بخشی از مقاله
چکیده
علف شور - Salsola crassa - و سیاه شور مصري - Suaeda aegyptiaca - ، گیاهان شورزیست یکساله متعلق به خانواده اسفناجیان هستند. بهمنظور بررسی تأثیر تنش شوري و تراکم کاشت بر ویژگیهاي رشد علف شور و سیاه شور مصري، دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در 3 تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي بیرجند انجام شد. فاکتورهاي آزمایش شامل شوري خاك در پنج سطح 2/5 - ، 5، 10، 15 و عَح - 202 و فاکتور تراکم در سه سطح 1 - ،3 و 5 بوته در گلدان - بودند. در آزمایش اول، نتایج نشان داد که افزایش شوري خاك بهطور معنیداري باعث کاهش ارتفاع بوته علف شور شد. بطوریکه با افزایش تراکم، ارتفاع کاهش بیشتري یافت. در این آزمایش با افزایش میزان شوري تا سطح شوريعَح5 2 ، میزان وزن خشک اندامهوایی 39/2 درصد افزایش یافت اما از با افزایش سطوح شوري تا 20 دسی زیمنس، وزن خشک اندامهوایی تا 47/8 درصد کاهش یافت. همچنین با افزایش تراکم از 1 به 5 بوته، وزن خشک 48/3 درصد کاهش یافت. در آزمایش دوم، وزن خشک اندامهوایی در سیاه شور مصري با افزایش شوري، افزایش یافت و بیشترین افزایش در وزن خشک در شوريعَح20 2 با 44/5 درصد نسبت به شاهد، مشاهدهشد. با افزایش دوره رشد، اختلاف ارتفاع بوتههاي سیاه شور مصري بین سطوح متفاوت شوري معنیدار شد و با افزایش تراکم، ارتفاع بوته کاهش یافت.
کلمات کلیدي: اسفناجیان، ارتفاع، شورزیست، وزن خشک
مقدمه
ها1 از یابد شورزیستهاي زیادي از متابولیسم گیاهی تأثیر گذاشته و در نتیجه رشد و عملکرد کاهش می تنش شوري بر جنبه اند. ایران 354 گونه شورزیست دارد. خانواده اسفناجیان بیشترین شان به شرایط شور متمایز شدهها2 از طریق تحملگلیکوفیت توان از آنها به عنوان نامزدهاي گیاهان جدید در کشاورزي شورزیست استفاده سهم را در تأمین گیاهان شورزیست دارند و می کنند - . - 3 هاي شور رشد میزارها و بیابانهاي شور مانند نمکطور طبیعی در محیطها گیاهانی هستند که بهکرد - . - 2 شورزیست علف شور گیاهی یکساله، علفی و ارتفاع آن بین 40 تا 80 سانتیمتر و قطر تاج پوشش آن بین 40 تا 100 سانتیمتر متغییر است. سیاه شور مصري گیاهی یکساله و برگ گوشتی است.
در آزمایشی پاسخ تحمل به تنش شوري Suaeda aegyptiaca وCalotropis procera بررسی شد. نتایج نشان داد تنش شوري وزن خشک C.procera تا 40 درصد کاهش داد. با این وجود، سوئدا تحت تأثیر شوري قرار نگرفت . - 1 - داري را در ارتفاع و بیوماس تحت تنش شوري نشان داد . - 4 - گیاه اسفناج وحشی1، شورزیستی یکساله است که کاهش معنی هاي رشد آنها در شرایط شور، انجام این تحقیق با هدف بررسی میزان تحمل به شوري علف شور و سیاه مصري و ویژگی شگرفت.
مواد و روشها
این تحقیق در سال 1393-94 در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزي دانشگاه بیرجند اجرا شد. آزمایش بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی با 3 تکرار انجام شد. فاکتورهاي آزمایش شامل فاکتور شوري خاك با پنج سطح 2/5 - ، 5، 10، 15 و 20 دسی زیمنس بر متر - و فاکتور تراکم با سه سطح 1 - ،3 و 5 بوته در هر گلدان - بودند. اعمال شوري خاك با محلول کلرید سدیم خالص در آب مقطر انجام شد. آبیاري گلدانها به صورت روزانه، براساس رطوبت ظرفیت زراعی با توزین روزانه گلدانها انجام شد. از آب تصفیهشده - شوري متوسط100 میلی موس بر سانتیمتر - براي آبیاري استفادهشد. ارتفاع بوته بهصورت هفتگی اندازهگیري شد. برداشت گیاهان در مرحله اواسط گل دهی انجام شد. پس از برداشت، بوته ها به مدت 24 ساعت در داخل اون با دماي 70 درجه سانتیگراد قرار گرفتند و وزن خشک اندازهگیري شد. در این آزمایش، تجزیه و تحلیل دادهها، به کمک ماکرو 1A1حAAحخ نسخه 1/022 در محیط ئکطxغ انجام شد. مقایسات میانگین به روش آزمون خحعً2 انجام شد. رسم نمودارها به کمک نرمافزار اکسل انجام شد.
نتایج و بحث
نتایج تجزیه واریانس وزن خشک اندام هوایی علف شور در سطوح متفاوت شوري - شکل - 1 نشان داد که با افزایش شوري تا سطح 5 دسی زیمنس بر متر وزن خشک اندامهوایی 39/2 - درصد - افزایش یافت ولی با افزایش بیشتر شوري از 5 به 10 دسی زیمنس بر متر، وزن خشک اندامهوایی 33/1 - درصد - کاهش یافت. بیشترین کاهش در وزن خشک 47/8 - درصد - در تیمار شوري 20 دسی زیمنس بر متر و کمترین کاهش در وزن خشک 6/8 - درصد - در تیمار شوري 10 دسی زیمنس بر متر، نسبت به شاهد مشاهده شد.
همانطور که در شکل 2 مشاهده میشود با افزایش تراکم از 1 به 5 بوته در گلدان، وزن خشک اندام هوایی 48/3 درصد کاهش یافت. همچنین، با افزایش تراکم از 1 به 3 بوته در هر گلدان، وزن خشک اندامهوایی 38/9 درصد کاهش یافت. در سیاه شور مصري - شکل - 3 با افزایش شوري وزن خشک اندام هوایی تا شوري عَح41/3 - 102 درصد - نسبت به شاهد افزایش یافت و با افزایش بیشتر شوري، وزن خشک اندکی کاهش یافت. بیشترین وزن خشک اندامهوایی در شوري
20 با 44/49 درصد افزایش نسبت به شاهد مشاهدهشد. با افزایش تراکم از 1 به 5 بوته در گلدان، وزن خشک اندامهوایی 60/42 درصد کاهش یافت و با افزایش تراکم از 1 به 3 بوته، میزان کاهش وزن خشک به 41/32 درصد رسید - شکل . - 4 سیاه شور مصري، هالوفیت اجباري است که براي رشد نیاز به سدیم دارد. بنابراین؛ با افزایش شوري میزان رشد آن افزایش مییابد.
