بخشی از مقاله
چکیده
یکی از اولویتهای امروز جوامع مختلف جهان، پرورش کودکانی سالم در بعد جسمانی و روانی است؛ از طرفی افسردگی، اضطراب، بزهکاری، شکست تحصیلی ازجمله مشکلاتی به شمار میآیند که در دوران کودکی و نوجوانی مشاهده میشود، بنابراین ضروری است برای هدایت و تقویت نیروهای بالقوه آنان بهسوی سازندگی و تحول، بهداشت جسمی و روانی آنان حفظ گردد.
تحقیق حاضر باهدف بررسی تأثیر یک دوره تمرینات ایروبیک بر اضطراب،افسردگی و ناسازگاری اجتماعی دانش آموزان دارای اختلال رفتاری انجام شد. مواد و روشها: جامعه آماری تحقیق حاضر را کلیه دانش آموزان دختر 8 تا 12 ساله شهرستان شهر قدس تشکیل دادند.
نمونه آماری شامل دانشآموز دارای اختلال رفتاری بود که به روش نمونهگیری در دسترس و هدفمند انتخاب شدند. در این پژوهش از پرسشنامه اختلالات رفتاری کودکان راتر - 1975 - ، بهمنظور سنجش عوامل اختلال رفتاری دانش آموزان استفاده شد. گروه تجربی به مدت 6 هفته و هر هفته 3 جلسه به مدت 45 دقیقه مورد مداخله قرار گرفت. دادهها بهوسیله آزمون کولموگروف-اسمیرنوف و تجزیهوتحلیل کوواریانس در سطح معنیداری - P≥0/05 - تجزیهوتحلیل شد.
نتایج نشان داد تمرینات بر اختلال اضطراب و افسردگی - P=0/001 - و ناسازگاری اجتماعی - P=0/001 - دانش آموزان 8-12 سال اثر معناداری دارد. نتیجه گیری: با توجه به یافتهها نتیجه میگیریم، ورزش بهعنوان یک درمان غیرتهاجمی و غیر دارویی نهتنها بر روی مؤلفههای سلامت بهصورت مستقیم تأثیر می گذارد بلکه به علت تأثیر مثبت و کارساز آن بر عوامل روانی و عاطفی میتواند تأثیر بسزایی بر ارتقای سلامت روان داشته باشد.
مقدمه
قرن جدید، شاهد دگرگونیهای عمیق در نیازهای مربوط به بهداشت و سلامت مردم است. اگرچه گسترش امکانات جدید، امکان افزایش طول عمر مردم را فراهم کرده است اما ابعاد وسیع مسائل موجود در جوامع، بهویژه در کشورهای درحالتوسعه، مشکلات جدی و قابل تعمقی برای برنامه ریزان بهداشت و سلامت، فراهم نموده و لزوم شناخت وضعیت موجود را به الزامی غیرقابلچشمپوشی بدل کرده است.
با استناد به گزارش سازمان بهداشت جهانی تا سال 2020، بیماریهای روانی، در زمرهی بیماریهای اصلی و ناتوانکننده قرار خواهد گرفت. بدیهی است در این میان، بیماریهای روانی کودکان با توجه بهاحتمال باقی ماندن تا بزرگسالی و طولانی بودن دورهی آنها در صورت شیوع، اهمیت ویژهای دارند - هالاهان و کافمن - 2003؛ بنابراین یکی از اولویتهای امروز جوامع مختلف جهان، پرورش کودکانی سالم در بعد جسمانی و روانی است؛ بنابراین ضروری است برای هدایت و تقویت نیروهای بالقوه آنان بهسوی سازندگی و تحول، بهداشت جسمی و روانی آنان حفظ گردد. در این راستا، شناخت صحیح ابعاد مختلف جسمی و روانی این گروه سنی و کوشش درراه تأمین شرایط مادی و معنوی مناسب برای تحول بدنی، عاطفی و فکری آنان واضحتر از آن است که نیاز به تأکید داشته باشد
اصطلاح »اختلال رفتاری« که نتیجه بارز آشفتگی است، معمولاً برای کودکانی که دچار تضاد رفتاری هستند به کار میرود که میتواند آثار منفی بر یادگیری، ارتباط و کارایی اجتماعی آنان داشته باشد. روانشناسان اجتماعی، اختلالات رفتاری را ناشی از فشارهای اجتماعی و کمبود راههایی مناسب برای تخلیه این فشارها میدانند - بشارت و همکاران،. - 1389 بهطورکلی، اختلالات رفتاری در کودکان شامل رفتارهایی است که ضمن اینکه نامتناسب با سن فرد است، شدید، مزمن یا مداوم میباشد و گستره آن شامل رفتارهای فزون کنشی و پرخاشگرانه تا رفتارهای گوشهگیرانه است. ویژگی اینگونه رفتارها این است که تأثیر منفی بر فرآیند تحول و انطباق مناسب کودک با محیط میگذارد و موجب مزاحمت برای زندگی اطرافیان کودک میشود
همسو با اولتیماتوم سازمان بهداشت جهانی - 2002 - و انجام پژوهشهای متعدد در خارج و داخل کشور در این حیطه، بررسیها از بهداشت روانی ضعیف در دوران کودکی بهعنوان پیشقراول وجود رفتارهای زیانبار جسمی و روانی در آینده و تهدیدی برای زندگی سالم نسل کنونی یاد میکنند. در این راستا با توجه به اصل ارتباط و تأثیر و تأثر جسم و روان بر یکدیگر لیمن عنوان نمود که ورزش و تمرینات بدنی بر سلامت روانی مؤثر است و با تکیهبر همین اصل ادعا کرد که توانایی جسم باعث تقویت توانایی روان خواهد شد
تحقیقات مختلف نشان دادهاند که رفتارهای پرخاشگرانه و ضداجتماعی کودکان پس از قرار گرفتن در معرض فعالیت جسمانی و ورزش بهطور قابل توجهی کاهشیافته است - فیلیپو و همکاران،. - 2014 بن مک کونویل، نیز به ورزش و فعالیتهای بدنی بهعنوان یکی از عوامل مهم در ایجاد سلامت روانی مینگرد - پارکر و همکاران،. - 2008 آکادمی تربیتبدنی آمریکا، فعالیتهای جسمانی کوتاهمدت را در تخلیه فشارهای روانی مؤثر میداند ضمن اینکه معتقد است افراد با آمادگی جسمانی در سازش یافتگی با فشارهای روانی موفقترند.
از دیگر سو روان شناسان نیز، جهت پیشگیری و درمان مشکلات روانی، یکی از راههایی را که معرفی مینمایند نقش فعالیتهای بدنی درزمینه بهداشت روانی است - ریچاردسون و همکاران، . - 2005 مطالعات زیادی درزمینه فعالیتهای ورزشی و نقش این فعالیتها در ارتقاء سلامت یا بهداشت روان انجام پذیرفته است. بررسی پیشینه این مطالعات نشان میدهد که ورزش و تمرینات بدنی آثار مثبتی بر سلامت جسمانی و روانی دارد
از طرفی ایروبیک یکی از ورزشهای هوازی است که نشاط و شادابی زیادی را ایجاد میکند و همچنین، کمهزینه و ایمن است و حتی در محل زندگی بهراحتی و بدون نیاز به ابزار خاصی قابلاجرا است - رحمتی و زارعیان،. - 1394 تمرینات ایروبیک با توجه به اجرای گروهی و ارتباط و نزدیکی این ورزش به مقوله تعاملات اجتماعی میتواند عامل مؤثری در بهبود این مقوله مهم باشد
همچنین، مطالعات نشان دادهاند که فعالیتهای حرکتی همراه با موسیقی مانند تمرینات ایروبیک که لازمه انجام حرکات ضرب موسیقی است، تأثیر مثبتی بر جنبههای مختلف اجتماعی و روانی کودکان ازجمله رشد روانی، اجتماعی و حافظه این افراد داشته است بیان میکند که نظم در تکرار حرکات و انجام حرکات ریتمیک، کودکان را قادر میسازد تا پیشبینی کنند چه اتفاقی خواهد افتاد و به عبارتی، اجزای بعدی حرکت را به یادآورند که این فعالیت شناختی، باعث بهبود سایر رفتارهای روانی کودک ازجمله رفتارهای اجتماعی وی میشود. گر چه پیشینه توجه به نیازها و مشکلات روانی کودکان بهعنوان قشر خاص و دارای ویژگیهای منحصربهفرد خود و نه بهعنوان بزرگسالانی کوچک اندام به بیش از چند دهه نمیرسد، لیکن در همین مدت کوششهای بسیاری در جهت شناخت، تبیین و طبقهبندی و ارائه روشهای درمانی برای اختلالات دوران کودکی و نوجوانی بهعملآمده است
از طرفی باید توجه داشت ورزش بهعنوان یک درمان غیرتهاجمی و غیر دارویی نهتنها بر روی مؤلفههای سلامت بهصورت مستقیم تأثیر میگذارد بلکه به علت تأثیر مثبت و کارساز آن بر عوامل روانی و عاطفی میتواند تأثیر بسزایی بر ارتقای سلامت روان داشته باشد. ورزشدرمانی میتواند بهعنوان شیوهای آسان و سدی مستحکم در برابر پیدایش و پیشرفت اختلال و کم عارضه تر از روشهای مرسوم دیگر مورداستفاده قرار گیرد. در ارتباط با تأثیر فعالیتهای مختلف ورزشی همچنین، شاهد بررسی تأثیر ورزشهای مختلف بر مؤلفههای مختلف اختلالات رفتاری بودهایم و در داخل کشورتحقیقی که تاکنون اختلالات رفتاری را بهوسیله تمرینات ریتمیک موردبررسی قرار داده باشد انجامنشده است؛
