بخشی از مقاله
مقدمه:
رادیکالهای آزاد به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل بروز شرایط پاتولوژیکی در بسیاری از بیماریهای طیور شناخته شده اند، از این رو افزایش قدرت سیستم ایمنی برای مقابله با آنها بسیار حائز اهمیت است. این رادیکال ها از منابع داخل - اندوجنوس - و خارج بدن - اگزوجنوس - ایجاد می شوند.رادیکال های حاصل از فرآیند های داخل بدن در نتیجه تنفس هوازی نرمال و متابولیسم ، و التهاب تشکیل می شوند. رادیکال های آزاد اگزوجنوس نیز از فاکتورهای محیطی مانند آلودگی ناشی می شوند . - 8 - در سراسر جهان بیماریهای عفونی به خاطر تلفات زیاد در حیوانات اهلی و ماکیان باعث نگرانی شده اند، از این رو، یکی از راه حلهای بهبود ایمنی طیور و کاهش ابتلا به بیماریهای عفونی استفاده از آنتیبیوتیکها به عنوان محرکهای سیستم ایمنی میباشد. این ترکیبات جذب و یا دسترسی به مواد ضروری برای رشد را در بدن حیوان تسهیل میکنند و عفونتهای مخفی و پنهان موجود را نیز از بین می برند. در حالی که تعداد زیادی ترکیبات آنتیاکسیدانی جهت درمان یا پیشگیری از بیماریهای مرتبط با رادیکالهای آزاد معرفی شدهاند، با اثبات اثرات سوء و نامطلوب برخی از آنها بر بدن دام و طیور، گرایش روز افزونی نسبت به جایگزینی نوع طبیعی آنها به وجود آمده است. از این رو محققین ترکیبات گیاهی مختلفی را به عنوان جایگزین آنتی بیوتیکها در مواد تولیدی حیوانی مورد مطالعه قرار داده اند که باعث بهبود سیستم ایمنی شده و نهایتا سبب افزایش در عملکرد تولیدی آنها نیز می شود . - 1 - گیاهان داروئی و فرآوردههای آنها از جملهی این افزودنیهای طبیعی هستند که میتوان از آنها به عنوان آنتی بیوتیکهای طبیعی استفاده کرد . - 3 - گیاه چویر با نام متداول Ferulago angulata در زبان انگلیسی یکی از این گیاهان میباشد که دارای خاصیت ضد آنتیاکسیدانی و ضد میکروبی بوده و در صورت استفاده از آن در جیرهی غذایی طیور می توان از خاصیت محافظتکنندگی و ارزشهای درمانی آن بهره گرفت . - 6 - بیشترین ترکیب های این گیاه را مونوترپنها و سسکوییترپنها می باشند و از میان مونوترپنها آلفا-پینن ، بورنیل استات و سیس- اسمین را به عنوان بیشترین ترکیبها معرفی شده اند که خاصیت آنتی اکسیدانی دارند . مکانیسم عمل این ترکیبات صدمه وارد کردن به دیواره ی لیپوپروتئینی سلول باکتری هاست که منجر به نشت وکاهش ترکیبات سیتوپلاسمی میگردد 10 - و4و. - 1 از سوی دیگر این ترکیبات آنتی اکسیدانی ، با افزودن برخی از اجزایشان به رادیکال های آزاد ، این ترکیبات سمی را تثبیت می کنند . - 8 - تاکنون مطالعه ای بر روی سیستم ایمنی بلدرچین با استفاده از گیاه چویر صورت نگرفته است لذا هدف از این تحقیق بررسی تأثیر سطوح مختلف گیاه چویر بر عملکرد سیستم ایمنی بلدرچین ژاپنی میباشد.
مواد وروشها:
تحقیق حاضر در سالن مرغداری دانشکده علومدامی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان انجام شد. در این تحقیق از 240 قطعه بلدرچین ژاپنی استفاده شد که به طور تصادفی به دستههای 15 تایی تقسیم شدند و در پن های 1× 1/5 متری روی بستر قرار گرفتند. تیمارهای غذایی شامل شاهد - بدون چویر - ، جیرهی حاوی 1/5 درصد چویر، جیرهی حاوی 3 درصد چویر و جیرهی حاوی ویتامین E به میزان 200 mg در هر kg جیره بودند. مصرف آب و غذا در طول دوره به صورت آزاد و برنامه نوری مداوم اعمال شد. برای ارزیابی پاسخ ایمنی جوجهها، محلول 25 درصد SRBC به جوجههای مورد آزمایش در سن 28 و 35 روزگی و به میزان 0/1 میلی لیتر در عضلهی سینه تزریق شد . - 8 - سپس جهت پاسخ خون گیری در روزهای 7 و 14 بعد از تزریق از سیاهرگ بال همان پرنده انجام گرفت. بدین منظور برای تهیهی سوسپانسیون تزریقی SRBC ، از سیاهرگ گردنی 2 رأس گوسفند خون گیری به عمل آمد و نمونه های سرم برای تعیین تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفندی با استفاده از روش هماگلوتیناسیون میکروتیتر بررسی شدند. دو قطعه پرنده از هر تکرار به طور تصادفی در سن 42 روزگی انتخاب و ذبح شدند. توزین اعضای مربوطه به وسیلهی ترازوی دیجیتال با دقت 0/1 گرم و به صورت درصدی از وزن کل بدن محاسبه و ثبت گردید. تجزیه وتحلیل آماری دادهها با استفاده از نرم افزار SAS انجام گردید و از آزمون چند دامنه ای دانکن برای مقایسه ی میانگین گروه های آزمایشی در سطح معنی داری 0/05 استفاده شد.
نتایج و بحث:
نتایج اثرات مربوط به تیمارهای آزمایشی ویتامین E و چویر 1/5 و 3 درصد بر سیستم ایمنی بلدرچین ژاپنی در جدول 1 آمده است.در بررسی تیت ر آنتی SRBC در طی تزریق این ماده، تفاوت معنی داری بین گروه کنترل و تیمارهای حاوی پودر چویر 1/5 درصد، پودر چویر 3 درصد و ویتامین E در تمام روزهای نمونه گیری مشاهده نشد - . - P>0/05 البته در روز 42 میزان تیتر آنتی SRBC نسبت به روز خون گیری پیشین به حداکثر خود رسید. - جدول . - 1 نتایج بدست آمده نشان میدهد که اثر تیمارهای دریافت کننده ویتامین E و چویر 1/5 و 3 درصد بر وزن اندامهای ایمنی - طحال و بورس فابرسیوس - در 42 روزگی نسبت به تیمار شاهد معنی دار نبوده است - . - P>0/05 در این تحقیق اثر ویتامین E بر تیتر آنتی بادی علیه SRBC معنی دار نبود که در تحقیقات دیگر نیز این مورد را گزارش کرده است 9 - و. - 2 میانگین تیتر آنتی بادی علیه SRBC به نحوه ی اعمال آنتی زنها، سن ایمن سازی و زمینه ی ژنتیکی جوجه ها بستگی دارد . البته عواملی همچون دز و نحوه ی تزریق نیز میتواند بر این امر مؤثر باشد . احتمالا یکی از عواملی که سبب عدم پاسخ جوجه های تیمار شده با چویر و ویتامین E به تیتر آنتی بادی علیه SRBc شده است، سطوح پایین اعمال شده ی این مواد در جیره می باشد. در این رابطه جوجه هایی که از تیمار 3 درصد چویر استفاده کرده بودند در روز35، نسبت به سایر تیمارها تیتر آنتی بادی بالاتری نشان دادند و از آنجایی که هر چه تیتر آنتی بادی بالاتر باشد نشان دهنده ی بهبود سیستم ایمنی است لذا می توان استنتاج کرد که چویر با افزایش فعالیت سیستم ایمنی سبب بهبود عملکرد دستگاه ایمنی پرنده می شود. این عمل در صورتی می تواند رخ دهد که سطوح مناسب این گیاه توسط تحقیقات بعدی یافته شود. نتایج بدست آمده در جدول 1 مبنی بر عدم معنی داری وزن اندامهای ایمنی - طحال و بورس فابرسیوس - در سطوح یاد شده ی چویر و ویتامین E با نتایج حاصل از گزارشات سایر محققین بر روی گیاهان دارویی دیگر و ویتامین E هم خوانی دارد - 2و5و. - 9
جدول -1 اثرات سطوح مختلف گیاه چویر و ویتامین E بر تیتر آنتی بادی علیه گلبول قرمز گوسفندی در 35و42 روزگی و
