بخشی از مقاله
چکیده
همانگونه که والدین بر افراد خانواده تاثیر میگذارند، فرزندان نیز با ویژگی های شخصیتی، رشدی و رفتاری خود رفتار والدین را متاثر از خود می سازند. هدف از پژوهش حاضر تبیین میزان تاثیر آموزش مهارت های زندگی - طبق سر فصل های سازمان بهداشت جهانی - بر کیفیت زندگی، انعطاف پذیری روانی و تنظیم شناختی هیجان خانواده های دارای کودک با اختلال بیش فعالی و نقص توجه بود.
جامعه آماری پژوهش کلیه خانواده های دارای کودک با اختلال ADHD تحت آموزش در مر اکز اختلال رفتاری شیراز بود. روش نمونه گیری به این صورت بود که یکی از این مراکز اختلال رفتاری 4 ناحیه به صورت تصادفی انتخاب و سپس از بین والدین دانش آموزان 7-10سال، آنهایی که در مقیاس های پژوهش کمترین نمره را کسب کرده اند 30 نفر انتخاب شدند که به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جای گرفتند و 10جلسه تحت آموزش قرار گرفتند.
ابزار پژوهش مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی و تنظیم شناختی هیجان - فرگوسن، - 2001 بود. جهت تحلیل داده ها از میانگین مقیاس های هر دو والد استفاده شد. پس از تحلیل داده ها با روش تحلیل کواریانس - ANCOVA - و آزمون تی تست مستقل با تصحیح بنفرونی نتایج نشان داد که تفاوت معناداری میان گروه آزمایش و گروه کنترل در نمره پس آزمون متغیر کیفیت زندگی - - P<0.05 - و تنظیم شناختی هیجان - P<0.05 - وجود دارد.
مقدمه
کافی است کودک عادی به دنیا بیاید و خانواده و محیطی مناسب در اختیارش باشد تا ببالد و رشد و نمو کند و جایگاه والای خویش را در این جهان بیابد. اما مشکلات عاطفی و رفتاری کودکان که نتیجه اجتناب ناپذیر فقر، نابسامانی های خانوادگی و کاستی های آموزشی و اجتماعی است شدیدا مانع این امر میشود - منشی طوسی، . - 1387 خانواده به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی اولین تکیه گاه کودک است که در آن کودک میتواند از رشد عاطفی کافی برخوردار شو
یکی از مشکلاتی که ناکارامدی خانواده باعث تشدید آن میشود وجود کودک دارای اختلالات رفتاری1 است - شمس اسفند آبادی،امامی پور، صدرالسادات، - 1382گستره این نوع مشکلات به قدری وسیع است و چنان گروه بزرگی از کودکان در معرض مخاطرات روانی و فکری و اجتماعی قرار دارند که اتخاذ تدابیر همه جانبه مشاوره ای و مددکاری را اجتناب ناپذیر می سازد
یکی از اختلالات رفتاری شایع در دوران کودکی که حائز اهمیت میباشند بیش فعالی همراه با نقص توجه 2 است: نقص توجه و بیش فعالی، سندرمی است که مزاحم توانایی فرد برای تمرکز میشود - عدم توجه - ، مانع تنظیم سطح فعالیت - بیش فعالی - ، و در بازداری رفتار دخالت میکند
کودکان بیش فعال به دلیل رفتارهایی چون پرتحرکی، کم توجهی، بیقراری و رفتارهای تکانشی ممکن است تاثیرات عمیقی بر روابط خود با سایر اعضاء و فضای کلی حاکم بر خانواده بگذارند - کانکوان و اوراوان3، - 2008 ازین رو مسئله اصلی این تحقیق مشکلاتی است که خانواده های دارای کودک بیش فعال با آن درگیر هستند و محقق در پی پاسخ به این سوال است که آیا آموزش مهارتهای زندگی بر فزایش کیفیت زندگی، تنظیم شناختی هیجان و خانواده موثر است؟
والدین دارای کودک بیش فعال اعتماد به نفس پایین تر و مشکلات خانوادگی بیشتری را تجربه میکنند . خانواده درمانی برای والدین این نوع کودکان میتواند مفید واقع شود. نقص توجه/ اختلال بیش فعالی، ممکن است تمام جنبه های زندگی یک کودک تاثیر گذارد. در واقع، این اختلال نه تنها برکودک، بلکه بر پدر و مادر و خواهر و برادر آن نیز تاثیر می گذارد و باعث اختلال به عملکرد خانوادگی و زناشویی و کاهش کیفیت زندگی آنها میگرد
از مفاهیم مهمی که امروزه در روانشناسی سلامت موردتوجه است کیفیت زندگی - quality of life - ، می باشد . سازمان بهداشت جهانی - world health organization - این مفهوم را درک افراد از وضعیت زندگی در قالب فرهنگ و ارزشهای حاکم بر جامعه و در راستای اهداف، انتظارات، استانداردها و علایق فرد تعریف میکندطبق. این تعریف، کیفیت زندگی کاملاً فردی بوده و بر درک افراد از جنبه های مختلف زندگیشان استوار است و قابل مشاهده توسط افراد دیگرنمی باشد
تحقیقات زیادی در این راستا صورت گرفته و هر کدام به نوعی تایید کننده مشکلات خانواده های دارای کودک ADHD می باشند. در تحقیقی یافته ها نشان داد مادران کودکان بیش فعال با نقص توجه دچار افسردگی میشوند که این افسردگی بر روی روابط آنها با کودک تاثیر میگذارد - چی و هیندشاو6، - 2002 در تحقیقی با عنوان مقایسه عملکرد خانوادگی در کودکان بیش فعال و غیر بیش فعال دریافتند که بین دو گروه در بعد حل مسئله و همراهی عاطفی تفاوت معناداری وجود دارد.
چاکوآنیل - 2009 - 1در تحقیق خودبه این نکته اشاره میکند که کودکان مبتلا به بیش فعالی/ نقص توجه غالبا با دستورالعمل های والدین غیر سازگار هستند. روش های مختلف به منظور کاهش مشکلات رفتاری در این کودکان استفاده شده است، که مداخله دارویی و آموزش رفتاری شایع ترین آنهاست - مراگ و همکاران2، - 2012 در تحقیقی نتایج نشان داد آموزش مهارت های زندگی تفاوت معناداری بین گروه کنترل و آزمایش در میزان شادی، تنظیم احساسات ، کیفیت زندگی ایجاد کرده است
از طرفی تحقیقات تاکید بر اهمیت ویژگی های خاص روحی فرد، در پیش بینی استرس دارد و اینکه سبک روان فرد در برخورد با رویدادها و تاثیر پذیری از آنها بسیار مهم می باشد. این بدین معناست که در یک موقعیت یکسان حالت هیجانی مختلفی در فرد رخ میدهد و برخی افراد در موقعیت های ناخوشایند آسیب پذیری بیشتری را تجربه خواهند کرد
روش این تحقیق از نوع آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل می باشد.پژوهش فوق یک طرح آزمایشی پیش آزمون - پس آزمون با گروه کنترل و انتخاب تصادفی میباشد. دیاگرام زیر نشانگر نوع طرح آزمایشی مورد استفاده در این پژوهش است.
روش تحقیق
جامعه آماری پژوهش کلیه خانواده های دارای کودک با اختلال ADHD تحت آموزش در مر اکز اختلال رفتاری شیراز بود. روش نمونه گیری به این صورت بود که یکی از این مراکز اختلال رفتاری 4 ناحیه به صورت تصادفی انتخاب و سپس از بین والدین دانش آموزان 7-10سال، آنهایی که در مقیاس های پژوهش کمترین نمره را کسب کرده اند 30 نفر انتخاب شدند که به طور تصادفی در دو گروه کنترل و آزمایش جای گرفتند و 10جلسه تحت آموزش قرار گرفتند. ابزار پژوهش مقیاس کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی، و تنظیم شناختی هیجان - CERQ - بود. جهت تحلیل داده ها از میانگین مقیاسهای هر دو والد و روش تحلیل کواریانس و تی تست مستقل استفاده شد.
نتیجه گیری
در این قسمت داده هادر دو سطح توصیفی - میانگین و انحراف معیار - و استنباطی - آزمون تحلیل کواریانس و آزمون تی تست مستقل - بررسی خواهند شد.
جدول:1 میانگین و انحراف معیار متعیرهای تحقیق
