بخشی از مقاله
چکیده
روابط عاطفی و جنسی تاثیرات عمیقی در سلامتی، کیفیت زندگی و رضایتمندی زندگی زوجین دارد. لذا هدف پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی آموزش مهارت های ذهن آگاهی جنسی بر ایجاد احساسات مثبت و رضایت جنسی زوجین دارای مشکل بود. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی به شیوه پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل می باشد. جامعه این پژوهش را کلیه زوجین ناخرسند از روابط زناشویی مراجعه کننده به کلینیک مشاوره خانواده در سال 97 تشکیل می دادند که خواستار شرکت در جلسات آموزشی ذهن اگاهی جنسی به جهت بهبود روابط خود بودند. نمونه پژوهش شامل 30 زوج واجد شرایط ورود بودند که به شیوه نمونه گیری در دسترس مبتنی بر ملاک انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه مداخله و کنترل جایگزین گردیدند.
ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه احساس مثبت به همسر شاخص رضایت زناشویی هادسون بود. داده ها بر اساس نرم افزار Spss و با روش تحلیل کوواریانس تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که آموزش ذهن آگاهی، باعث ایجاد احساس مثبت بین زوجین و رضایت جنسی آنها می گردد. نتیجه گیری: آموزش مهارت ذهن آگاهی در ارتقای رضایتمندی جنسی و ایجاد احساسات مثبت بین زوجین موثر است و می توان از این آموزش در جهت بهبود کیفیت زندگی زوجین استفاده نمود.
واژگان کلیدی: مهارت ذهن آگاهی، رضایت جنسی، احساسات مثبت، زوجین مشکل دار.
مقدمه
ازدواج به عنوان مهم ترین و اساسی ترین رابطه بشری توصیف شده است، زیرا ساختاری اولیه برای بنا نهادن رابطه خانوادگی و تربیت کردن نسل آینده فراهم می سازد - مدنی و حجتی، . - 1394 یکی از جوانب بسیار مهم پس از شکل گیری نظام زناشویی، رضایتی است که همسران در ازدواج تجربه می کنند. بوجود آمدن اختلاف و تعارض بین زن و شوهر امری طبیعی است. به دلیل ماهیت تعامل زوج ها گاهی اوقات پیش می آید که اختلاف نظر روی می دهد و در نتیجه زوج ها نسبت به همدیگر احساس خشم، ناامیدی و نارضایتی می کنند. بنابراین در ازدواج باید فرض را بر این گذاشت که بروز تعارض جزئی از رابطه زناشویی و زندگی مشترک است.
بنابراین زن و شوهر باید یاد بگیرند که تعارض های خود را حل کنند تا خوشبخت شوند - محمدی پور و شجاعی، محققین عدم آگاهی از مهارت های برقراری ارتباط، سبک های دلبستگی، اطلاع ناکافی از خصوصیات شخصیتی همسر را از جمله عوامل پدید آورنده تعارضات معرفی می کنند.بحران ها و مشکلات تجاربی هستند که همواره زوج ها را برای بررسی کردن زندگی و ارزش هایشان برمی انگیزد. از همان روزهای آغازین رابطه زناشویی، عدم توافق های جدی و مکرر به وجود می آیند که اگر حل نگردند، می توانند رضایت و ثبات زناشویی را با تهدید جدی مواجه کنند - محمدی پور و شجاعی، به عبارت دیگر یکی از جنبه های یک سیستم زناشویی، رضایتی است که همسران در رابطه خویش احساس و تجربه می کنند.
پژوهشگران در هر دو حوزه روانشناسی و ارتباطات معتقدند که الگوهای ارتباطی بر اساس رمزگردانی و رمزگشایی پیام هایی که بین افراد خانواده رد و بدل می شود شکل می گیرند و در نحوه بکارگیری داده ها در تعاملات آینده مورد استفاده قرار می گیرند. احساس رضایت از ازدواج و رابطه زناشویی نقش مهمی در میزان کارکردهای بهنجار در خانواده ایفا می کند از جمله عواملی که با رضایتمندی و صمیمیت زناشویی رابطه متقابلی دارد و به طور مستقیم و غیرمستقیم با حفاظت از خانواده و کیفیت زندگی زناشویی مرتبط است، رضایتمندی از رابطه جنسی است - خمسه و همکاران، رضایت جنسی به عنوان درجه ای تعریف شده است که زوجین از برآورده شدن انتظارات و نیازهای جنسی خود و همسرانشان آگاه می شوند .
مطالعات بسیاری اهمیت رضایت جنسی را در رابطه زناشویی نشان داده است. قیصری و کریمیان نشان دادند که نارضایتی از رابطه جنسی می تواند به مشکلات عمیق در روابط زوجین و ایجاد تنفر از همسر، دلخوری، حسادت، رقابت، حس انتقام گیری، احساس تحقیر، احساس عدم اعتماد به نفس و نظایر آن ها منجر شود. همچنین مطالعات مختلفی نشان می دهد که رضایتمندی از رابطه جنسی بین زوجین با پیوند عاطفی و شادمانی بین آنها ارتباط داشته است و منجر به رضایتمندی از ارتباط بین زوجین می شود با توجه به یافته های پژوهشی ارتباط معناداری بین رضایت جنسی و رضایت از تعاملات و ارتباطات زناشویی وجود دارد از این رو فعالیت جنسی بخش مهمی از زندگی زناشویی تلقی می شود که می تواند موجب بالا رفتن کیفیت زندگی و در صورت ارضا نشدن موجب ناسازگاری زناشویی گردد.
رضایتمندی زناشویی، حاصل خشنودی و سازگاری زن و شوهر در ابعاد مختلف زندگی مشترک است و استحکام بنیان خانواده و سلامت طرفین را تضمین می کند. یکی از مواردی که در رضایتمندی زناشویی نقش مهمی را ایفا می کند داشتن احساس مثبت نسبت به همسر می باشد. عواطف مثبت به معنای یک احساس فردی در مورد همسر در جنبه هایی مانند دوستی، روابط زناشویی، درک، صداقت، اعتماد، خوشایندی و لذت جنسی است رضایتمندی زناشویی در واقع نگرش مثبت و لذت بخشی است که زن و شوهر از جنبه های مختلف روابط زناشویی دارند. باید بر این نکته تاکید کرد که درک حساسیت ها و نیازهای طرف مقابل، رسیدن به تصمیمات همگون و یافتن راه های لذت بردین بیشتر، بسیاری از مشکلات خانواده ها را که در واقع ریشه اصی آنها سوءتفاهم هاست برطرف می کند.
علت اصلی بسیاری از افرادی که به مراکز مشاوره مراجعه می کنند را اختلالات زناشویی تشکیل می دهد به همین دلیل در بیشتر رویکردهای درمانی، نظریه هایی به این موضوع اختصاص یافته است. یکی از راه هایی که می توان عملکرد و درک فرد را در روابط زناشویی افزایش داد ذهن آگاهی است. ذهن آگاهی یعنی توجه کردن به زمان حال به شیوه ای خاص، هدفمند و بدون قضاوت در مشکلات ارتباطی زوجین، نحوه مقابله ی زوجین با هیجاناتشان که در طول رابطه ظاهر می شوند، از اهمیت قابل توجهی برخوردار است و یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار بر افزایش کیفیت زناشویی در رابطه است.
افراد با حضور ذهن بالا به علت اشراف داشتن بر زمان و نترسیدن از تغییرات می توانند محیطی دائماً پویا و انعطاف پذیر در زندگی خود ایجاد کنند این محیط پویا و انعطاف پذیر مانع رشد تعارضات مزمن و فاصله های روانی و عاطفی طولانی مدت می شود که این تعارضات خود ایجاد کننده زنجیره ای از مشکلات بعدی خواهند بود. افراد با حضور ذهن بالا به نقطه نظرات خود و همسر خود توجه بالایی دارند و این نکته به عنوان وسیله ای برای پویا نگه داشتن و جلوگیری از سردی روابط، و در نهایت موجب افزایش کیفیت در روابط در زندگی مشترک خواهد شد.
تحقیقات کنونی در زمینه ی ذهن آگاهی بخصوص از لحاظ ارتباط کلی بین زوجین، عملکرد جنسی، و تعاملات رفتاری نشان دهنده تاثیر مثبت مداخله های ذهن آگاهی بر کیفیت و رضایت زناشویی است - حسینی و خواجویی زاده، . پزوهش ها نشان می دهند بین مهارت ذهن آگاهی و رضایت زناشویی رابطه مثبت معناداری وجود دارد این پژوهش نشان داد که روابط زناشویی و هشیاری ذهن آگاهانه رابطه معنادار و مثبتی با یکدیگر دارند. از جمله دیگر یافته های این پژوهش قابلیت پیش بینی رضایت زناشویی در هر دو جنس توسط متغیر ذهن آگاهی بود. افراد ذهن اگاه هنگام روبرو شدن با استرس های محیطی، خودمهارگری بیشتر، سازگاری بالاتر، نگاه مثبت به همسر و ارتباط موثر را تجربه می کنند.
