بخشی از مقاله
خلاصه
هدف از تحقیق حاضر مقایسه تاثیر یادگیری مشاهده ای1 وخودگفتاری مثبت2 بر یادگیری یک تکلیف هماهنگی دو دستی در شناگران زن ماهر بود. بین منظور، 45 شناگر با میانگین سنی 25/4 3 که در تیم های مختلف شنای استان البرز مشغول به فعالیت بودند بر اساس رکوردها و سابقه ورزشی شان در شنا به سه گروه جفت شده ی :یادگیری مشاهده ای، یادگیری مشاهده ای ، خودگفتاری مثبت و کنترل تقسیم شدند.
پس از دریافت دستورالعمل کلامی ، توسط آزمونگر، گروه یادگیری مشاهده ای سه بار به مشاهده ی اسپید کاپ استکینگ توسط الگوی ماهر پرداختند. به گروه ترکیبی - یادگیری مشاهده ای و خودگفتاری مثبت - تاکید شد که در حین اجرای آزمون، جمله ای انگیزشی تکرار کنند و گروه کنترل به 20 دقیقه شنا پرداختند و قبل از اجرای آزمون 5 ثانیه شکل هرم های چیده شده را مشاهده کردند. سپس اتمام دوره ی تمرینی ، آزمون اکتساب انجام شد. زمان اجرای تکلیف به منظور ابزار سنجش عملکرد شرکت کنندگان در نظر گرفته شد.
برای تحلیل نتایج از آزمون تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی LSD با 0/05 استفاده شد. نتایج نشان داد گروه ترکیبی یادگیری مشاهده ای و خودگفتاری مثبت به میزان معنی داری - - 0/001 عملکرد بهتری را نسبت به سایر گروه ها داشتند.
مقدمه
آموزش مهارت های حرکتی جدید به ورزشکاران، همواره دغدغه اصلی مربیان ورزشی می باشد ، آنان همواره از روش های مختلفی برای نیل به این هدف استفاده می کنند و تحقیقات مختلفی در این حوضه انجام شده و یادگیری مشاهده ای را یکی از موثرترین عوامل در یادگیری حرکتی شناسایی کرده اند.[1] شواهد مبین آن است که با مشاهده ی الگوی ماهر، آزمودنی پدیده هایی را درباره ی الگوی هماهنگی آن مهارت درک می کند.[2] بر اساس نظریه مگیل4، مشاهده و الگوبرداری در مراحل اولیه یادگیری باعث تسهیل در روند اکتساب مهارت شده و به تولید الگوی حرکتی کمک می کند
در نظریه طرحواره ی اشمیت 1بیان می شود که افراد ، بر اثر مشاهده ی الگو پاسخی را به وجود می آورند که در حافظه ی جداگانه - یادآوری و بازشناسی - ذخیره می شود.[4] در نظریه وساطت شناختی بندورا2 می خوانیم، یادگیری مشاهده ای یکی از روش ها برای فراهم ساختن اطلاعات در مورد نحوه ی اجرای مهارت حرکتی است. یادگیری مشاهده ای منجر به بازنمایی شناختی یا ادراکی توسط مشاهده گر می شود و به عنوان یک مرجع به مشاهده گر کمک می کند تا یک رفتار را قبل از اینکه کاملا فعال شود،کسب کند. در اصل یادگیری مشاهده ای فعالیتی برای پردازش اطلاعات است
در تحقیقی با عنوان تاثیر تمرین مشاهده ای بر یادگیری مهارت سرویس بلند بدمینتون با تاکید میانجیگری خودکارآمدی3 انجام و نشان داند که تمرین مشاهده ای مانند تمرین فیزیکی می تواند اکتساب و یادداری4 مهارت را بهبود بهبود ببخشد
همچنین خودگفتاری یک تکنیک شناختی بر اساس این اصل است که آنچه مردم در درون خود زمزمه می کنند، شیوه ی رفتار و عملکرد آن ها را تحت تاثیر قرار می دهد و همچنین استفاده از این تکنیک به کنترل و سازماندهی افکار ورزشکاران کمک می کند
فلسفه ی اصلی خودگفتاری این است که تفکر وتمرکز بر افکار مطلوب،منجر به رفتار ایده آل و مطلوب خواهد شد.
اغلب ورزشکاران در شرایط رقابتی توان حفظ افکار مطلوب خود را نداشته وبا افزایش اضطراب شناختی که منجر به تضعیف عملکردشان می شود رو به رو می شوند و باعث می شود بازی از پیش برده را ببازند
خودگفتاری، مکالمه ی پیوسته ی فرد با خودش است که احساسات و رفتارش را تحت تاثیر قرار می دهد.
خودگفتاری، گستره وسیعی از افکار فرد را در بر می گیرد، اما به طور کلی فرد را در تمرکز روی یک هدف مطلوب یاری می کند. به ویژه، خودگفتاری آموزشی مثبت تمرکز به ارائه ی آموزش مرتبط با تکنیک های ورزشکار دارد و خودگفتاری مثبت به تلاش حداکثری ، اعتماد به نفس و ایجاد خلق و خوی مثبت اشاره دارد.
در نظریه رشد شناختی ویگوتسکی - 1986 - 5 اشاره شده است، که افراد از طریق گفت وگو با خود ویژگیهای رفتاری خود را می شناسند و با کسب شناخت بیشتر از خود موجب تنظیم رفتار خویش می شوند .این فرایند به پیدایش یک روش شناختی-درمانی منجر شده و سبب می شود هر زمان فرد دچار استرس و آشفتگی شد، از طریق گفتگوی با خود و استفاده از کلمات نشانه، با این شرایط مقابله کند و سطح عملکردش را افزایش دهد
خودگفتاری، باعث افزایش عملکرد ورزشکار حین رقابت های ورزشی می شود. برای مثال، خودگفتاری انگیزشی - من می توانم این کار را انجام دهم - برای ایجاد اعتماد به نفس در حین زدن سرویس والیبال شده است.و همچنین ورزشکاران از این تکنیک برای کنترل اضطراب ،هدایت توجه و قضاوت در مورد اجرای خود استفاده کرده اند
مداخلات خودگفتاری مثبت انگیزشی در تنیس بازان، منجر به کاهش اضطراب و بهبود اجرای تکلیف شده است.[13] استفاده از تکنیک خودگفتاری در اجرای شوت پرتاب آزاد بسکتبال در زنان ورزشکار دانشگاهی نشان داد که بین خودگفتاری با افزایش عملکردپرتاب آزاد وکاهش اضطراب ارتباط معناداری وجود دارد
با وجود اینکه پژوهش های مختلف به بررسی تاثیر خودگفتاری بر اضطراب شناختی پرداخته اند و تحقیقات زیادی از آثار مثبت یادگیری مشاهده ای حمایت کرده اند، پژوهشی در رابطه با تاثیر ترکیب این دو روش و سودمندی آن مخصوصا در شرایطی که ورزشکاران موظف به انجام تکلیفی که از نظر ساختار شناختی با مهارت آن ها یکی بوده اما از نظر اجرا تفاوت دارد ، در دسترس نیست.
در شرایطی که ورزشکار محدودیت زمانی جهت اصلاح تکنیک خود دارد و در این شرایط طبعا از افزایش اضطراب رنج می برد، به نظر می رسد، استفاده از روش های آموزش مشاهده ای و همچنین خودگفتاری مثبت موثر واقع خواهد شد. لذا هدف از پژوهش حاضر تعیین یادگیری مشاهده ای و خودگفتاری مثبت بر یک تکلیف هماهنگی دو دستی می باشد.
مواد و روش ها
پژوهش حاضر از نوع مداخله ای وبه صورت نیمه تجربی می باشد. جامعه ی آماری پژوهش حاضر را همه ی تیم های شنای استان البرز تشکیل دادند که از این تعداد 45 نفر به 3 گروه 15 نفری که از لحاظ سن ، سابقه ی ورزشی و رکورد هایشان جفت شده بودند به گروه یادگیری مشاهده ای، گروه ترکیبی - یادگیری مشاهده ای و خودگفتاری مثبت - و کنترل، تقسیم شدند. قبل از ورود به پژوهش از شرکت کنندگان رضایت نامه دریافت شده و قبل از شروع مداخله افراد با روش های خودگفتاری و روش های یادگیری مشاهده ای آشنا شده و به آن ها آموزش داده شد. میانگین سنی شرکت کنندگان 25/44 3/18 بوده است.
روش اجرا
پس از اطلاع رسانی و کسب رضایت از مربیان تیم های شنای بانوان البرز، هدف از پژوهش به ورزشکاران توضیح داده شد و به آنها خاطر نشان گردید که اطلاعات آن ها محرمانه باقی خواهد ماند. همچنین به شرکت کنندگان گفته شد که شرکت در پژوهش کاملا اختیاری می باشد. قبل از جمع آوری داده ها روش خودگفتاری مثبت به صورت کلامی توضیح داده شد.
تکلیف مورد نظر در این تحقیق یک تکلیف اسپید کاپ استکینگ به صورت سه هرم 3-6-3 - شکل - 1 بود که قبل از انجام مداخله ، به گروه های مختلف آموزش داده شدند: در گروه یادگیری مشاهده ای از طریق مشاهده ی یک الگوی ماهر که سه بار تکلیف مورد نظر را انجام داده و تمام تکنیک ها و روش های انجام تکلیف اسپید کاپ استکینگ را به صورت کلامی به بازیکنان شرح داده شد. درگروه ترکیبی ،یادگیری مشاهده ای و خودگفتاری مثبت ، بازیکنان علاوه بر آموزش های دیداری از طریق مشاهده ی الگوی ماهر، موظف به تکرار جمله ی "من می توانم این تکلیف را در 6 ثانیه انجام دهم "، شدند. در گروه کنترل ورزشکاران تنها تصویر هرم های چیده شده را از طریق یک عکس به مدت 5 ثانیه مشاهده کردند.
