بخشی از مقاله
چکیده
پژوهش حاضر با هدف تعیین تاثیر آموزش مدیریت زمان بر رفتار اجتماعی دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی شهرستان تبریز اجرا گردید. روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل نابرابر بود.
جامعه ی آماری پژوهش را کلیه ی دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی نواحی پنجگانه ی شهرستان تبریز در سال تحصیلی 1393-94، تشکیل می دادند. دو کلاس 30 نفره ی پایه ی ششم ابتدایی از بین کلاسهای پایه ی ششم ابتدایی ناحیه ی 3 تبریز به شیوه ی نمونه گیری در دسترس انتخاب و یکی از کلاسها به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. جهت سنجش رفتار اجتماعی دانش آموزان بخشی از پرسشنامه ی خودسنجی نوجوان - YSR - استفاده شد.
برنامه ی آموزش مدیریت زمان در جلسات 50 دقیقه ای و به صورت دو جلسه در هر هفته برای دانش آموزان گروه آزمایش به اجرا درآمد و گروه کنترل هیچ برنامه ای را دریافت نکردند. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش تحلیل کوواریانس تک متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد آموزش مدیریت زمان تاثیر معناداری بر رفتار اجتماعی دانش آموزان داشته است.
مقدمه
موفقیت دانش آموزان در مدرسه، هدف اصلی هر نظام آموزشی است. موفقیت در مدرسه کسب تجربه های مناسب در کلیه ی ابعاد شناختی، عاطفی، اجتماعی، رفتاری و زیستی را شامل است. در نظام آموزشی ایران نیز با گنجاندن اهداف اعتقادی، اخلاقی، علمی آموزشی، فرهنگی هنری، اجتماعی، زیستی، سیاسی و اقتصادی در اهداف کلی نظام آموزش و پرورش بر جهت دهی به رشد همه جانبه ی دانش آموزان تاکید شده است
بر این اساس، امروزه در بررسی موفقیت دانش آموزان در مدرسه تنها به پیشرفت تحصیلی به عنوان یک عملکرد شناختی توجه نمی شود، بلکه موفقیت در مدرسه شامل رشد بهینه ی تمام ابعاد شناختی، هیجانی، اجتماعی، رفتاری و زیستی است. یکی از ابعاد مهم رشدی و از جمله موضوعات اساسی در نظام آموزش و پرورش، رشد اجتماعی دانش آموزان است
انسان موجودی اجتماعی است و فراگیری رفتارهای اجتماعی نظیر وقت شناسی، نظم، ارتباط گروهی، احترام به دیگران، همزیستی و همنوایی و غیره در کنار آموزش مورد توجه خاص نهاد آموزش و پرورش قرار دارد. ذاتی بودن زندگی جمعی در انسان ها، ضرورت تماس با دیگران و نیز توجه به این جنبه از رشد را به عنوان امری گریز ناپذیر جلوه می دهد. رفتارهای اجتماعی اعمال داوطلبانه ای مانند مراقبت کردن، سهیم شدن، تسلی دادن و همکاری هستند که به سمت دیگران گرایش دارند
بسیاری از نیازهای عالی انسان و شکوفا شدن استعدادها و توانایی هایش فقط از طریق تعامل بین فردی و ارتباطات اجتماعی می تواند فعلیت یابد
رشد اجتماعی دانش آموزان متاثر از عوامل متعددی است یکی از مهارت هایی که رفتار اجتماعی را تحت تاثیر قرار می دهد، مهارت مدیریت زمان است - باکلیٌ، . - 2014 افرادی که در زندگی فاقد نظم و برنامه ریزی هستند در بیش تر موارد سردرگم، عصبی و آزرده اند و غالبا تحت تاثیر فشارهای زیادی هستند. عمل کردن به صورت برنامه ریزی شده به ایجاد آرامش و عزت نفس بیش تر منجر می شود و با افزایش عزت نفس عملکرد اجتماعی افراد بهبود می یابد
هم چنین وقت شناسی که به معنای سر وقت عمل کردن به تعهدات است یکی از اجزای مدیریت زمان است و با برنامهریزی و توزیع زمان دست یافتنی است. وقت شناسی ضعیف تاثیر منفی روی کیفیت روابط اجتماعی دارد
مهارت مدیریت زمان که به عنوان یکی از جنبه های مهم خودتنظیمی مطرح شده است - اکس یوٍ، - 2010، شامل فنونی برای تعیین اهداف کوتاه مدت، چگونگی تبدیل این اهداف به وظایف و فعالیت ها برای اجرای سریع تر آنها، چگونگی برنامه ریزی و اولویت بندی کردن کارهای روزانه و چگونگی جلوگیری از وقفه کاری که محدودیت در انجام وظایف ایجاد می کند، می باشد
یکی از اصول اساسی مدیریت زمان اصل پارتو است که به خاطر احترام به اقتصاددان ایتالیایی ویلفردو پارتوُ که آن را درسال 1895 تنظیم کرد، اصل پارتو نامگذاری شده است. طبق این اصل تقریبا 20 درصد از آنچه که افراد انجام می دهند، 80 درصد نتایج، پاداش ها و رضایت را به ارمغان می آورد
تئوری جدید مطرح شده در خصوص مدیریت زمان تئوری شیشه ی ترشیّ نام گرفته است. این تئوری بر این واقعیت است که افراد اولویت های بزرگی در زندگی مانند مطالعه، کار، اوقات فراغت، مسئولیت های خانوادگی، اجتماعی، خواب و استراحت دارند. با توجه به این تئوری هیچ یک از این وظایف بد نیست، آنچه که مهم است مدیریت کارآمد در میان محدودیت های زمانی به منظور بهبود عملکرد در زمینه های مختلف زندگی است
تریسی - 1389 - معتقد است مدیریت دقیق زمان یکی از راههای پروردن و تقویت بیشتر مرکز کنترل درونی در افراد است و افراد با مرکز کنترل درونی احساس کنترل بیشتری بر خود و فعالیت هایشان دارند. ماکان - 1994 - نیز با ارائه ی یک مدل مفهومی از مدیریت زمان، اینگونه مطرح می نماید که آموزش مدیریت زمان به طور مثبت رفتارهای مدیریت زمان را تحت تاثیر قرار می دهد و این خود به کنترل ادراک شده از زمان در افراد منجر می گردد و کنترل ادراک شده از زمان در افراد منتهی به دستاوردهای مثبت می گردد.
وقتی افراد با بهره گیری از مهارت های مدیریت زمان، بر زمان و زندگی شان کنترل و تسلط کامل بیابند، به همان میزان هم وقت بیشتری برای خانواده، دوستان و سایر فعالیت های مورد علاقه شان خواهند یافت - تریسی، . - 1391 به عبارتی مدیریت زمان افراد را در داشتن یک زندگی متعادل یاری می کند.
هلستنٍ - 2012 - نیز از مدیریت زمان به عنوان یک عامل مهم در موفقیت افراد در جنبه های مختلف زندگی نام می برد. با توجه به نقش کلیدی مدیریت زمان در کسب موفقیت در ابعاد مختلف، اهمیتی که به آموزش مدیریت زمان داده می شود طی سالهای اخیر افزایش یافته است
با توجه به تاثیر چند بعدی مدیریت زمان و این نکته که رفتار اجتماعی پایه و اساس زندگی هر فرد را تشکیل می دهد و رشد اجتماعی نیز به نوبه ی خود سبب اعتلای رشد عقلانی و سایر جنبه های رشد فرد می گردد - جعفری، - 1393، در این پژوهش تاثیر آموزش مدیریت زمان بر رفتار اجتماعی دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی شهرستان تبریز مورد بررسی قرار گرفته است.
طرح پژوهش
پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش، نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل نابرابر بود.
جامعه و نمونه ی پژوهش
جامعه ی آماری این پژوهش را دانش آموزان پایه ی ششم ابتدایی نواحی پنجگانه ی شهرستان تبریز که در سال تحصیلی 1393-94 در مدارس دولتی مشغول به تحصیل بودند، تشکیل می دادند. دو کلاس دخترانه ی پایه ی ششم ابتدایی از مدارس ناحیه ی 3 تبریز به شیوه ی نمونه گیری در دسترس جهت شرکت در پژوهش انتخاب و یکی از کلاسها به عنوان گروه آزمایش و کلاس دیگر به عنوان گروه کنترل در نظر گرفته شد. هر کلاس شامل 30 دانش آموز بود که جمعا 60 نفر دانش آموز دختر پایه ی ششم ابتدایی در این پژوهش شرکت نمودند.
ابزارهای پژوهش
پرسشنامه ی رفتار اجتماعی: به منظور سنجش رفتار اجتماعی دانش آموزان، بخشی از پرسشنامه ی خودسنجی نوجوان - YSR - که رفتار اجتماعی نوجوانان 11-18 سال را می سنجد، مورد استفاده قرار گرفت.
