بخشی از مقاله
چکیده
گسترش بی وقفه خانه های دوم گردشگری اثرات گوناگونی در ابعاد مختلف در مناطق روستایی ایجاد نموده است که این اثرات ، شامل اثرات زیست محیطی و کالبدی می باشد. این پژوهش در پی بررسی عملکرد متقابل اقلیم و معماری در خانه های دوم گردشگری برای جلوگیری از اثرات زیست محیطی و گردشگری خانه های دوم بوده و در این راستا و به صورت موردی به معماری خانه های دوم گردشگری در شهر کلاردشت استان مازندران پرداخته شده است.
این پژوهش از نوع تحلیلی- توصیفی بوده و با مطالعات کتابخانه ای به بررسی می پردازد و در طی آن از آمارهای ایستگاههای اقلیمی بهره گرفته شده است. و پس از انجام مطالعات اقلیمی برای شهر کلاردشت به ارائه راهکارهایی جهت طراحی اقلیمی پرداخته شده است.
نتایج حاصل از بررسی ها نشان می دهد که تحولات معماری شهر کلاردشت در دو دوره زمانی صورت گرفته که یک دوره آن از ابتدای شکل گیری سکونتگاههای انسانی در کلاردشت تا اواخر دهه ی شصت هجری شمسی که تعاملی منطقی میان مساکن و سطح شهر کلاردشت وجود داشته و دوره زمانی بعدی از اواخر دهه شصت تا به امروز که با ورود سرمایه گذاران غیر بومی با ابزار و مصالح و فنون متنوع و ناسازگار با اقلیم منطقه مورد مطالعه ررا به دنبال داشته و نتیجه آن ایجاد خانه های دوم گردشگری با معماری غیر بومی بوده که سبب افزایش هزینه های سوخت و مرمت و بازسازی بناها به عنوان هزینه اضافی شده است و از سوی دیگر این عناصر غیر بومی تاثیر نامطلوبی را نیز بر محیط زیست منطقه گذاشته است.
1- 1 مقدمه
در کشور ایران به خصوص در نواحی کوهستانی مجاور شهرهای بزرگ و همچنین سواحل دریای خزر، خانه های دوم با هدف گریز از زندگی شهری و گذران اوقات فراغت گسترش یافته است. ازجمله این نواحی ، مناطق کوهستانی شرق مازندران می باشد که به دلیل برخورداری از جاذبه های بالای گردشگری و نزدیکی به کلانشهر تهران از بزرگترین هدف های گردشگری میباشد.
در بین نواحی کوهستانی مازندران شهرستان کلاردشت مورد توجه بسیاری از گردشگران داخلی و خارجی به خصوص در فصول گرم قرار گرفته است این امر به واسطه دارا بودن آب و هوای خنک و پوشش گیاهی مناسب و اختلاف درجه حرارت ،ناشی از وجود اختلاف ارتفاع با شهرها و نقاط مسکونی همجوار شده است صورت گرفته است.
سابقه استفاده از خانه های دوم در کلاردشت به سالها قبل باز میگردد یعنی زمانی که عده ای از ساکنین روستاهای کلاردشت به دلایلی از جمله پایین بودن میزان درآمد و زمینه های اشتغال ،تحصیل فرزندان و مانند آن به شهرهای چالوس و تنکابن نقل و مکان کردند و در آنجا صاحب زمین ، باغ و منزل مسکونی شدند و در دوره ی گرم سال برای فرار از گرمای طاقت فرسای جلگه به خانه های ییلاقی خود در کلاردشت پناه می آوردند.
اما در دو دهه اخیر با توجه به تبلیغاتی تحت عنوان "بهشت گمشده " این منطقه مورد توجه بسیاری از افراد از تهران و سایر شهرها قرار گرفت و سیمای ناحیه و حتی نوع مشیعت ساکنین را تحت تاثیر قرار داد. - حاجیلوئی و دیگران،1386، - 22 مطمئنا گسترش این پدیده اثرات متفاوت اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی و کالبدی به دنبال دارد
در این پژوهش به دنبال یافتن اثرات کالبدی این خانه ها در روستاها هستیم
:2-1مبانی نظری
در مورد تعریف خانه های دوم در فرهنگ جغرافیای انسانی چنین آمده است:"خانه های دوم خانه هایی است که توسط خانوارهای ساکن در نقاط دیگرخریداری ویا به مدت طولانی اجاره می شود. معمولا این گونه خانه ها در نواحی روستایی قرار دارد و برای مقاصد تفریحی استفاده می شوند و به آنها خانه های آخر هفته و خانه تعطیلات نیز می گویند
افزایش مالکیت خانه های ییلاقی در مناطق روستایی تاثیرات منفی زیادی نیز به همراه دارد. "وال" و "میتسون" 126 - ، - 1982 معتقدند که گسترش خانه های ییلاقی می تواند با برهم زدن زیبایی تصویری روستا و پاک سازی گیاهان ،منظره های زیبای روستا را خدشه دار کند. آنان معتقدند که "در گسترش خانه های ییلاقی توجه کمی به زیبایی و توازن آنها می شود
:3-1 اثرات گردشگری خانه های دوم
جدول 1اثرات گردشگری خانه ها دوم : منبع:نگارندگان
خلاصه نتایج پژوهش
در این پژوهش به مطالعه اثرات گردشگری در ابعاد مختلف بر نواحی روستایی پرداخته اند. ایشان نتیجه میگیرند که گردشگری اثرات مثبتی از ابعاد اجتماعی و اقتصادی بر منطقه داشته است اما در عین حال بین توسعه گردشگری و شاخصهای منفی ابعاد اقتصادی، اجتماعی و محیطی همبستگی مثبت و معنا داری وجود دارد. همچنین این پژوهش نشان می دهد که میزان رضایت صاحبان خانه های دوم رو به تنزل است.
اثرات کالبدی الگوهای غالب زندگی گردشگران قدیمی و جدید خانه های دوم مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج مطالعات حاکی از آن است که اثرات منفی ناشی از حضور مالکان غیربومی قدیمی خانه های دوم به مراتب کمتر از اثرات متناظر آن از جانب مالکان غیربومی جدید خانه های دوم است.
