بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی و با طرح تحقیقی دو گروهی - پیش آزمون و پس آزمون - که تغییرات زمان واکنش انتخابی بعد از یک جلسه تمرین هوازی کوتاه مدت بین کارکنان سازمان آتش نشانی انجام شد. جامعه آماری این پژوهش را کارکنان سازمان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز تشکیل دادند که 20 نفر به صورت تصادفی انتخاب و به دو گروه کنترل و گروه تجربی تقسیم شدند.
میانگین - سن 28 ± 2/14 سال، وزن 70/61 ± 9/97 کیلوگرم و اکسیژن مصرفی بیشینه 50/25 ±6/92 میلی لیتر بر کیلوگرم بر دقیقه - بود و نداشتن ناتوانی جسمانی و معافیت پزشکی برای فعالیتهای هوازی شدید و کوتاه مدت - توسط رویت آزمونگر و تکمیل رضایتنامه - به عنوان یک ضرورت لحاظ شده بود. افراد به دو گروه 10 نفری گروه تجربی با شدت تمرین -90 %80، ضربان قلب بیشینه و گروه کنترل تقسیم شدند.
مراحل تمرین به این صورت بود که تمامی کارکنان در پیش آزمون زمان واکنش انتخابی شرکت کردند، گروه تجربی در همان روز یک جلسه تمرینات هوازی کوتاه مدت به نام تست بروس روی تردمیل را انجام دادند ولی گروه کنترل تمرینات خاصی نداشتند. بعد از اتمام تمرینات هوازی، پس آزمون به همان روال پیش آزمون از تمامی آزمودنی ها اندازه گیری شد. پس از انجام پس آزمون تمامی دادههای بدست آمده با روش آزمون تی مورد تجزیه تحلیل قرار گرفتند.
ضمناً قبلاً به کمک آزمون کالموگراف اسمیرنوف از نرمال بودن دادهها اطمینان حاصل شده بود. کلیه عملیات آماری با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 21 انجام پذیرفت. نتایج یافتهها نشان داد که تمرینات هوازی یک جلسهای روی تردمیل تأثیر معناداری بر زمان واکنش انتخابی کارکنان آتش نشانی و خدمات ایمنی شهرداری تبریز دارد و شدت فزاینده فعالیت باعث افزایش زمان واکنش انتخابی کارکنان میشود. بنابراین می توان نتیجه گیری کرد که زمان واکنش یک عامل ادراکی - حرکتی است که هنگام اجرای فعالیت ورزشی دستخوش تغییراتی می شود. بنابراین نه تنها ورزش و فعالیت بدنی بر زمان واکنش تاثیرگذار است، بلکه میزان و شدت آن نیز بر زمان واکنش اثرگذار می باشد.
مقدمه
امروزه پذیرفته شده که فعالیت بدنی هوازی کوتاه مدت موجب تغییرات در حالتهای ذهنی و روانی میگردد و مهمترین متغیرهای مداخله گر در این تغییرات نیز شدت و مدت فعالیت بدنی و نیز نوع تکلیف شناختی میباشد .[1] به هر حال گستردگی مطالعات مربوط به رابطه فعالیت بدنی هوازی یک جلسهای و تکالیف شناختی موجب نتایج متفاوت و متضاد شده است .
در حال حاضر محققین بر این باورند که برای کاهش نتایج متفاوت، باید تکالیف شناختی را به جای سطح دشواری و تلاش ذهنیشان بر اساس مسیر پردازش اطلاعات به پردازشهای صریح و ضمنی تقسیم بندی نمود زیرا این سیستمها از لحاظ کارکردی و آناتومیکی از یکدیگر جدا هستند .[3] پردازش شناختی سطح صریح، توانایی پردازش عملکردهای عالی مغزی را دارد - آدیفرن، . - 2009 این پردازش قابلیت ذخیره سازی موقتی و حفظ چندین بازنمایی در حین پردازش اطلاعات را دارد طوریکه ارگانیسم میتواند قبل از تصمیم گیری درباره برونداد، آنرا بررسی نماید بنابراین انعطاف پذیر و زمان بر است .[4] از طرف دیگر پردازش ضمنی در سطح حسی - حرکتی تجربه - مهارت - بنیان بوده .[5] مشخصه آنها رویدادهای محرک - پاسخ ساده یا خودکار است، به صورت بازتابی، انعطاف ناپذیر و سریع کنترل شده و برای ارزیابی آنها از آزمونهای رایج زمان واکنش استفاده میگردد و بسته به نوع فعالیت بدنی بهبود یا اُفت میکنند .[6]
یکی ازمهمترین عوامل اجرای ماهرانه تصمیم گیری است، تصمیم گیری درباره اینکه چه کاری انجام دهیم وچه چیزی را انجام ندهیم. این تصمیم گیری درشرایط ویژه بایستی با سرعت و با ضریب اطمینان بسیار انجام شود. دربسیاری ازمهارت ها، موفقیت ورزشکار بستگی به سرعتی دارد که می تواند با آن شرایط محیطی یا حرکت ، حریف راشناسایی کند و تصمیم بگیردکه چه واکنشی نشان بدهد. زمان واکنش انتخابی یکی از عوامل مهم تصمیم گیری و نشان دهنده سرعت پردازش اطلاعات است که می تواند بر اجرای مهارت های حرکتی، بالاخص رشته های ورزشی که با ماهیت هدف گیری مرتبط است .[7]
پردازش سریع و دقیق اطلاعات یکی از عوامل مهم در اجرای ماهرانه حرکات ورزشی است و شاخص آن زمان واکنش میباشد. زمان واکنش فاصله زمانی بین عرضه یک محرک و شروع پاسخ است. زمان واکنش به دو بخش پیش حرکتی و حرکتی تقسیم میشود. در بخش پیش حرکتی، اطلاعات مربوط به محرک پردازش ادراکی و شناختی میشود و در بخش حرکتی برونداد حرکتی پاسخ آغاز میشود که در طول آن، عضلات خاص درگیر در عمل شروع به فعالیت میکنند
پژوهشگران. نشان دادند زمان واکنش، خصوصاً زمان واکنش انتخابی، تحت تأثیر ویژگیهای فردی و عوامل محیطی بسیاری از جمله شدت و نوع محرک، سطح برانگیختگی، فعالیت بدنی، جنس، سن و عوامل دیگر قرار میگیرد. از این رو محققان به دنبال آنند که دریابند که زمان واکنش هنگام فعالیت بدنی چه تغییراتی مییابد و چه عواملی هنگام اجرای اینگونه فعالیتها بر آن تأثیر میگذارند .[10] همانطور که شدت فعالیت بر آثار فیزیولوژیکی ناشی از فعالیت تأثیر دارد و احتمال میرود آثار روانی فعالیت نیز با تغییر شدت تغییر یابند. از این رو ممکن است زمان واکنش نیز که عامل ادراکی - حرکتی است، هنگام اجرای فعالیت فزاینده دستخوش تغییراتی شود .[11] در ادبیات پژوهشی، تحقیقات بسیاری نشان دادهاند که ورزش و فعالیت بدنی باعث کاهش زمان واکنش و افزایش سرعت پردازش اطلاعات در انسان می شود. پلسینکار [12] با مطالعه درباره دو گروه آزمودنی به این نتیجه رسید که گروه آزمایشی پس از هشت هفته تمرین بدنی، به طور معناداری زمان واکنش ساده و انتخابی کوتاهتری نسبت به گروه کنترل داشتند.
