بخشی از مقاله
چکیده:
به منظور بررسی تأثیر پنبه دانه کامل و سطح پروتئین خام جیره بر عملکرد و پارامتر هاي خونی، از 24 راس بره نر کرمانی به مدت 116 روز استفاده شد که از این مدت 21 روز براي سازگاري در نظر گرفته شد. برهها به طور تصادفی به سه گروه 8 تایی تقسیم و در قالب طرح آزمایشی کاملاً تصادفی قرار داده شدند.جیره هاي آزمایشی عبارت بودند از: - 1 شاهد - بدون پنبه دانه - با %14 پروتئین خام و %2/44 عصاره اتري، - 2 جیره داراي %20 پنبه دانه کامل با %14 پروتئین خام و %6 عصاره اتري، - 3 جیره داراي %20 پنبه دانه کامل با %12 پروتئین خام و %5/8 عصاره اتري. افزایش وزن روزانه، ضریب تبدیل غذایی و هزینه خوراك به ازاء هر واحد اضافه وزن در کل دوره پروار براي برههاي تغذیه شده با جیره شاهد به طور معنیداري - P<0/01 - از برههاي تغذیه شده با جیره هاي داراي پنبه دانه مناسب تر بود. تغذیه پنبه دانه کامل باعث افزایش غلظت کلسترول خون برهها گردید - P<0/01 - ، در حالی که کاهش سطح پروتئین خام جیره غلظت کلسترول خون را پایین آورد. غلظت اوره خون برهها با کاهش سطح پروتئین خام، کاهش یافت . - P<0/01 - غلظت HDL خون برهها با افزودن پنبه دانه کامل افزایش یافت . - P<0/01 - در نتیجه هنگام استفاده از پنبه دانه کامل در جیره برههاي پرواري میتوان سطح پروتئین خام جیره برهها را به واسطه استفاده از پنبه دانه کامل از 14 به 12 درصد کاهش داد.
واژههاي کلیدي: پنبه دانه کامل، پروتئین خام، ضریب تبدیل غذایی، کلسترول. مقدمه
پنبه دانه کامل می تواند امروزه به دلیل کیفیت مناسب سهم بسزایی در جیره نشخوارکنندگان داشته باشد. این محصولداراي میزان بالاي پروتئین خام و انرژي است و نیازمند هیچگونه فرآوري براي آماده سازي جهت تغذیه نیست. عمده انرژي پنبه دانه کامل از چربی است و این امر سبب شده که پنبه دانه به یک محصول جانبی خیلی خوب تبدیل شود . - 3 - از طرفی چربی پنبه دانه می تواند سبب کاهش تولید متان و جمعیت پروتوزوآ در شکمبه شده و ممکن است عملکرد حیوان را بهبود بخشد. پروتوزوآزدایی معمولا باعث کاهش غلظت آمونیاك در شکمبه شده و جریان اسیدآمینه - منشا غذایی و باکتریایی - از معده به روده را براي جذب و استفاده افزایش می دهد. وجود پروتوزوآ در شکمبه منجر به ایجاد محیطی نسبتا ثابت می شود که این می تواند به دو دلیل: بلع سریع نشاسته توسط پروتوزوآ و جلوگیري از تخمیر سریع آن - 9 - و مصرف سریع تر اسید لاکتیک اگزوژنوس و تولید کمتر اسید لاکتیک اندوژنوس در شکمبه - 4 - باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر پنبه دانه کامل و سطح پروتئین خام جیره بر قابلیت هضم اجزاء جیره و pHادرار و مدفوع بره هاي نر نژاد کرمانی بود.
مواد و روشها در این طرح از 24 رأس بره نر کرمانی استفاده شد. در ابتداي آزمایش به تمام بره ها داروي ضد انگل خورانده و براي بیماري هاي قانقاریا و انتروتوکسمی واکسینه شدند. بره ها به مدت 116 روز در قفس هاي انفرادي نگهداري شدند. 21 روز براي عادت پذیري در نظر گرفته شد. بره ها بر اساس وزن بدن و به صورت تصادفی در تیمارهاي مختلف گروهبندي شدند و هر گروه با یکی از سه جیره تغذیه شدند. جیره هاي آزمایشی عبارت بودند از: - 1 شاهد - بدون پنبه دانه - با %14 پروتئین خام و % 2/44 عصاره اتري، - 2 جیره داراي %20 پنبه دانه کامل با %14 پروتئین خام و %6 عصاره اتري، - 3 جیره داراي % 20 پنبه دانه کامل با %12 پروتئین خام و %5/8 عصاره اتري - جدول . - 1جیره ها به صورت کاملاً مخلوط و آزاد در ساعات8 و 16 به دام ها تغذیه شد. در طی 5 روز پایانی آزمایش، نمونه برداري هاي مربوط به تعیین قابلیت هضم انجام گرفت. در این فاصله از خوراك توزیع شده، خوراك مصرف نشده، ادرار و مدفوع بره ها نمونه برداري شد. بعد از تعیین ماده خشک، نمونه ها براي آنالیز و تعیین قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، دیواره سلولی، دیواره سلولی بدون همی سلولز و عصاره اتري جیره آزمایشی به روش خاکستر نامحلول در اسید - 8 - تجزیه و بررسی شدند. داده ها با استفاده از روش GLM در نرم افزار آماري SAS تجزیه گردید و از آزمون توکی براي مقایسه میانگین ها استفاده شد.
نتایج و بحث نتایج حاصله از این تحقیق نشان داد که مصرف ماده خشک توسط بره ها تحت تأثیر تغذیه پنبه دانه کامل و سطح پروتئینخام جیره قرار نگرفت. هر چند که با تغذیه جیره هاي آزمایشی 2 و 3 به بره ها کاهش عددي در مصرف خوراك مشاهده شد اما این کاهش مصرف از نظر آماري معنی دار نبود - جدول . - 2 این نتایج با مشاهدات کارالازوس و همکاران - 1 - موافق بود. پیرس و همکاران - 7 - نیز از پنبه دانه کامل خرد شده استفاده و به چنین نتایجی دست یافتند. قابلیت هضم اجزاء شیمیایی جیره هاي آزمایشی تغذیه شده به بره ها در جدول 2 آورده شده است. قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، دیواره سلولی و دیواره سلولی بدون همی سلولز جیره ها تحت تأثیر اضافه کردن پنبه دانه کامل و سطح پروتئین خام جیره قرار نگرفت و هیچ تفاوت معنی داري در بین گروه هاي آزمایشی مشاهده نشد، ولی قابلیت هضم عصاره اتري جیره آزمایشی با اضافه کردن پنبه دانه کامل به طور معنی داري - p<0/01 - افزایش یافت، در حالی که تغییر سطح پروتئین خام جیره تغییري ایجاد نکرد. نوسک و راشل - 5 - گزارش کردند در صورتی که کمبود در پروتئین خام جیره وجود داشته باشد سنتز میکروبی در شکمبه کاهش می یابد و با کاهش جمعیت میکروبی قابلیت هضم مواد مغذي در شکمبه کاهش خواهد یافت. نتایج بدست آمده از این آزمایش می تواند بیانگر این مسئله باشد که یا سطح 12 درصد پروتئین خام در جیره براي بره هاي پرواري نژاد کرمانی کافی است و یا این که به دلیل استفاده از پنبه دانه کامل و کاهش جمعیت پروتوزوآي شکمبه در نتیجه روغن موجود در پنبه دانه، باز چرخ پروتئین در شکمبه کم شده و پروتئین عبوري به روده افزایش یافته است.
پالمکوئیست و جنکینز - 6 - گزارش کردند که اسیدهاي چرب به ویژه اسیدهاي چرب غیراشباع براي میکروارگانیسم هاي تولیدکننده متان و سلولولیتیک در شکمبه سمی هستند و قابلیت هضم مواد مغذي را در شکمبه کاهش می دهند. دلیل عدم تاثیر چربی موجود در پنبه دانه بر قابلیت هضم جیره ها این است که روند آزاد سازي روغن از دانه ها به آهستگی صورت می گیرد، بنابراین میکروارگانیسم هاي شکمبه فرصت کافی براي هیدروژنه کردن آن ها را دارند در نتیجه روغن موجود در دانه ها به مانند روغن آزاد تغذیه شده براي میکروارگانیسم ها سمی نیست و اگر در سطح مناسب استفاده شود تاثیر منفی بر قابلیت هضم نخواهند داشت. کیله و همکاران - - 2 گزارش کردند که قابلیت هضم دیواره سلولی بدون همی سلولز بین جیره شاهد و جیره حاوي پنبه دانه کامل مشابه بود. نتایج متفاوتی در ارتباط با قابلیت هضم اجزاء جیره در آزمایشات مختلف گزارش شده که بعضی با نتایج بدست آمده از این آزمایش موافق و بعضی مغایرت دارند.
طبق نتایج بدست آمده - جدول - 3 اسیدیته ادرار و مدفوع بره ها تحت تأثیر اضافه کردن پنبه دانه کامل و یا سطح پروتئین خام جیره قرار نگرفتند و اسیدیته ادرار و مدفوع بره هاي تغذیه شده با جیره هاي آزمایشی یکسان بودند.
