بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر، به بررسی تأثیر عوامل سازنده ی پل های یادگیری آموزش ریاضی، بر کاهش اضطراب دانش آموزان پسر پایه ی پنجم دوره ی ابتدایی می پردازد. این عوامل در قالب یک پل ارتباطی بین تجارب واقعی و مفاهیم
و نمادها عمل نموده و شامل حل مسئله، مهارت ها و دانش می باشند. جامعه آماری تحقیق شامل کلیه دانش آموزان پسر پایه پنجم مدارس ابتدایی شهرستان فارسان و گروه نمونه عبارت از 50 دانش آموز که به طور تصادفی خوشه ایی از جامعه آماری مورد نظر انتخاب گردیدند، بود. این افراد به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین و گروه آزمایشی طی 14 جلسه آموزشی مربوط به عوامل سازنده پل های یادگیری مورد آموزش قرار گرفتند. برای گرد آوری اطلاعات از مقیاس اضطراب سنج ریاضی برای کودکان - MASC - استفاده گردید. قبل از به کار گیری ابزار نسبت به روایی و اعتبار آنها به روش های مناسب اطمینان حاصل شد. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل واریانس چند متغیری نشان داد که: عوامل سازنده پل های یادگیری اضطراب دانش آموزان را کاهش می دهد. علی رغم تاثیر معنی دار آموزش بر کاهش انواع اضطراب، به نظر می رسد که بیشترین تاثیر را بر کاهش اضطراب یادگیری
و کمترین تاثیر را بر کاهش اضطراب معلم دارد. همچنین طبق نتایج حاصل از انجام آزمون های مربوطه، تفاوت معنی داری میان انواع اضطراب گروه آزمایشی نسبت به گروه کنترل مشاهده گردید.
واژه های کلیدی: پل های یادگیری آموزش ریاضی، انواع اضطراب ریاضی، حل مسئله، مهارت های آموزش ریاضی، دانش و مفاهیم ریاضی.
مقدمه
یکی از مشکلات تحصیلی که باعث تشویش و مراجعات مکرر والدین به کلینیک های بالینی می شود، ناتوانی یادگیری ریاضیات2 است. شمار وسیعی از کودکان و نوجوانان مدارس در درس ریاضیات با مشکل روبرو هستند. مشکلات یادگیری ریاضیات در مقایسه با سایر ناتوانی های یادگیری، به طور کامل مورد بررسی و مطالعه قرار نگرفته است. بسیاری از متخصصان، به این نکته اشاره دارند؛ که نارسایی های ریاضیات با سایر ناتوانایی های یادگیری در رابطه است
به نظر می رسد، این مدعا که آغاز اضطراب ریاضی، اغلب می تواند با تجارب منفی در کلاس مرتبط باشد از سندیت ونیرومندی بالایی برخوردار است بنابراین ریشه های
اضطراب ریاضی را می توان در روش های تدریس، و نیز در کیفیت تدریس ریاضی در مدارس جستجو کرد تحقیقات زیادی - به عنوان مثال: لازاروس2 ، 1974، اسکمب3 ، 1978، گرین وود4 ، 1984، پترسون5 وفنما ، - 1985 براین مدعا بوده اند؛ که چون یادگیری ریاضی تابعی از آموزش ریاضیات است، پس اضطراب ریاضی نیز، تابعی از آموزش ریاضی است. گرین وود - 1984 - ، دریافت که عامل عمده ی اضطراب ریاضی، روش های تدریسی است، که برای آموزش مهارتهای پایه در ریاضی به کار گرفته می شود بعضی محققین چنین انگاشته اند، که اضطراب ریاضی، می تواند، از روش های تدریس سنتی ناشی شود
همچنین، تشویق دانش آموزان به کار در گروههای کوچک مشارکتی، پیامدهای عاطفی پر اهمیتی، همچون کاهش اضطراب ریاضی را در پی خواهد داشت - فون گلاسرزفلد6، 1991، واک7 ،1993 ، به نقل از نیونستید ، . - 1998 علاوه بر این، گرین وود - 1984 - ، بیان می دارد، که حل مسأله و بحث پیرامون راهبردهای متعدد در حل این مسائل، در پیشگیری از اضطراب ریاضی از اهمیت برخوردار است همچنین انتظار می رود، حضور پر رنگ معلم در کلاس از ناراحتیها و اضطراب در حال شکل گیری دانش آموزانی که فاقد اعتماد به نفس اند، بکاهد هر دانش آموزی منحصر به فرد است. لذا، ویژگی های کودکانی که مشکلات ریاضی دارندنیز معالاً با هم متفاوت است. با این همه، این کودکان ویژگی هایی مشترکی نیز با هم دارند. عمده ترین مشکل کودکان مبتلا به این اختلال، اضطراب ریاضی است. برخی کودکان مبتلا به ناتوانی در یادگیری ریاضیات، در حل مسائل ریاضی مسأله وار با دشواری زیادی روبرو هستند. انتزاعی بودن صورت مسائل و عدم عینیت لازم، برای این کودکان دردسر زا است. لذا نمی توانند برای حل مسائل به تحلیل و استدلال بپردازند. چرا که این کودکان معمولا هیچ روش نظامدار یا تحلیلی را برای حل مسأله در اختیار ندارند. به طوری که، آنها معمولا از شیوه ی آزمایش و خطا استفاده کرده که به نوبه خود مدت زمان لازم برای حل مساله را تقریبا دو تا سه برابر می کند. این شرایط علاوه بر ایجاد سردر گمی در کودک موجبات پیشرفت تحصیلی کمتر از حد انتظار و یا به عبارتی افت تحصیلی این دانش آموزان را فراهم می آورد. تحقیقات و بررسی های انجام شده در مورد یادگیری کودکان نشان می دهد که افت تحصیلی علاوه بر ایجاد ناتوانی آموخته شده موجبات مسایل عاطفی و هیجانی مانند افسردگی و اختلالات رفتاری را نیز پدید می آورد
بیش از چهار دهه از زمانی که اولین بار واژه ی " اضطراب ریاضی " به فرهنگ اصطلاحات روان شناسی وارد شده است؛ می گذرد. در این مدت اگرچه دیدگاه روشن تری از آن بدست آمده، اما هنوز برای
شناخت کامل این سازه و پویایی آن، راه درازی در پیش است اغلب اضطراب ریاضی را بصورت ناراحتی عمومی که یک فرد در هنگام انجام دادن ریاضی تجربه می کند، در نظر گرفته اند یا آن را بصورت " احساس تنش، بی یاوری2 و به هم ریختگی ذهنی، که یک فرد به هنگام کار با اعداد دارد؛ نیز تعریف کرده اند - ریچاردسون و سویین3،1972، توبیاز ، . - 1978 اضطراب ریاضی، از آن دست سازه هایی است؛ که تأثیر نامطلوب آن بر " عملکرد در ریاضی، پیشرفت در ریاضی" - به عنوان مثال، همبری4، 1990، ما5، - 1999 و "کارآمدی در ریاضی" - مثلأ، هکت6، 1985، کوپر و رابینسون7، - 1994 مورد توافق همگان است.
به طور کلی مشکلات ریاضی کودکان را در دو زمینه ی اساسی، مورد بررسی قرار می دهد: محاسبات ریاضی8 و استدلال ریاضی9؛ که می توانند، در سه جزء اصلی درس ریاضی رخ دهند:
مفاهیم، مهارت ها و حل مسأله - پورافکاری ، . - 1368 چیو و هنری - 1990 - اضطراب ریاضی را دارای چهار بعد "اضطراب ارزیابی ریاضی"، "اضطراب یادگیری ریاضی"، "اضطراب حل مسأله ریاضی"10 و "اضطراب معلم ریاضی" 11 می دانند. دو عامل اول، با عواملی که به وسیله "فرم کوتاه شده مقیاس درجه بندی اضطراب ریاضی - S-MARS - تعیین می شود - پلیک و پارکر12، - 1982 همخوانی دارد. دو عامل دیگر، از از تحقیق چیو و هنری روی 562 کودک - 270 پسر و 292 دختر - و با استفاده از "مقیاس اضطراب ریاضی برای کودکان" 13 و - MASC - که خود بر اساس مقیاس S-MARS است، به دست آوردند. ذیلا هریک از این ابعاد به اختصار مورد بحث قرار می گیرد؛ اطلاعات تفصیلی در آمده است.
اضطراب ارزیابی ریاضی : - Maths.EVAL.anx. - به موقعیتهای مرتبط با ارزیابی ریاضی اشاره دارد. مثلأ آماده شدن برای امتحان ریاضی یا فکر کردن به امتحان ریاضی یک روز قبل از آن.
اضطراب یادگیری ریاضی : - Maths.LRN.anx. - در این بعد، فعالیت ها و فرایندهای مرتبط با یادگیری ریاضی، نظیر تهیه کتاب ریاضی جدید، در کلاس ریاضی حضور یافتن و یا شروع فصل های جدید کتاب ریاضی، مورد توجه قرار می گیرند.
