بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر میزان برانگیزانندگی بازیهای رایانه ای بر سطح انگیختگی کودکان نارسایی توجه/ بیش فعال بوده وروش پژوهش حاضر از نوع شبه تجربی می باشد .به منظور دستیابی به اهداف پژوهش ، ابتدا 16 دختر 7 الی 12سال نارسایی توجه / بیش فعال را انتخاب و سپس با مداخله دو بازی با برانگیزانندگی بالا و پایین روی کودکان شرکت کننده ، سطح انگیختگی شرکت کنندگان با استفاده از شاخص فیزیولوژیک شرکت کنندگان طی چهار مرحله :
-1 خط پایه قبل از مداخله اول ؛
-2 مداخله اول - اجرای بازی رایانه ای با برانگیزانندگی پایین توسط کودک - ؛
-3 خط پایه قبل از مداخله دوم ؛
-4 مداخله دوم - اجرای بازی با برانگیزانندگی بالا توسط کودک - و در هر مرحله به مدت یک روز استراحت مورد سنجش قرار گرفت .
داده ها با استفاده از تحلیل آماری t همبسته و کو واریانس تحلیل شدند . نتایج به دست آمده نشان می دهد با وجود افزایش سطح انگیختگی شرکت کنندگان بعد از انجام هر دو نوع بازی های رایانه ای ، سطح انگیختگی کودکان نارسایی توجه / بیش فعال در تمام مراحل سنجش پایین بوده که نشان می دهد تاثیر بازیهای رایانه ای با برانگیزانندگی پایین و بالا بر سطح انگیختگی کودکان نارسایی توجه / بیش فعال به طرز قابل ملاحظه ای کمتر است.
-1 مقدمه
اختلال نارسایی توجه فزون جنبشی 1 - ADHD - از متداول ترین شرایط مزمن روانی، در خلال کودکی است که با نشانه های بی توجهی2، فزون کنشی3 و تکانشگری4 مشخص می شود . این اختلال معمولاً در توصیف کودکانی است که همواره و به طور مکرر در دو حیطه کلی بی توجهی ، تکا نشگری ، بیش فعالی و رفتارهای نا متناسب با سن خویش را نشان می دهند.
با بررسی پیشینه بروز تعریف نارسایی توجه / بیش فعالی ملاحظه می شود که اولین نشانه های این اختلال در دومین ویرایش راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی که در سال 1968 منتشر شد دیده می شود. در این راهنما بیش فعالی به عنوان یکی از علائم رفتاری نارسایی کارکرد مغز مطرح شد.
در سومین ویرایش و راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی که در سال 1980 منتشر شد، شش علامت رفتاری بیش فعالی، بیقراری، تکانش گری، حواس پرتی و فراخنای توجه کوتاه به طور رسمی برای اختلال نارسایی توجه / بیش فعالی مطرح شد .
در اولین انتشار دفترچه آماری تشخیصی بیماریهای روانی 5 - DSM - در دهه 50 این اختلال به عنوان یک اختلال خفیف مغزی6 شرح داده شده . 4]، .[19 رفته رفته تعداد تاثیربازی های رایانه ای بر برانگیختگی کودکان نارسایی توجه/فزون جنبشی علائم و نشانه ها افزایش یافت و به سمت نشانه های ذهنی7 کشیده شد و بسیاری از کودکان را در برگرفت
در دومین چاپ DSM این بیماری در زیر گروه اختلالات کودکان با اصطلاح »فزون جنبشی« به عنوان یک طبقه تشخیصی مطرح شد.
در کانادا این فرضیه را به وجود آورد که هسته ی اصلی مشکل این کودکان نقص در نگهداری توجه، کنترل تکانه ها و نوسان سطح انگیختگی است تا فعالیت بیش از حد. با توجه به پژوهش های داگلاس در چاپ سوم DSM، نام این بیماری از توجه برفزون جنبشی بر نارسایی توجه معطوف گشت و در نتیجه دو نوع نارسایی توجه را متمایز ساختند : » نارسایی توجه با فزون جنبشی« و »نارسایی بدون فزون جنبشی« سرانجا با توجه به تغییرات صورت گرفته در DSM-IV-TR یعنی تاکید بر حواس پرتی و فزون جنبشی به عنوان هسته اصلی این اختلال ، این بیماری با نام » اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی« در چاپ چهارم DSM تثبیت شد این تنوع و گوناگونی در واژه شناسی اختلال متفاوتی می نگرند که هر کدام بر جنبه ای خاص تاکید دارد.
گزارش های متفاوتی در مورد شیوع اختلال نارسایی توجه / فزون جنبشی ارایه شده است . از جمله گفته شده است که حدود 2 تا 4 درصد از کودکان در حد متوسط تا شدید ، به این اختلال مبتلا هستند. البته میزان شیوع درجات خفیف آن بیشتر از حد است و دختران 3 تا 9 برابر بیشتر از دختران به این اختلال مبتلا می شوند.
دقیق ترین برآورد فعلی این است که ADHD در حدود 3 تا 5 درصد از کودکان سنین مدرسه را در برگرفته و به طور متوسط یک کودک در هر کلاس به ADHD مبتلاست
شیوعADHD در کودکان سنین دبستان را 2 - %20 %، برآورد کرده اند .[8] شیوع این بیماری می تواند به نوع ارجاع کودک و سن کودک مربوط باشد .
مسیر ADHDمتنوع است . بهبودی در صورت وقوع معمولاً بین 12 تا 20 سالگی رخ می دهد . و بهبودی قبل از 12 سالگی نادر است. . گاهی علائم در بلوغ بهبود یافته و گاهی نیز تا بزرگسالی ادامه می یابد . با افزایش سن پر تحرکی کمتر شده ولی اختلال تمرکز در رفتارهای ناگهانی می تواند باقی بماند . در 16 تا 20 درصد از موارد علائم همراه با افزایش سن ادامه می یابد . بدون درمان تنها یک سوم تا نصف کودکان دچار ADHD می توانند با علائم بالینی خود در زندگی سازگار و منطبق باشند و بقیه مستعد بروز مشکلات ثانویه خواهند بود
کودکان ADHD دارای علائم بالینی گسترده و گوناگونی می باشند هر چند این مشکلات بر میزان متفاوت در کودکان ADHD مشاهده می شود . و تمام آن علائم در همه کودکان وجود ندارد . به طور کلی، علائم بالینی این اختلال شامل بی توجهی ، فزون جنبشی ، تکانشگری و مشکلات متداول دیگری چون ناتوانی های یادگیری ، مشکلات اجتماعی ، نارسایی ، شناختی ، مشکلات هیجانی، مشکلات حرکتی و همبودی با اختلالات دیگر است
در زمینه ناهنجاریهای موجود در ساز و کارهای سطح انگیختگی این افراد دو جنبه مورد پژوهش قرار می گیرد . جنبه اول بیش انگیختگی و جنبه دوم کم انگیختگی است . سطح انگیختگی کودکان مبتلا به ADHD بسیار بالا و یا عمدتاً بسیار پایین است . رویکرد بیش انگیختگی بیانگر آن است که این اختلال در کودکان ناشی از آن است . که فزون شلوغی داده ها امکان تصفیه و انتخاب محرک ها را نمی دهد . بیانگر آن است که علت بیش برانگیختگی رشد نا یافتگی میلین پیرامون سلول های عصبی مغزی می باشد. در نتیجه مسیرهای مغزی قادر به عملکرد بهینه نیستند.
در مقابل، دیدگاه کم انگیختگی معتقد است که از میزان برانگیختگی پایین و ناکافی بودند میزان فعالیت ساز و کارهای کنترل - بازداری ، باعث به وجود آمدن حواس پرتی و در نتیجه اختلال »نارسایی توجه / فزون جنبشی« می شود . شواهد زیادی در تایید نظریه کم بر انگیبختگی وجود دارد . از 1930 میلادی نابهنجاریهایی در الکترو انسفالوگرام افراد مبتلا به ADHD گزارش شده است . الکتروانسفالوگرام این افراد فعالیت بالای امواج آرام تتارا در مناطق مرکزی و پیشانی مغز نشان می دهد . پژوهش ها نشان داده اند در کودکان فزون جنبشی مقدار امواج آهسته - معمولاً تتا - که برای کودکان خردسال طبیعی است به میزان کمتری مشاهده می شود. یعنی نسبت تتا به خصوص در منطقه پیشانی، افزایش خفیف در توان نسبی آلفا و کاهش در فرکانس آلفا و بتا مشخص شده است
یکی از منابع برانگیزاننده به منظور بررسی سطح برانگیختگی در این کودکان ، بازی های رایانه ای می باشد.
بازی های رایانه ای در دهه اخیر یکی از لذت بخش ترین و سرگرم کننده ترین ابزارهای بازی کودکان بوده است . این پرسش که چرا بازی کنندگان از بازی لذت می برند از زمانی که اولین بازی پر مخاطب ترین سرگرمی گشت مطرح بوده است . به طوریکه از جنبه آکادمیک پژوهش روی اثرات یک بازی بر روی بازی کنندگان جالب تر از تمرکز روی بازی به طور مشخص است
بر روی تاثیربازیهای رایانه ای بر سطح انگیختگی کودکان بهنجارانجام دادند.علاوه بر تأیید تاثیر بازی های رایانه ای در میزان برانگیختگی ، گزارش کردند که بازی های رایانه ای با توجه به محتوای خود واکنش های متفاوتی را در سطح انگیختگی افراد ایجاد می کنند که این واکنش های متفاوت را می توان روی طیفی که در یک سوی آن بازی هایی با افزایش میزان هیجان و به موازات آن برانگیزانندگی بالا قرار دارد و در سوی دیگر آن بازیهای با برانگیزانندگی پایین مشخص کرد .
پژوهش پیش رو، با استفاده از بازی های رایانه ای به عنوان یکی از منابع موثر بر سطح انگیختگی کودکان بهنجار و با توجه به برانگیزانندگی متفاوت این بازی ها بر اساس محتوای آن، به بررسی اثرات بازی بر سطح انگیختگی کودکان ADHD در مقایسه با کودکان بهنجار پرداخته می شود و دنبال پاسخ به این پرسش است که آیا بازی های رایانه ای با برانگیزانندگی بالا و پایین می تواند بر سطح انگیختگی کودکانی با »اختلال نارسایی توجه و فزون جنبشی« اثری داشته باشد یا خیر ؟
-2 بیان مساله
همان طور که در مقدمه اشاره شد ، نارسایی در سطح انگیختگی یکی از مشکلات متداول کودکان با اختلال نارسایی توجه/ فزون جنبشی است .
در زمینه ناهنجاریهای موجود در ساز و کارهای سطح انگیختگی این افراد دو جنبه مورد پژوهش قرار می گیرد. جنبه اول بیش انگیختگی و جنبه دوم کم انگیختگی است .[16] سطح انگیختگی کودکان مبتلا به ADHDبسیار بالا و یا عمدتاً بسیار پایین است . رویکرد بیش انگیختگی بیانگر آن است که این اختلال در کودکان ناشی از آن است. که فزون شلوغی داده ها امکان تصفیه و انتخاب محرک ها را نمی دهد.
پژوهش ، بیانگر آن است که علت بیش برانگیختگی رشد نا یافتگی میلین پیرامون سلول های عصبی مغزی می باشد. در نتیجه مسیرهای مغزی قادر به عملکرد بهینه نیستند.
-3 روش شناسی تحقیق
این پژوهش در زمره تحقیقات آزمایشی از نوع شبه آزمایشی می باشد.
این پژوهش با توجه به ماهیت موضوع و اهداف مورد نظر ، در زمره تحقیقات توصیفی از نوع همبستگی می باشد ، از این رو در پژوهش حاظر به بررسی رابطه متغیرهای پژوهش - بازی های رایانه ای ، کودکان - ADHD شهر شاهین دژ می پردازد .
روش تحقیق : پس از تصویب طرح تحقیق در شورای تحصیلات تکمیلی دانشکده و اخذ مجوز قانونی از مدیر گروه و استاد راهنمای مربوطه به مدارس سطح شهر مراجعه نموده و پس از معرفی خود ، توضیح اهداف تحقیق ، محرمانه ماندن اطلاعات و توضیح روند تکمیل پرسشنامه ها به مربیان مدارس و کودکان اقدام به اجرای پرسشنامه های مورد نظر می گردد . در ضمن جمع آوری اطلاعات توسط پژوهشگر صورت می گیرد
