بخشی از مقاله
چکیده
هدف ازانجام این تحقیق، بررسی تاثیرآموزشکاهش استرس مبتنی برذهن آگاهی برافزایش تاب آوری وسازگاری زنان دارای همسران معتاد در شهرستان بابل بوده است. روش تحقیق از نوع نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون با گروه کنترل بوده وجامعه آماری شامل کلیه زنانی بوده که با شکایاتی از قبیل استرس، اضطراب و مشکلات زناشویی به مرکز مشاوره مراجعه کرده بودند. که این جامعه با روش نمونه گیری تصادفی ساده، تعداد 30 نفر انتخاب شده و بصورت تصادفی دردوگروه 15نفره قرار گرفتند. ابزار اندازهگیری شامل پکیج آموزشی مهارت کاهش استرس مبتنی برذهن آگاهی - - MBSR و پرسشنامه تاب آوری - - CD-RIS، سازگاری زناشویی - - DAS بوده که آزمودنیهای هر دو گروه، در مرحله پیشآزمون و پسآزمون آن را تکمیل نمودند.
شرکت کنندگان گروه آزمایش بهمدت یکماه وطی 4 جلسه 120 دقیقه ای تحت آموزش قرار گرفتند وگروه کنترل این مداخله را دریافت نکردند.نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل کواریانس نشان دادند که درمتغیر تاب آوری، سازگاری زناشویی و همچنین در زیر مقیاس های آن که شامل رضایت زوجین، همبستگی زوجین، توافق زوجین، ابراز محبت زوجین می باشد در مرحله پیش آزمون، تفاوت معنی داری دربین دو گروه وجود نداشته است. اما بعد ازدریافت مداخله آموزش مهارت کاهش استرس مبتنی برذهن آگاهی واجرای پس آزمون، تفاوت معناداری بین دوگروه مشاهده شده است. مطابق با یافته های پژوهش، درمان کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی در افزایش تاب آوری و سازگاری زناشویی زنان دارای همسران معتاد، موثر می باشد.
مقدمه
ذهن آگاهیٌ به عنوان آگاهی پذیرا و عاری ازقضاوت از آنچه اکنون در حال وقوع است، می باشد - رایان و براونٍ، . - 2003 پایه های این مفهوم را می توان در کهن ترین متن های بودایی ردیابی کرد. ذهن آگاهی به عنوان هدفی از مذاهب تعمقی به ویژه بودا شناخته می شود - فالکنسترومَ، . - 2010 افراد ذهن آگاه واقعیات درونی و بیرونی را آزادانه و بدون تحریف ادراک می کنند و توانایی زیادی در مواجهه با دامنه گسترده ای از تفکرات، هیجا نها و تجربه ها - اعم از خوشایند و ناخوشایند - دارند
براون و همکاران، . - 2007 این سازه روان شناختی را باید از خودآگاهی و یا توجه معطوف به خود متمایز کرد. تشابه این سازه ها در توجه فزون یافته به تجربه های ذهنی است، اما تفاوت اصلی در جنبه شناختی آنهاست؛ بدین معنا که جلب توجه در خودآگاهی تحت تأثیر سوگیری های تفکرخودمحور بوده، با قضاوت راجع به خود همراه است، اما ذهن آگاهی، یک توجه بدون سوگیری و قضاوت پیرامون جنبه های خود است. ذهن آگاهی با بهزیستی ذهنی و روان شناختی و سلامت روانی رابطه مثبت دارد، در حالی که خودآگاهی با میزان پایین بهزیستی روان شناختی مرتبط است
فالکنستروم،. - 2010 مداخله مبتنی بر ذهن آگاهی نوعی رویکرد سیستمی و فشرده است که به منظور اکتساب انواع جدیدی از کنترل و خردمندی بر پایه توانمندی های درونی برای آرمیدگی، توجه کردن، آگاهی و بینش به کار می رود. نتایج نشان داده است که این نوع مداخله برای درمان هر دو دسته علائم روان شناختی و فیزیکی موثر بوده است
پست و ویدْ - - 2009معتقدند که اثربخشی درمان های مبتنی بر ذهن آگاهی، به علت دخالت دادن باورهای معنوی یا مذهبی مراجعان در فرایند درمان است. این پژوهشگران، به طور کلی آن دسته از تکنیک های روان درمانی را که با رویکرد مذهبی، ذهن آگاهی، دعا و آموزش مفاهیم معنوی یا مذهبی همراه هستند، موثر می دانند. برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی به نحو معناداری موجب افزایش ذهن آگاهی و بهزیستی و نیز کاهش استرس و علائم فیزیکی و روان شناختی آن می شود. زمان صرف شده در تمرین های مراقبه رسمی مانند یوگا نیز با ارتقای ذهن آگاهی و بهزیستی مرتبط است.
بنابراین، می توان ذهن آگاهی را یک عامل میانجی برای افزایش عملکرد روان شناختی و کاهش علائم استرس حاصل از تمرین های مراقبه در نظر گرفت. هسته کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر آموزش مراقبه ذهن آگاهی و کاربردهای آن برای زندگی روزانه و مقابله با استرس، بیماری متمرکز است - روزنبرگ و همکاران، . - 2010 مفهوم ذهن آگاهی بیش از از دو هزار سال قدمت دارد.
پایه های آن مفهوم را می توان در کهن ترین متن های بودایی ردیابی کرد. ذهن آگاهی شامل یک آگاهی پذیرا وعادی از قضاوت از وقایع جاری می باشد. افراد ذهن اگاه واقعیات درونی و بیرونی را آزادانه و بدون تحریف درک می کنند و توانایی زیادی در رویارویی با دامنه گسترده ای از تفکرات، هیجانات و تجربه ها - اعم از خوشایند و ناخوشایند - دارند. ذهن آگاهی با آرامش ذهنی و روان شناختی و سلامت روانی رابطه مثبت دارد در حالی خود آگاهی با میزان پایین آرامش روانشناختی مرتبط است - نجاتی، . - 1389 کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی، مداخله ای رفتاری است که بر مبنای توجه و تمرکز خود استوار می باشد.
