بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، بررسی تأثیر دریافت ماساژ پس از فعالیت بر عملکرد اسبهای آماتور - مبتدی - بعد از یک جلسه تمرین سنگین بود. جامعه آماری این تحقیق شامل کلیه اسبهای مبتدی 5 تا 15 ساله شهر دماوند میشد که از بین آنها 12 راس اسب محلی آماتور به شکل تصادفی انتخاب و به دو گروه مساوی شامل 6 - راس اسب در گروه تجربی و 6 راس اسب در گروه کنترل - تقسیم شدند، از هر دو گروه پیش آزمون مسابقه کورس سرعت - - 400×2 به عمل آمد و رکورد آنها ثبت شد.
سپس هر دو گروه ده دقیقه استراحت کردند با این تفاوت که در مدت زمان استراحت گروه تجربی توسط افراد آموزش دیده ماساژ درمانی دریافت کردند، در پایان مدت زمان استراحت هر دو گروه در پس آزمون کورس سرعت - - 400×2 شرکت کرده و رکوردها ثبت شد. این سیکل اجرایی در سه جلسه مختلف و با فاصله هفت روز استراحت دوباره تکرار شد. برای آزمودن فرضیههای پژوهش از آزمونt مستقل در سطح معناداری - - P≥ /05 استفاده شد. خروجی بدست آمده از آزمون t مستقل مربوط به مقایسه پس آزمون هر دو گروه در جلسه اول - - t =2/35 با سطح معناداری - P = 0/04 - ، جلسه دوم - - t =2 /48 با سطح معناداری - - P = 0/03 و در نهایت جلسه سوم - - t = 3/45 با سطح معناداری - - P = 0/006 نشان از تفاوت بین میانگین دو گروه کنترل و آزمایش در پس آزمون را داشت. لذا میتوان بیان داشت که استفاده از ماساژ درمانی پس از فعالیت بر عملکرد اسبهای آماتور جهت شرکت در تکرار همان فعالیت در فاصله کمی از فعالیت اول مؤثر بوده است.
مقدمه
ماساژ درمانی یکی از قدیمیترین، مفیدترین و آسانترین نوع درمان برای تسکین درد و سایر نشانههای بیماری و آسیب است. از این روش درمانی به کرات برای افزایش گردش خون به یک قسمت، کمک به تخلیه ترشحات ناحیه دیگر، شل کردن عضلات و کم کردن احتمال تحلیل رفتن عضلانی استفاده میشود - اکبری و جعفری، . - 1395 بر اساس یافتههای تحقیقات، ماساژ فرآیند منظمی از دستکاری مکانیکی بافتهای نرم بدن به وسیله دستها میباشد که دارای فواید فیزیولوژیکی و روانی زیادی است که ممکن است در تعدیل درد و همچنین بازسازی بافت از طریق افزایش گردش خون و جریان انعقادی نقش به سزایی داشته باشد - . - Bell, 2008 محققان بر پایه تجربیات و مشاهدات خود شواهد و دلایلی را بیان میکنند که نشان میدهد استفاده از ماساژ در تمرین و رقابت عملکرد را افزایش میدهد - . - Weerapong et al, 2005 در واقع این اعتقاد وجود دارد که یکی از مهمترین فوائد ماساژ تأثیر آن بر عملکرد است که باعث آرامش دادن عضله میشود - . - Hemmings, 2001 این مداخله به دلیل کاربردهای منحصر به فرد، روشی است که امروزه در زمینههای بسیاری از جمله درمانی، توانبخشی و بازیافت از آسیب یا فعالیت رقابتی مورد استفاده قرار میگیرد - . - Galloway & Watt, 2004 تا کنون اطلاعات محدودی در مورد تأثیر ماساژ بر روی بهبود عملکرد بدنی صورت گرفته است و در محدود مطالعات صورت گرفته به نقش و تأثیر ماساژ بر روی کوفتگی تأخیری و همچنین ریکاوری اشاره شده است - . - Mancinelli et al, 2006 خستگی بعد از فعالیت عاملی است که باعث کاهش عملکرد عضله شده و عموماً در اثر حرکات تکرای یا انقباضات مداوم عضلانی ایجاد میشود و میتواند منجر به ایجاد ضایعات مختلفی شود - قاسمی و همکاران، . - 1389 برای درمان خستگی بعد از فعالیت رقابتی سنگین روشهای مختلفی وجود دارد. یکی از رایجترین روشهای درمان خستگی عضلانی ماساژ درمانی میباشد - . - Hemmings, 2001 عقیده بر این است که ماساژ دارای فوائدی در درمان خستگی عضلانی بوده است و به همین منظور در کلینیکها و مراکز مختلف از آن استفاده میشود - قاسمی و همکاران، . - 1389 در سالهای اخیر ماساژ درمانی کاربرد وسیعی در فعالیتهای رقابتی برای کسب آمادگی قبل از رقابت، بین دو مسابقه و بازگشت به حالت اولیه پس از رقابت و برخورد با مشکلات خاص پیدا کرده است - . - Galloway & Watt, 2004
با افزایش شرکت فعالیتهای رقابتی مختلف وقوع ضایعات مرتبط با فعالیت نیز افزایش یافته است . - Hiemestra et al, 2001 - به دنبال ایجاد خستگی تغییراتی در بافت عضله ایجاد میشود و در دورههای تمرینی پیشرونده، بدن ممکن است نتواند فرصت یابد که بطور کامل بین جلسات تمرین به وضعیت اولیه برگردد و این مسأله سبب کاهش کارآیی بدنی میشود - Taylor & . - Gandevia, 2000 خستگی بعد از فعالیت سنگین منجر به کاهش کارایی جسمی و ذهنی می شود که این امر صدمات و آسیبهایی را میتواند بهمراه داشته باشد - . - Murphy et al, 2003
منابع علمی مزایای ماساژ را در چهار سطح طبقهبندی کرده اند که شامل مکانیزمهای بیومکانیکی، فیزیولوژیکی، عصبی و روانی میباشد - . - Ramiz, 2008 یکی از روشهایی که به نظر میآید ماساژ بر عملکرد مؤثر باشد از طریق بهبود ارتجاعی تاندونی – عضلانی میباشد. همچنین عوامل عصبی ماساژ ممکن است اثرات بالقوهای بر عملکرد داشته باشند، به طور مثال، کاهش در تحریکپذیری عصبی عضلانی، کاهش درد و کاهش کوفتگی عضلانی ممکن است بر ظرفیت تولید نیرو تأثیر بگذارد. پاسخهای فیزیولوژیکی ماساژ شامل افزایش درجه حرارت پوست و عضله، کاهش سطح هورمونهای استرس و افزایش فعالیت پاراسمپاتیک به طور کلی دلالت بر عملکرد دارد - . - Goodwin et al, 2007 با توجه به تمام این مکانیزمها تحقیقات علمی در زمینه تأثیر ماساژ در بین اجراهای رقابتی بر روی عملکرد حیوانات بسیار محدود میباشد. و در محدود تحقیقات صورت گرفته در مورد تأثیر ماساژ بر حیوانات مبحث عملکرد کمتر مورد توجه و ارزیابی قرار گرفته است. به دلیل اینکه حیوانات قادر به حرف زدن نمیباشند، باید توسط روشهای دیگری نظیر لمس کردن، بررسی نحوه راه رفتن، بررسی ترکیب بدنی - نحوه ایستادن و نگه داشتن خود - ، مشاهده حرکات بدنی و ماساژ دادن مورد ارزیابی قرار بگیرند - . - Dowse, 2013 همانند انسان، ماساژ حیوانات در هر زمان برای آنها سودمند میباشد ولی در حیوانات مسابقهای مانند سگ و اسب، انجام ماساژ قبل و بعد از مسابقه بسیار سودمند میباشد - . - McBride et al, 2004 در توصیف استفاده از ماساژ درمانی در فیزیوتراپی و توانبخشی انسان و حیوان براکمن - - 2017 بیان نمود که علائم ماساژ درمانی در حیوانات کوچک شامل تسکین درد، توانبخشی ارتوپدی، پزشکی ورزشی و مراقبتهای ویژه است و دادههای علمی حمایتی حیرت انگیز از اثرات مفید ماساژ درمانی در حیوانات خانگی را دارد که این امر نتایج مفیدی را برای متخصصان دامپزشکی بوجود آورده است. همچنین کدزیرسکی و همکاران - 2017 - در بررسی مقایسه تأثیر استفاده از ماساژ آرام بخش بر کاهش سطح استرس در اسبها عنوان کردند که استفاده از ماساژ آرام بخش در اصطبل برای کاهش شدت تنش و وضعیت عاطفی اسبها مفید است.
امروزه ماساژ درمانی در جهت بهبود وضعیت اندام های حرکتی، ریکاوری و بهبود عملکرد و پیشگیری از برخی ناتوانیها در انسان به خوبی شناخته شده است. همچنین ماساژ درمانی با بهبود بخشیدن به جریان خون به برطرف کردن انقباضات عضلانی، کمک به بازسازی استخوانی در جهت توان بخشی استفاده میشود. این در حالی است که این تکنیک درمانی با وجود نیاز مبرم به آن در حیوانات جایگاه خود را هنوز پیدا نکرده است. هدف اصلی ماساژ درمانی بهبود کیفیت عملکرد و پیشگیری از بروز مشکلات و ناتوانیهای حرکتی است که میتوان این تکنیکها را در حیوانات در جهت بهبود شرایط رقابتی به کار برد.
با وجود مطالعات متعددی که به بررسی مکانیسم اثر ماساژ درمانی پرداختهاند، اثربخشی ماساژ درمانی در حوزه حیوانات همچنان با سؤالات زیادی مواجه است که نشان میدهد این مسئله نیازمند مطالعات بیشتری است. لذا با توجه به توضیحات فوق اصلیترین سؤالی که پژوهشگر درصدد پاسخگویی به آن است این است که: آیا ماساژ درمانی پس از فعالیت بر عملکرد اسبهای آماتور - مبتدی - بعد از یک جلسه تمرین سنگین تأثیری به همراه دارد یا خیر؟
مواد و روشها
پژوهش حاضر به لحاظ کنترل متغیر، نیمه آزمایشی و از لحاظ نوع هدف، کاربردی میباشد. طرح مورد استفاده در این پژوهش طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل میباشد. طرح پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل از دو گروه آزمودنی تشکیل شده است. هر دو گروه دو بار مورد اندازهگیری قرار گرفتند. اولین اندازهگیری با اجرای یک پیش آزمون قبل از مداخلات ماساژ درمانی، و دومین اندازهگیری بعد از اتمام مداخلات مورد نیاز صورت گرفت. جامعه آماری این پژوهش را کلیه اسبهای آماتور محلی 5 تا 15 ساله شهر دماوند که سابقه شرکت در هیج مسابقه اسبدوانی نداشتند و هیچ گونه تمرین بدنی و فعالیت رسمی در سطح حرفهای را تجربه نکرده بودند را شامل میشد، که از بین آنها 12 راس اسب محلی آماتور با رضایت صاحبان آنها انتخاب و به شکل تصادفی در دو گروه مساوی شامل - 6 راس اسب در گروه تجربی و 6 راس اسب در گروه کنترل - تقسیم شدند، از هر دو گروه پیش آزمون مسابقه کورس سرعت - - 400×2 به عمل آمد و رکورد آنها ثبت شد.
