بخشی از مقاله
چکیده
سابقه و هدف: در دهه اخیر استفاده از مکملهای ورزشی جهت افزایش عملکرد در ورزشکاران شایع شده است، اما قابلیت تأثیرگذاری بسیاری از این مکملها بر عملکرد هنوز تأیید نشده است؛ بنابراین هدف تحقیق حاضر بررسی تأثیر مصرف حاد مکمل پمپ بر توان بیهوازی ورزشکاران بود. مواد و روشها: نه دانشجوی رشته تربیتبدنی با میانگین سن 20±2/26 سال و وزن 75±5/48 کیلوگرم بهطور داوطلبانه در این تحقیق که بهصورت دو سو کور انجام شد شرکت کردند. آزمودنیها دو بار آزمون وینگیت 30 ثانیهای را به فاصله یک هفته انجام دادند که یکبار با مصرف مکمل پمپ و یکبار بدون مصرف آن بود.
آزمودنیها در جلسه مکمل 23 گرم مکمل پمپ را 45 دقیقه قبل از فعالیت مصرف کردند. موادی که در این مکمل وجود داشته و قابلیت تأثیر بر توان بیهوازی را دارند شامل کافئین، کراتین، بتا آلانین، ال-آرژینین و تا حدودی ویتامینها و مواد کربوهیدراتی میباشد. جهت تعیین تأثیر مصرف حاد مکمل پمپ بر توان بیهوازی، فشار سیستولی و ضربان قلب از آزمون آماری t وابسته استفاده شد. یافتهها: آنالیز دادهها نشان داد که مصرف حاد مکمل پمپ تأثیر معنیداری بر حداکثر، میانگین و حداقل توان بیهوازی، فشار سیستولی در این آزمودنیها نداشت و فقط ضربان قلب در جلسه مصرف مکمل بلافاصله بعد از فعالیت بیشتر بود. نتیجهگیری: بر اساس یافتههای این تحقیق مصرف حاد مکمل پمپ 45 دقیقه قبل از انجام فعالیت هیچ تأثیر معناداری بر توان بیهوازی ندارد.
.1 مقدمه
امروزه استفاده از مکملهای غذایی و مواد نیروزا بهعنوان یک روش برای افزایش عملکرد ورزشی گسترش بیشتری پیداکرده است. بعد از مولتیویتامین، مواد انرژیزایی که قبل از تمرین استفاده میشوند بیشترین استفاده را در میان ورزشکاران دارد. بسیاری از ورزشکاران اعتقاددارند که استفاده از مواد نیروزا قبل از تمرین باعث افزایش توان، بهبود زمان عکسالعمل و افزایش تمرکز میشود . - 12 - این مواد نیروزا هم توسط ورزشکاران رشتههای هوازی و هم بیهوازی استفاده میشود .
یکی از این مواد نیروزا که بیشتر در بین ورزشکاران رشتههای بیهوازی محبوبیت پیداکرده به مکمل پمپ مشهور است . - 10 - این محصول شامل موادی است که میتوانند بر عملکرد ورزشی تأثیر بگذارند؛ اما مهمترین این مواد که قابلیت تأثیرگذاری بر توان بیهوازی را دارند شامل کافئین، کراتین، بتا آلانین، ال-آرژینین و تا حدودی ویتامینها و مواد کربوهیدراتی است .
کافئین از چند طریق میتواند باعث بهبود عملکرد ورزشی شود. اولین و مهمترین این تأثیرها تداخل در عمل گیرندههای آدنوزین است 18 - ،. - 4 کافئین باعث جلوگیری از عمل گیرندههای آدنوزینی میشود که این عمل درک خستگی را کاهش میدهد. درنتیجه ورزشکار میتواند با شدت بیشتری تلاش کند و این باعث افزایش عملکرد ورزشی میشود 19 - ،. - 14 همچنین کافئین باعث افزایش سرعت و کارایی انقباض عضلانی میشود که این اعمال از طریق افزایش رهایش کلسیم از شبکه سارکوپلاسمی و همچنین تنظیم مثبت آنزیمهای مسیر گلیکولیز انجام میشود بعلاوه نتایج تحقیقات نشان داده است که کافئین محرک سیستم عصبی مرکزی است و میتواند با افزایش تواتر پیامهایی که از سیستم عصبی بهسوی عضله فرستاده میشود باعث افزایش عملکرد عضلانی شود .
کراتین ماده دیگر این مکمل است که قابلیت تأثیرگذاری بر توان بیهوازی را دارد. کراتین مولکولی است که از ترکیب سه اسیدآمینه آرژنین، گلایسین و متیونین تشکیلشده است. این مولکول با فسفات ترکیبشده و نقش ذخیره کننده انرژی را در بدن ایفا میکند. بسیاری از مطالعات رابطه مثبت و نزدیکی را بین ذخایر ATP و کراتین فسفات عضلانی - CP - با توان بیهوازی نشان دادهاند. چراکه مقدار ATP و cp توان بیهوازی بیشینه را محدود میکند. اثر کراتین بر قدرت، عملکرد ورزشی و ترکیب بدن در پژوهشهای زیادی موردبررسی قرارگرفته است که بیشتر آنها اثرات نیروزایی آن را تأیید کردهاند
برانچ - 2003 - نشان داد که مصرف مکمل کراتین باعث افزایش توده خالص بدن - در حدود 2 درصد - ، قدرت عضلانی - در حدود 11 درصد - و عملکرد ورزشی شدید - در حدود 8 درصد - میشود - 4 - ؛ بنابراین مکمل سازی کراتین به دلیل تسریع بازسازی کراتین فسفات میتواند به عملکرد بیهوازی کمک کند 11 - ،. - 6 همچنین هم کراتین و هم بتا آلانین باعث تأخیر خستگی عصبی-عضلانی میشوند که از این طریق میتوانند باعث کاهش خستگی مرکزی شده و فرد میتواند با توان بیشتری به فعالیت ورزشی ادامه دهد
ال-آرژنین یکی دیگر از موادی است که در این ترکیب حضورداشته و قابلیت تأثیرگذاری بر عملکرد بیهوازی را دارد. ال آرژینین در بدن بهوسیله آنزیم نیتریک اکساید سنتتاز به نیتریک اکساید تبدیل میشود و نیتریک اکساید باعث گشادشدن موضعی عروق در اطراف عضله میشود کهنهایتاٌ این باعث تسهیل دررسیدن مواد غذایی به عضله فعال و همچنین دفع مواد زائد متابولیکی آن میشود
همچنین نیتریک اکساید باعث انتقال بیشتر گیرندههای گلوکز به غشای پلاسمایی میشود که بهنوبه خود برداشت گلوکز توسط عضله را تسهیل میکند 27 - ،. - 17 مواد دیگری که در این ترکیب نیروزا وجود داشته و ورزشکاران اعتقاددارند که بر عملکرد آنها تأثیر دارد کربوهیدرات و تا اندازهای ویتامینها هستند؛ اما مطالعات نشان دادهاند که به دلیل کم بودن مقدار این مواد یا ماهیت رشتههای بیهوازی، این مواد تأثیر چندانی بر عملکرد بیهوازی ندارند .
اگرچه تأثیر مثبت تکتک این مواد بهتنهایی در افزایش عملکرد ورزشی به اثبات رسیده 28 - ،19،12، - 10 اما نتایج مطالعاتی که به بررسی تأثیر یک مکمل که شامل ترکیبی از این عناصر باشد، پرداختهاند ضدونقیض است. برای مثال گونزالز و همکاران - 2011 - تأثیر مصرف حاد مکمل حاوی کافئین، تورین و گلوکونولاکتون را بر میانگین توان بررسی کردند. مکمل 10 دقیقه قبل از اجرای آزمون مصرف شد. نتایج نشان داد که مصرف مکمل میانگین توان را بهطور معنادار افزایش داد .
از طرفی کمبل و همکاران - 2010 - در 2 تحقیق مجزا به بررسی اثر مصرف مکمل انرژیزا قبل از فعالیت پرداختند. در هر دو مطالعه ماده مؤثر مکمل کافئین بود که مقدار آن 2/1 میلیگرم بر کیلوگرم وزن بدن آزمودنیها بود. مصرف مکمل باعث افزایش وزنه جابجا شده در پرس سینه شد - 6 - اما تأثیری بر عملکرد آزمون وینگیت نداشت .
با توجه به اینکه مکمل پمپ محصول شرکت muscle pharm علاوه بر کافئین - که در تحقیقات قبلی بهعنوان تنها ماده مؤثر در مکملهای انرژیزا در نظر گرفتهشده - شامل کراتین، بتا آلانین و ال-آرژینین نیز میباشد، همچنین مقدار مواد موجود در این مکمل با سایر مکملها متفاوت میباشد و با در نظر گرفتن این نکته که بهعنوان بهترین مکمل سال 2012 انتخابشده و بیشتر ورزشکاران از این مکمل استفاده میکنند، انجام تحقیقی که در آن اثر این مکمل بر عملکرد ورزشی بررسی شود ضروری به نظر میرسد؛ بنابراین هدف این تحقیق بررسی تأثیر مصرف حاد مکمل پمپ بر توان بیهوازی و عوامل همودینامیکی میباشد.
.2 مواد و روشها
1-2 آزمودنیها
تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی با آزمون مکرر بود و بهصورت دو سو کور اجرا شد که در آنیک گروه آزمودنی در 2 جلسه به فاصله یک هفته آزمون وینگیت 30 ثانیهای را یکبار با دریافت مکمل و یکبار بدون دریافت مکمل انجام دادند. نه دانشجوی پسر رشته تربیتبدنی با میانگین ± - انحراف معیار - سن 20±2/26 سال، وزن 75±5/48 کیلوگرم و قد 184±7/1 سانتیمتر بهطور داوطلبانه در این تحقیق شرکت کردند. آزمودنیهای این تحقیق ورزشکار بودند بدین معنی که سابقه 3 سال فعالیت ورزشی مداوم را داشته و در 3 ماه قبل از اجرای تحقیق حداقل هفتهای 10 ساعت ورزش میکردند.
2-2 پروتکل تحقیق
آزمودنیها در یک جلسه مکمل پمپ را به میزان 23 گرم 45 دقیقه قبل از انجام فعالیت - طبق دستورالعمل اعلامشده از طرف شرکت سازنده - مصرف کردند. این مقدار مکمل پمپ در دو قاشق چایخوری شربت حل شد و با اضافه کردن آب مقدار کل محلول به 500 سیسی رسید. سپس آزمون 30 ثانیهای وینگیت اجرا شد. در جلسه دیگر تمامی آزمودنیها همین پروتکل رادقیقاٌ اجرا کردند و تنها تفاوت این بود که بهجای مکمل، 45 دقیقه قبل از آزمون دارونما - شربت محلول در آب با حجم 500 سیسی - مصرف نمودند بطوریکه ازلحاظ رنگ، بو و طعم هیچ تفاوتی با مکمل نداشت تا بدینوسیله اثرات روانی ناشی از مصرف مکمل حذف گردد تمامی آزمودنیها هر دو جلسه را اجرا نمودند و ترتیب اجرای جلسات بین آزمودنیها به شکل تصادفی و توازن متقابل بود. ترکیبات مکمل استفادهشده در شکل یک ارائهشده است.
شکل .1 ترکیبات مکمل پمپ
3-2 نحوه اجرای آزمون وینگیت
ابتدا آزمودنیها به مدت 5 دقیقه با بار 60 وات روی دوچرخه کار سنج به گرم کردن پرداختند. سپس به مدت 5 دقیقه حرکات کششی برای عضلات درگیر در فعالیت را انجام دادند. بعد از اتمام گرم کردن جهت آشنا سازی با آزمون وینگیت، آزمودنیها به مدت 5 ثانیه بدون بار به اجرای آزمون پرداختند. سپس تا برگشت ضربان قلب به حالت پایه، استراحت کرده و بعدازآن آزمون اصلی به عمل آمد. آزمون اصلی - وینگیت - شامل 30 ثانیه فعالیت با حداکثر توان روی دوچرخه مونارک بود که آزمودنیها شروع به رکاب زدن میکردند و وقتی سرعت به 100 دور در دقیقه میرسید آزمون بهصورت خودکار با مقاومت معادل 7/5 درصد وزن بدن آزمودنیها شروع میشد.
