بخشی از مقاله
چکیده
مطالعه حاضر با هدف بررسی تأثیر ایزوفلاونوئید جنیستئین بر مورفولوژي سلولهاي ژژونوم و قابلیت هضم مواد مغذي در جوجه-هاي گوشتی طراحی گردید. براي این منظور، از 675 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 استفاده شد که بصورت تصادفی به 5 تکرار هر یک از 9 تیمار آزمایشی اختصاص یافتند. تیمارهاي غذایی شامل جیره شاهد منفی - فاقد افزودنی غذایی - ، جیرههاي شاهد مثبت - آنتیبیوتیکهاي ویرجینیامایسین یا باسیتراسین - و جیرههاي حاوي سطوح 10، 20، 40، 80، 160 یا 320 میلیگرم در کیلوگرم ایزوفلاونوئید جنیستئین سویا بود که طی یک دوره آزمایشی 42 روزه به پرندگان تغذیه شدند. در سن 28 روزگی، دو قطعه پرنده بصورت تصادفی از هر تکرار کشتار شده تا وضعیت سلولهاي اپیتلیال ناحیه ژژونوم و همچنین قابلیت هضم ایلئومی مواد مغذي مورد بررسی قرار گیرد. استفاده از هر دو آنتیبیوتیک - P<0/001 - و سطوح مختلف جنیستئین - P<0/01 - باعث افزایش ارتفاع پرزها شده و در این رابطه، کوتاهترین پرزها به گروه شاهد منفی اختصاص داشت. اگرچه تیمارهاي آنتیبیوتیکی عمق کریپتها را با کاهش - P<0/05 - مواجه نمودند، اما چنین موضوعی در رابطه با جیرههاي حاوي جنیستئین مشاهده نگردید. نتایج مربوط به قابلیت هضم ایلئومی حاکی از آن بود که استفاده از هر دو آنتیبیوتیک و همچنین سطوح 20 تا 80 میلیگرم در کیلوگرم ایزوفلاونوئید جنیستئین موجب بهبود - P<0/05 - ضرایب قابلیت هضم پروتئین و چربی، و میزان سوخت و ساز انرژي گردید. نتایج حاضر حاکی از آن است که استفاده از جنیستئین در سطوح کم تا متوسط میتواند تأثیر سودمندي بر سلامت سلولهاي مخاطی روده و قابلیت هضم مواد مغذي داشته باشد.
واژگان کلیدي: جوجه گوشتی، ایزوفلاونوئید جنیستئین، مورفولوژي ژژونوم، قابلیت هضم ایلئومی مواد مغذي
مقدمه
علیرغم گسترش چشمگیري که در طی سالهاي اخیر در صنعت پرورش طیور به وجود آمده است، اما موانع متعددي نیز وجود دارند که تولید مطلوب و اقتصادي در این صنعت را با محدودیت مواجه مینمایند. بخشی عمدهاي از این مشکلات، به حساسیت بسیار زیاد جوجههاي گوشتی نسبت به عوامل عفونی مربوط میگردد [7] که همین موضوع متخصصین علم تغذیه را بر آن داشته تا با کمک ابزارهاي تغذیهاي، ضمن افزایش مقاومت ایمونولوژیکی پرنده در برابر بیماريها، سلامت محیط روده و در نتیجه اپیتلوم جذبی را بهبود بخشند .[5] در این بین، توجه زیادي به نقش مکملهاي افزودنی غذایی و به ویژه ایزوفلاونوئیدها صورت گرفته است. به طور کلی، فلاونوئیدها گروهی از ترکیبات طبیعی با وزن مولکولی کم بوده [4] که بزرگترین گروه از ترکیبات فنولی را تشکیل میدهند .[6] ساختار پایه این ترکیبات از 2 حلقه بنزن تشکیل شده، که در میان آنها یک حلقه پیران یا پیرون قرار گرفته است [6] و به علت وجود گروه هیدروکسیل در حلقه A، ترکیبات فلاونوئیدي خاصیت آنتیاکسیدانی بسیار قوي داشته که آنها را حتی نسبت به ویتماین E برتري میدهد .[8] به واسطه این خاصیت، فلاونوئیدها میتوانند پایداري غشاء سلولهاي بدن بویژه سلولهاي مخاطی را از طریق مهار پراکسیداسیون لیپیدهاي غشایی، افزایش دهند .[8] همچنین فلاونوئیدها خاصیت ضد التهابی، ضد آلرژیک و ضد ویروسی داشته و در کاهش بیماريهاي قلبی- عروقی و بهبود عملکرد سیستم ایمنی موثر میباشند .[3] ایزوفلاونهاي جنیستئین و دایدزئین، مهمترین ایزوفلاونهاي دانه سویا بوده که خاصیت فیتواستروژنیک دارند و در این بین، جنیستئین مهمترین ایزوفلاون سویا می باشد که از نظر ساختاري، مشابه بتا--17 استرادیول بوده و میتواند به دو گیرنده - و - استروژن متصل گردد 4] و .[6
علیرغم گزارشات متعددي که در خصوص این ترکیب فلاونوئیدي وجود دارد، اما هیچ مطالعهاي تأثیر جنیستئین را بر مورفولوژي سلولهاي جذبی روده و همچنین قابلیت هضم ایلئومی مواد مغذي مورد بررسی قرار نداده و لذا مطالعه حاضر با هدف دستیابی به اهداف فوق، طراحی و به انجام رسید.
مواد و روشها
براي انجام این مطالعه، از 675 قطعه جوجه گوشتی یک روزه سویه راس 308 استفاده به عمل آمد. تیمارهاي غذایی مورد مطالعه در این آزمایش، شامل یک جیره شاهد منفی - فاقد هر گونه افزودنی غذایی - ، دو گروه شاهد مثبت - تیمارهاي غذایی واجد آنتیبیوتیک ویرجینیامایسین یا روي- باسیتراسین - ، و سطوح 10، 20، 40، 80، 160 یا 320 میلیگرم بر کیلوگرم ایزوفلاونوئید جنیستئین سویا بود که در طی یک بازه زمانی 42 روزه، به جوجههاي آزمایشی تغذیه شدند. در سن 28 روزگی، جهت بررسی تغییرات هیستولوژیکی پرزهاي ناحیه ژژونوم، از هر قفس دو قطعه پرنده بطور تصادفی انتخاب شده و مقاطعی از ژژونوم پرندگان - از حدود 5 سانتیمتر قبل از زائده مکل - تهیه گردید و همچنین محتویات ایلئوم جوجهها - تغذیه شده با مارکر سلیت به مدت 4 روز - در ظروف پلاستیکی دربدار جمعآوري شد. کلیه دادههاي بدست آمده، با استفاده از رویههاي مدلهاي خطی نرمافزار آماري - 1999 - SAS مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند. مقایسه میانگینها با استفاده از آزمون چند دامنهاي دانکن و در سطح احتمال 5 درصد صورت پذیرفت.
نتایج و بحث
بطور کلی تیمارهاي آزمایشی از نظر ارتفاع پرز، با یکدیگر تفاوت معنیداي - P<0/001 - داشتند - جدول . - 1 در مقایسه بین گروههاي شاهد منفی و مثبت نیز مشاهده گردید که افزودن آنتیبیوتیک به جیره، باعث افزایش - P<0/001 - ارتفاع پرزهاي ناحیه ژژونوم شد. همچنین مشاهده گردید که اگرچه جنیستئین و آنتیبیوتیکها هر دو باعث افزایش ارتفاع پرز شدند، اما تیمارهاي آنتیبیوتیکی این متغیر را به میزان بیشتري - P<0/05 - نسبت به کل تیمارهاي ایزوفلاونوئیدي افزایش دادند - تأثیر معکوس سطوح بالاي جنیستئین - .
مشاهده گردید که بین تیمارهاي آزمایشی از نظر عمق کریپت، تفاوت معنیداري - P<0/05 - وجود داشت و در این رابطه، استفاده از آنتیبیوتیک در جیره، باعث کاهش عمق کریپت شده و سطوح کم تا متوسط ایزوفلاونوئید در جیره نیز، در مقایسه با گروه شاهد منفی باعث کاهش عددي عمق کریپت گردیدند، اما سطوح خیلی بالاي ایزوفلاونوئید جنیستئین، تأثیر معکوس بر این متغیر داشت و باعث گردید که از نظر این مؤلفه، بین گروههاي ایزوفلاونوئیدي و شاهد منفی، تفاوت معنیداري مشاهده نشود. افزایش ارتفاع پرزها در نتیجه استفاده از ترکیبات آنتیبیوتیکی و جنیستئیناحتمالاً به خاطر تأثیر منفی این ترکیبات بر رشد میکروارگانیسمهاي روده پرندگان جوان میباشد که به موجب آن، سلامت سلولهاي روده را تضمین مینمایند .[1]
تیمارهاي غذایی از نظر قابلیت هضم ایلئومی پروتئین با یکدیگر اختلاف معنیداري - P<0/05 - داشتند - جدول . - 2 از مقایسه بینگروه شاهد مثبت و شاهد منفی مشخص گردید که آنتیبیوتیکها، قابلیت هضم ایلئومی پروتئین را بهبود دادند، اما یک چنین تفاوتی بین سطوح مختلف ایزوفلاونوئید جنیستئین و گروه شاهد مثبت مشاهده نشد.
در مورد قابلیت هضم ایلئومی چربی و همچنین قابلیت سوخت و ساز انرژي نیز بین تیمارهاي آزمایشی تفاوت معنیداري - P<0/05 - وجود داشت. استفاده از آنتیبیوتیک در جیره، در مقایسه با گروه شاهد منفی، قابلیت هضم چربی - P<0/05 - و انرژي - P<0/01 - را بطور معنیداري بهبود داد. همچنین استفاده از سطوح مختلف ایزوفلاونوئید جنیستئین نیز قابلیت سوخت و ساز انرژي را در مقایسه با گروه شاهد منفی بهبود داد، اما بین گروههاي آنتیبیوتیکی و ایزوفلاونوئیدي، از این نظر تفاوت معنیداري مشاهده نگردید. کاهش قابلیت هضم چربیها در نتیجه تغذیه جیره شاهد منفی، به احتمال زیاد به خاطر تأثیر منفی جمعیتهاي میکروبی مضر در تبدیل اسیدهاي صفراوي اولیه به ثانویه میباشد .[2] کاهشی که در قابلیت هضم پروتئین و چربی و همچنین میزان سوخت و ساز انرژي در جیرههاي حاوي سطوح بالاي ایزوفلاونوئیدخصوصاً - 160 و 320 میلیگرم در کیلوگرم - مشاهده گردید نیز با توجه به کاهش ارتفاع پرزها و در نتیجه کاهش سطح جذب ناحیه ژژنوم این پرندگان، قابل تفسیر است.
