بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر به بررسی تأثیرگذاری متغیر تورم بر کیفیت سودکه بر روی عملکرد مالی بیشتر کارخانجات صنعت نساجی ایجاد میکند که از لحاظ هدف کاربردی و هدف از پژوهش از نظر منطق اجرای پژوهش از نوع استقرایی، از نظر زمان انجام پژوهش مقطعی و از نظر نوع دادهها کمی، از نظر نحوهی اجرای توصیفی و پیمایشی و از نوع علی و پسرویدادی است. جامعه آماری شامل شرکت های نساجی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران است که سال مالی آنها منتهی به 29 اسفند هر سال باشد؛ که دادههای آن از 28 شرکت بهعنوان نمونه انتخاب و تجزیه و تحلیل نتایج با استفاده از نرمافزار Eviews ویراست 8 انجام شد. یافتههای پژوهش نشان داد که نرخ تورم بر محافظه کاری و هموارسازی سود، قابلیت پیشبینی سود و همچنین نرخ تورم بر سود غیرمنتظره تاثیر معناداری دارد. ضمنا تورم بر کیفیت سود برخی از کارخانجات نساجی پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، تأثیر مثبت و معناداری دارد. با توجه به تأثیر بسیار استمرار وضعیت سوددهی شرکت بر تمایل به سرمایهگذاری افراد در سهام، بورس اوراق بهادار باید اقداماتی را برای کاراتر کردن بازار و افزایش میزان سودآوری اانجام داد تا از این طریق، کارخانجات نساجی به واحدهای صنعتی سودآور تبدیل گردد که امکان مشارکت عمومی را در توسعهی اقتصادی ملی فراهم آوردند.
کلید واژه- صنعت نساجی، تورم، کیفیت سود، قابلیت پیشبینی سود.
-1 مقدمه
نساجی کهن ترین صنعت کشور است که اولین واحدهای آن در اواخر حکومت قاجار و در حدود سالهای 1280 تا 1290 موجودیت یافت. در دهههای ابتدایی سده حاضر که صنایع کشور با سرعت بیشتر از گذشته توسعه یافتند در این میان بیشترین میزان رشد سهم صنعت نساجی و پوشاک بود - آقاسی لو، . - 1390 همچنین یکی از ویژگیهای بازار این صنعت این است که با حداقل سرمایهگذاری نسبت به متوسط سرمایهگذاری در صنایع دیگر، میتواند اشتغالزایی داشته باشد - مطرانلویی، . - 1394 از زمانی که صنایع دوخت در جوامع مختلف رایج گردید، با توسعه این حرفه ویژگیهای مشخص و شناخته شده، کیفیت و پیروی از مد در شکل و تناسب و ظاهر لباس و ظرافت و غیره نه تنها مؤثر واقع گردید، بلکه عوامل متعددی بودند که ابزار و تکنیک و فن در راه ترویج و توسعه این حرفه قرار گرفتند. به طوریکه امروزه با توسعه این حرفه و بکارگیری دستگاههای اتوماتیک، تعداد نیروی کار انسانی مورد نیاز برای تولید این صنعت تا میزان یکدهمِ تعداد اولیه در طول10سال رسیده است - حائری، . - 1392
کیفیت سود که معیاری مهم برای سلامت مالی واحدهای تجاری وصنعتی به شمار میرود، مفهومی چند بعدی است و دارای جنبههای متفاوتی بوده و معنی واحدی ندارد. از اینرو تعاریف مختلف و معیارهای اندازهگیری متفاوتی در رابطه با آن مطرح شده ولی به علت پیچیده بودن موضوع نمیتوان تعریف مشخصی برای کیفیت سود عنوان کرد - نیکومرام، . - 1392
زمانی که در پژوهشها به جهت ارزیابی کیفیت سود به بررسی یک مجموعه کوچک از ابعاد کیفیت سود پرداخته و از دیگر ابعاد آن چشمپوشی میشود، ممکن است به نتیجهگیریهای اشتباه در مورد کیفیت سود شرکتها دست یافت لذا با در نظر گرفتن این مسئله در این پژوهش از چهار معیار محافظهکاری، هموارسازی سود، قابلیت پیشبینی و سود غیرمنتظره استفاده شده است و مسأله اصلی پژوهش حاضر این است که آیا تورم بر کیفیت سود برخی از کارخانجات نساجی و پوشاک پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران تأثیر دارد یا خیر؟ در صورت مثبت بودن پاسخ این سؤال نحوه ارتباط چگونه است؟
بر این اساس در برآورد و پیش بینی میزان تورم بر کیفیت سود با ارائه یک مدل مفهومی در صنایع نساجی و پوشاک، فرضیههای پژوهش بر این اساس که نرخ تورم بر کیفیت سود تاثیر معناداری دارد فرضیات فرعی به صورت ذیل در نظر گرفته شد.
1؛-1 متغیرهای پژوهش
1؛1؛1 تورم
افزایش دائم و بیرویهی سطح عمومی قیمت کالاها و خدمات است، که در نهایت به کاهش قدرت خرید و نابسامانی اقتصادی منجر میشود. نرخ ترم به معنی درصد تغییر شاخص قیمتها طی یک دوره - معمولأ - یکسال است. شاخص بها کالاها و خدمات مصرفی موجود در پایگاه اطلاعاتی بانک مرکزی بهعنوان شاخص قیمتها استفاده شد. شاخص بها کالاها و خدمات مصرفی موجود در پایگاه اطلاعاتی بانک، مرکزی به عنوان شاخص تورم استفاده میشود - فرانسیس السون، . - 2008
2؛1؛1 سود
سود بهره مندی حاصل از بکارگیری سرمایه است ولی باید توجه داشت یک موسسه تجاری فقط برای هدف بهره مندی پا بر جا نیست. هدف واحد تجاری تامین جریان ثروت بنفع صاحبان آن است و در واقع باید گفت سود به مثابه جریانی از این ثروت است مازاد برآنچه که برای حفظ یک سرمایه پایدار و با ثبات ضرورت دارد. آدام اسمیت در میان اقتصاددانان نخستین کسی بود که سود را به مثابه مبلغی که میتواند بدون واردکردن آسیبی بر سرمایه ثابت و در گردش، مصرف شود تعریف کرده است. این تعریف با اظهارات هیکس تکمیل گردیده، و اظهار میدارد: سودمبلغی است که شخص میتواند در طی یک دوره معین خرج و در پایان دوره وضعیت او به همان شکل باقی بماند - فرانسیس السون، . - 2008
3؛1؛1 هموارسازی سود
این ویژگی به معنی نبود نوسانات موقت در سود است، به گونهای که سود هموار رابطه نزدیکتری با جریانهای نقدی واقعی دارد. بنابراین در اندازه گیری هموار بودن از وجه نقد به عنوان ساختار مرجع استفاده میشود - فرانسیس السون، . - 2008 این نوع از هموار بودن سود، متفاوت با سودی است که توسط رویههای حسابداری مورد انتخاب مدیریت، هموار میشود. معمولا، سرمایه گذاران خواستار سودی با حداقل نوسان هستند به صورتی که اندازه نوسان در سود را مستقیما به عنوان معیاری از ریسک شرکت استفاده میکنند - ثقفی، . - 1388
4؛1؛1 قابلیت پیشبینی سود
این ویژگی به عنوان توانایی سود در پیشبینی خود تعریف میشود - چنگ و شیوا، . - 2010 قابلیت پیشبینی یکی از عناصر مربوط بودن است و بنابراین از دید استاندارد گذاران ویژگی مطلوبی است. همچنین این ویژگی از دید تحلیلگران با اهمیت بوده، جزء ضروری ارزشگذاری است. این بعد از کیفیت سود بر ویژگیهای سریهای زمانی سود تمرکز دارد و بیان میکند که سود سال آتی براساس تغییرات در سود سال جاری قابل پیش بینی است - فرانسیس السون، . - 2008
5؛1؛1 سود غیر منتظره
این ویژگی به عنوان تفاوت سود غیرعادی واقعی و سود غیرعادی پیش بینی شده تعریف میشود. سود غیر منتظره نشان دهنده خطای پیشبینی سود میباشد، هرچه سود غیرمنتظره کمتر باشد خطای پیشبینی سود کمتر است لذا سود از کیفیت بالاتری برخوردار است - حساس یگانه، کریمی، . - 1390
6؛1؛1 کیفیت سود حسابداری
فاکتوری است که شامل ترکیبی از ویژگیهای کیفیت سود است. محافظه کاری، هموارسازی سود، قابیلت پیشبینی سود و سود غیرمنتظره شرکت به عنوان معیارهای کیفیت اطلاعات انتخاب شدهاند. این چهار شاخص کیفیت سود با استفاده از اطلاعات حسابداری و بازدهی سهام بدست میآید. در انتخاب مدل برای هر یک از متغیرها، سعی شده که از مدلهایی که بیشتر توسط محققین مورد استفاده قرار گرفته و اطلاعات آن در شرایط محیطی ایران در دسترس است استفاده شود.
7؛1؛1 محافظه کاری
محافظه کاری در حسابداری به عنوان تفاوت در تاییدپذیری لازم برای شناخت سود و زیان تعریف شده است - واتس روس، . - 2003 منشاء محاظفه کاری عدم اطمینان نسبت به آینده است. محافظهکاری یکی از میثاقهای تعدیلکننده حاکم بر حسابداری و گزارشگری مالی در شرکتها است بدین مفهوم که در بعضی از موقعیتها محافظه کاری ایجاب میکند که روشی انتخاب و اعمال شود که دارای کمترین اثر مساعد بر داراییها، درآمدها، سود و حقوق صاحبان سهام باشد - هیأت تدوین استانداردهای حسابداری ایران، . - 1383
8؛1؛1 پایداری سود
پایداری سود از جمله ویژگیهای کیفی سود حسابداری بهشمار میآید که بر اطلاعات حسابداری مبتنی است و سرمایهگذاران در ارزیابی سودهای آتی و جریانهای نقدی شرکت کمک میکند. سرمایهگذاران در برآورد سودهای آتی و جریانهای نقدی مورد انتظار خود به بخش پایدار سود بیشتر از بخش ناپایدار آن اهمیت میدهند - فرانسیس . - 2004
پایداری سود، تداوم و ثبات سود از یک دوره به دوره بعد را ارزیابی میکند - اسچیپر و وینسنت، . - 2003 پایداری سود از طریق رگرسیون سود دوره جاری نسبت به سود دوره قبل بهشرح زیر برآورد میشود - انجی، 2008؛ فرانسیس و همکاران، . - 2004
