بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تاثیر سطوح مختلف مس و روي بر برخی پاسخهاي ایمنولوژیک جوجه هاي گوشتی، از 400 قطعه جوجه خروس گوشتی سویه راس، با چهار تکرار و در قالب یک آزمایش فاکتوریل 3 3 استفاده شد. تیمارهاي آزمایشی شامل یک جیره شاهد و سه سطح مختلف مس حاوي 35، 70 و 105 میلیگرم بر کیلوگرم جیره غذایی - سطوح افزودن مکمل - بود که هر یک در سه سطح روي شامل 40، 80 و 120 میلیگرم بر کیلوگرم به جیره پایه - فاقد مکمل روي و مس - اضافه شدند.
تیتر آنتی بادي علیه ویروس گامبورو 12 روز پس از تزریق واکسن، با افزایش سطح مس از 35 به 70 میلیگرم بر کیلوگرم جیره افزایش یافت . - P<0/01 - همچنین تیتر آنتی بادي علیه ویروس برونشیت در روز 12 پس از تزریق واکسن با افزایش سطح مس به صورت درجه دوم - P<0/05 - افزایش پیدا کرد.
افزایش سطح مس جیره، سبب افزایش جمعیت هتروفیل ها و همچنین افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت به صورت خطی - p<0/01 - شد. به طور معکوس افزایش سطح روي سبب کاهش نسبت هتروفیل به لنفوسیت شد . - P<0/05 - در مجموع نتایج حاصل از مطالعه حاضر نشان می دهد که استفاده از مکمل سولفات مس و سولفات روي به طور موثري می تواند عملکرد سامانه ایمنی پرتده را تقویت کند.
مقدمه
بیشتر احتیاجات تغذیه اي طیور به خصوص در زمینه ویتامین ها و مواد معدنی نتیجه تحقیقاتی است که 40 سال پیش بر روي جوجه هایی که از نظر ژنتیکی با جوجه هاي امروزه تفاوت دارند انجام گرفته است . - 20 - صنعت پرورش طیور، براي افزایش مقاومت طیور در برابر بیماري ها و تولید محصولات سالم به دنبال یک راهکار مناسب دیگري به غیر از استفاده از آنتی بیوتیکها می باشد
عنصر مس مقاومت سلول را در برابر بیماریها افزایش می دهد و براي حفظ فعالیت فاگوستیک گلبولهاي سفید خون ضروري می باشد - . - 15 روي یک عنصر حیاتی براي عملکرد بهتر سیستم ایمنی در حیوانات محسوب می شود. کمبود روي سبب کاهش ایمنی سلولی می شود. روي به طور معمول به بیشتر جیره هاي طیور و خوك براي تامیت احتیاجات این عنصر اضافه می شود. زیرا قابلیت دسترسی روي در منابع گیاهی به خاطر باند شدن آن با فیتات بسیار پایین است
مقدار احتیاجات مس و روي براي جوجه هاي گوشتی به ترتیب 8 و ppm 40 می باشد . بنابراین هدف مطالعه حاضر تخمین واکنش تیتر آنتی بادي و درصد سلولهاي سفید خون در برابر سطوح مختلف مس و روي در جوجه هاي گوشتی می باشد.
مواد و روش ها
مراحل عملی آزمایشات این پژوهش در ایستگاه دامپروري دانشکده کشاورزي دانشگاه فردوسی مشهد به انجام رسید. از هفته دوم جیره هاي غذایی مورد مطالعه در اختیار آنها قرار گرفت. تیمارها شامل 9 سطح مختلف از مخلوط سولفات روي - ZnSo4.H2O - 40 - ، 80 و 120 میلی گرم روي بر کیلوگرم - و سولفات مس 35 - - CuSo4.5H2O - 70 و 105 میلی گرم مس بر کیلوگرم - به همراه یک جیره شاهد بودند.
جیره پایه - جدول - 1 داراي 19/09 و 17/31 میلی گرم روي بر کیلوگرم و 3/9 و 3/1 میلی گرم مس بر کیلوگرم به ترتیب براي مراحل آغازین و رشد می باشد. براي ارزیابی تیتر آنتی بادي علیه ویروس بیماري نیوکاسل، تمامی پرندگان هر پن در روز 8 دوره پرورش علیه سویه بیماري نیوکاسل، به صورت قطره چشمی واکسینه شدند. نمونه هاي سرم خون دو قطعه پرنده، 12 روز بعد از واکسیناسیون جمع آوري و تیتر آنتی بادي نمونه ها به روش HI مورد اندازه گیري قرارگرفت
براي ارزیابی ایمنی پرندگان در برابر ویروس بیماریهاي برونشیت و گامبورو، تمامی پرندگان هر پن در روزهاي 12 - برونشیت - و 15 - گامبورو - دوره پرورش، علیه بیماریهاي مذکور واکسینه شدند. نمونه هاي سرم خون دو قطعه پرنده انتخابی، 12 روز پس از هر نوبت واکسیناسیون، جمع آوري و به روش الایزا - 5 - مورد آنالیز قرار گرفتند. در سن 42 روزگی، از هر پن یک قطعه جوجه انتخاب و خونگیري شد. براي شمارش گلبولهاي سفید خون از روش رنگ آمیزي گیمسا استفاده شد
جدول--1 موادخوراکی تشکیل دهنده جیره پایه در دو مرحله آغازین و رشد
1مکمل معدنی فاقد روي و مس به ازاي هر کیلوگرم جیره، ترکیب مغذي زیر را فراهم مینمود: 55mg منگنز - از اکسید منگنز - ، 96mg آهن - از سولفات آهن هپتا هیدرات - ، 1/4 mgید - از یدور کلسیم - ،0/4 mg سلنیم.
داده هاي حاصل از کل آزمایشات با استفاده از رویه مدل هاي خطی نرم افزار آماري - 2005 - SAS مورد تجزیه واریانس قرار گرفتند - . - 16 براي بررسی اثرات متقابل بین فاکتورهاي اصلی از روش ls means استفاده گردید. مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه اي دانکن و در سطح احتمال % 5 صورت پذیرفت. براي بررسی روندهاي خطی - - linear و درجه دو - quadratic - سطوح روي و مس از مقایسات اورتوگنال پلی نومیال استفاده شد.
نتایج و بحث:
تیتر آنتی بادي علیه بیماریهاي نیوکاسل، برونشیت و گامبورو:
تیتر آنتی بادي علیه ویروس گامبورو، 12 روز پس از تزریق واکسن - جدول - 2 تحت تاثیر سطح مس جیره قرار گرفت . - P<0/01 - تیتر آنتی بادي علیه ویروس برونشیت نیز، 12 روز پس از تزریق واکسن تحت تاثیر سطح مس جیره قرار گرفت . - P=0/07 -
حیوانات دچار کمبود مس به طرق مختلف نارسایی هایی را در سیستم ایمنی نشان میدهند. مثلا این حیوانات دچار کاهش شدیدي در تعداد سلولهاي T و به طور اختصاصی سلولهاي T کمک کننده، میباشند . - 8 - همچنین حیوانات مبتلا به کمبود مس کاهشی را در واکنش سلولهاي تولید کننده آنتی بادي، نشان میدهند که این عمل با افزایش حساسیت به عفونت بروز میکند - . - 18 با افزایش سطح مس، تیتر آنتی بادي علیه ویروس برونشیت در روز 12 پس از تزریق واکسن به صورت درجه دو - P<0/05 - افزایش پیدا کرد.
افزایش مس جیره سبب افزایش مصرف خوراك - داده ها نشان داده نشدند - و در نتیجه افزایش قابلیت دسترسی کلیه سوبستراهاي ساختمانی مورد نیاز براي سنتز اجزاي سامانه ایمنی شده و میتواند پاسخ هاي ایمنولوژیک بدن را بطرز گسترده اي تشدید کند. تیتر آنتی بادي علیه ویروسهاي نیوکاسل، برونشیت و گامبورو تحت تاثیر سطح روي جیره قرار نگرفتند.
همانند نتایج ما، نصیري مقدم و جهانیان - 2009 - گزارش کردند - - 11، هیچکدام از تیترهاي آنتی بادي علیه سه بیماري مذکور به طور معنی داري تحت تاثیر سولفات روي در مقابل اکسید روي قرار نگرفتند. اما بر خلاف نتایج ما، بعضی تحقیقات گزارش کردند که افزودن 40 ppm روي به جیره جوجه هاي گوشتی سبب افزایش تولید آنتی بادي میشود .
سایر محققین این اثر را مشاهده نکردند . - 14 - همچنین هیج اثر متقابلی بین روي و مس مشاهده نشد.
معنی دار شدن تیتر آنتی بادي علیه گامبورو پس از گذشت 12 روز از تزریق واکسن، نشان دهنده تاثیر مثبت مکمل مس به پاسخهاي دراز مدت است.
درصد جمعیت هاي مختلف سلولهاي سفید خون:
بررسی اثرات اصلی نشان داد. افزایش سطح مس جیره، سبب افزایش جمعیت هتروفیل ها و همچنین افزایش نسبت هتروفیل به لنفوسیت به صورت خطی - P<0/01 - شد - جدول. - 2 در مقابل، جمعیت لنفوسیت ها با افزایش سطح مس به طور خطی - P<0/01 - کاهش یافت. مشخص شده است که کمبود مس، اثر شگرفی بر جمعیت نوتروفیل ها و ماکروفاژها دارد . - 13 - تغییر نسبت هتروفیل به لنفوسیت، به عنوان یک شاخص در ارزیابیهاي ایمونولوژیکی مورد استفاده قرار می گیرد.
جدول .2 تاثیر سطوح مختلف روي و مس بر روي برخی پارامترهاي ایمنی جوجه هاي گوشتی نر - اثرات اصلی - میانگین هاي داراي حروف متفاوت در هر ردیف، از لحاظ آماري اختلاف معنی دار دارند . - P<0/05 -
هر عاملی که باعث تحریک سیستم ایمنی شود، میتواند بر شمار لنفوسیت هاي خون تاثیر افزاینده داشته باشد. همچنین سطوح بالاي مس میتواند بر این زیر مجموعه از سلولهاي سفید خون تاثیر منفی داشته باشد. مکمل روي جیره نسبت هتروفیل به لنفوسیت - H/L - را به صورت خطی - P<0/05 - کاهش داد. ویردرن و همکاران - 2004 - گزارش کردند که جمعیت سلولهاي تک هسته اي به کل لکوسیت ها، در نتاج مادرانی که کمپلکس آمینو اسیدي روي در یافت کرده بودند، افزایش یافت
در بعضی مطالعات نشانداده شده است که، سطح ناکافی بین سلولی روي، سبب آسیب رساندن به تکثیر نفوسیت ها می شود و دلیل آن را اینطور ذکر کرده که سنتز DNA وابسته به روي می باشد
