هم چنین ایجاد رفتار مطلوب در کارکنان یک سازمان به عمل می آید و آنان را آماده انجام وظایف و مسئولیت های شغلی خود می نماید. - ابطحی، - 1383
-4-2 آموزش
جاویس، پس از بررسی و مطالعه متون مربوطه به آموزش بزرگسالان، در تعریف آموزش می گوید: »فراگیری عبارت است از مراحل تبدیل تجربه به دانش، مهارت و نظر.«
شکل .1 فرایند توسعه منابع انسانی - رستمی، - 1384
هم چنان که در شکل شماره - 1 - مشاهده می شود، با توجه به زیر سیستم های فرایند توسعه منابع انسانی:
• زیر سیستم تشکیلات و ساختار؛
• زیر سیستم نگه داشت و حقوق و مزایا؛
• زیر سیستم توسعه و ارتقاء.
آموزش گارکنان در این فرایند، جزء سیستم توسعه و ارتقاء کارکنان لحاظ شده است. - رستمی، - 1384
-3 دلایل نیاز به آموزش
• شتاب فزاینده علوم بشری در تمام زمینه ها؛
• پیشرفت روزافزون تکنولوژی؛
• پیچیدگی سازمان به دلیل ماشینی شدن؛
• تغییر شغل یا جابجایی شغلی؛
• روابط انسانی و مشکلات انسانی؛
• ارتقاء و ترفیع کارکنان؛
• اصلاح عملکرد شغلی کارکنان تازه استخدام؛
• بهره وری و کاهش حوادث کاری؛
• نیازهای تخصصی و حرفه ای نیروی انسانی. - جلیل وند، - 1388
-4 مزایای آموزش
1 - بهبود در نحوه انجام وظیفه و کم و کیف کار؛
2 - امکان جای گزین کردن متخصص ها در شرایط اضطراری؛
3 - امکان استفاده از منابع داخلی و کاهش هزینه ها از این راه؛
4 - کاهش حوادث و ضایعات؛
5 - ایجاد ثبات بیش تر در سازمان؛