بخشی از مقاله
چکیده
به منظور ارزیابی اثرات سطوح مختلف پودر اندامهاي هوایی گیاه پرسیاوشان بر عملکرد پاسخ ایمنی همورال، این پژوهش در قالب طرح کاملا" تصادفی شامل چهار تیمار - صفر، 0/5، 1و 1/5 درصد جیره - با 4 تکرار و 112 قطعه بلدرچین 60 روزه ماده در هر تکرار انجام شد. این مطالعه نشان داد که استفاده از سطوح مختلف پودر پرسیاوشان در جیره غذایی منجر به بهبود و تقویت پاسخ ایمنی همورال بلدرچین در دوره تخمگذاري شد . - P<0/01 - بیشترین تأثیر گیاه پودر پرسیاوشان در تیمار 150 گرم پرسیاوشان نسبت به تیمار شاهد مشاهده شد که اختلاف معنیداري با سایر تیمارها داشت. با توجه به نتایج این پژوهش استفاده از پودر پرسیاوشان در دوره تخمگذاري بلدرچین ژاپنی موجب بهبود پاسخ ایمنی همورال میشود.
کلمات کلیدي: بلدرچین، پاسخ ایمنی، پرسیاوشان، تخمگذاري
مقدمه
در صنعت طیور، بهبود عملکرد سیستم ایمنی به منظور جلوگیري از بیماريهاي عفونی کاربرد فراوان دارد. استفاده از محركهاي سیستم ایمنی از راههاي بهبود وضعیت ایمنی در حیوانات است و حساسیت آنها را در برابر بیماريهاي عفونی کاهش میدهد .[7] بعضی گیاهان دارویی و عصارههاي آنها، میتوانند عملکرد سیستم ایمنی را افزایش دهند. بیشتر تحقیقات گیاهان دارویی روي ارزیابی جامع تاثیرات آنها بر سیستم ایمنی بدن متمرکز شده است .[12]
گیاه پر سیاوشان با نام علمی Adianthum capilus veneris از جمله گیاهانی است که در طب سنتی ایران مورد استفاده قرار گرفته است .[1] ترکیبات گیاه شامل فلاونوئیدها، پارونتوسیانیدونیس و هیدروکسی سینامیک اسید استر، مادهاي تلخ به نام کاپیلارین ، موسیلاژ، اسیدگالیک، تانن، هیدروکربن و استر میباشد.
بلدرچین ژاپنی - conurnix japonica - امروزه جایگاه خاصی در صنعت طیور پیدا کرده است. بلدرچین با داشتن اکثر خصوصیات مناسب مثل جثه کوچک، بلوغ زود رس، تولید بالاي تخم، فاصله کوتاه تخمگذاري، فاصله کوتاه نسل، امکان پرورش در فضاي محدود، نیاز به غذاي کم، مقاومت به شوري جیره، در حد % 3 نمک، دوره کوتاه جوجه کشی، مقاومت به بسیاري از بیماري-هاي متداول گوشتی، کیفیت بالاي گوشت و تخم ، هزینه کم مواد غذایی، و درمان و بازگشت سریع سرمایه به عنوان پرندهاي با ارزش و اقتصادي شناخته شده و هم اکنون در بسیاري از کشورهاي جهان پرورش داده میشود .[2]
مواد و روشها
در این تحقیق از 112 قطعه بلدرچین 60 روزه ماده استفاده شد. این آزمایش در قالب طرح کاملأ تصادفی شامل چهار تیمار و هر تیمار با 4 تکرار به طور تصادفی انجام شد. فاکتور آزمایشی شامل پودر پرسیاوشان در چهار تیمار - صفر، 0/5، 1 و 1/5 درصد - بود. در سن 84 روزگی به دو پرنده در هر تکرار و به هر گروه آزمایشی مقدار 0/2 میلی لیتر از سوسپانسیون گلبول قرمز 5 درصد شسته شده در بافر فسفات استریل، از طریق عضلهي سینه تزریق گردید. سرم به دست آمده با سرعت 3000 دور در دقیقه و به مدت 15 دقیقه سانتریفیوژ شدند. از یک گوسفند 10 میلیمتر خون گرفته شد و به داخل لولههاي داراي مادهي ضد انعقاد خون - هپارین - انتقال داده شد. سپس نمونههاي خون با سرعت 1500 دور در دقیقه به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ گردید و پلاسما دور ریخته شد. و به اندازه حجم پلاسما محلول بافر فسفات سالین - PBS - استریل به نمونه اضافه گردید و پس از مخلوط کردن، مجددأ در دستگاه سانتریفیوژ قرار گرفت. این عمل سه مرتبه تکرار شد تا گلبول قرمز کاملأ شستشو گردد. گلبول قرمز به نسبت 5 درصد با محلول بافر فسفات سالین - PBS - رقیق شد.
براي تعیین عیار آنتی بادي تولید شده علیه گلبول قرمز گوسفند از روش هماگلوتیناسیون میکروتیتر استفاده شد .[9] به این منظور نمونههاي سرم جهت خنثی شدن سیستم کمپلمان و عدم تداخل آن با آنتی بادي ضد گلبول قرمز گوسفند به مدت 30 دقیقه در دماي 55 درجه سلسیوس در بن ماري قرار داده شد. به کلیه چاهکهاي میکروپلیت U شکل مقدار 25 میکرولیتر محلول بافر فسفات افزوده شد. سپس از هر نمونه سرم مقدار 25 میکرولیتر به اولین چاهک هر یک از ردیفهاي هشت گانه میکروپلیت اضافه شد و در مرحله آخر به هر یک از چاهکها 25 میکرولیتر سوسپانسیون 0/1 درصد گلبول قرمز گوسفند در PBS به عنوان آنتی ژن افزوده شد. پس از سپري شدن این مدت لگاریتم در مبناي 2 عکس آخرین وقتی که در آن هماگلوتاسیون دیده میشد به عنوان عیار آنتی بادي ثبت گردید. و در پایان دادههاي به دست آمده با استفاده از نرم افزار SAS در قالب طرح کاملأ تصادفی تجزیه و تحلیل شد و همچنین مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون توکی و در سطح احتمال %5 انجام شد.
مدل آماري طرح به صورت زیر است.
در موارد فوق
Y مفدار مشاهده شده، μ میانگین، Ti اثر تیمار، Eij اثر خطاي آزمایشی
نتایج و بحث
نتایج مربوط به تست SRBC نشان میدهد که در سنین 74 و 84 روزگی پس از تزریق محلول SRBC، بیشترین تأثیر گیاه پودر پرسیاوشان در تیمار 150 گرم پرسیاوشان + تیمار بدون ماده سبوس نسبت به تیمار شاهد مشاهده شد که اختلاف معنیداري با سایر تیمارها داشت . - P<0/01 -
همچنین محققین در آزمایشی بر روي پودر دارچین نتایج مشابهی بدست آوردند .[ 3] نسبت هتروفیلها به لنفوسیتها شاخص مهمی در ارزیابی سطح ایمنی بدن میباشد و هر چقدر این نسبت بیشتر باشد، به همین اندازه نیز سطح ایمنی بدن بالا بوده و احتمال مقاومت در مقابل عوامل بیماريزا بهبود مییابد لنفوسیتها در ایمنی با واسطه سلولی، نقش دارند .[10]
عصارههاي گیاهی قابلیت افزایش عملکرد سیستم ایمنی پرندگان را دارند .[12] افزایش پاسخ آنتیبادي نشان داد که سطوح بالاي پودرخشک گل میمونی که ترکیباتی مشابه پرسیاوشان دارد سبب بهبود سیستم ایمنی میشود. احتمالا این گیاه با اثرات ضد باکتریایی و ضد ویروسی که دارد، به طور سیستم ایمنی را بهبود میبخشد .[5]مشخص شده است که سیستم ایمنی ممکن است به وسیله میکروارگانیسمهاي دستگاه گوارش متاثر شود. اجزاي دیواره سلولی شامل پپتیدوگلیکانها و لیپوپلی ساکاریدها نقش مهمی در برهمکنش باکتريها و میزبان دارد و هر دو نوع ملکول فعال کننده قوي سیستم ایمنی هستند. افزایش پاسخ ایمنی در گروه تغذیه شده با سطوح بالاي گل میمونی ممکن است به دلیل تاثیر مواد فعال و موثر آن بر کاهش جمعیت میکروبهاي بیماريزاي دستگاه گوارش باشد .[11] ترکیبات فلاونوئیدي موجود در خرفه که ترکیبات موثره گیاهی همانند گیاه پرسیاوشان دارد تاثیر ضد میکروبی دارند .[6] افزایش سطوح بادرنجبویه بر عیار آنتی بادي علیه srbc معنیدار بود. گیاهان و عصارههاي گیاهی قابلیت افزایش سیستم ایمنی پرندگان را دارند .[12] استفاده از ترکیبات فلاونوئیدي گیاهان دارویی آویشن و پونه که ترکیباتی مشابه پرسیاوشان دارند در جیره غذایی مرغان تخم گذار باعث افزایش ایمنی سلولی در مرغان تخمگذار شد. اثر بخشی عصاره بسته به نوع سیستم آزمایشی ممکن است تفاوت داشته باشد و اختلاف در ماده افزودنی میتواند دلیل وجود تفاوت در نتایج آزمایشهاي گوناگون باشد .[8]
جدول -1 اثر سطوح مختلف پودر پرسیاوشان بر سیستم ایمنی بلدرچین ژاپنی
