بخشی از مقاله
چکیده
طبیعت زیبا و متفاوت با وجود حیوانات و پرندگانی زیبا وجود دریاچه های مصنوعی زیبا ، هوای پاکیزه و عاری از آلودگی زمین پوشیده از گیاهان و درختان ، مناظر چشم نواز و دیدنی ، همچنین آسودگی و آرامش در منطقه ای در حاشیه شهر که به سمت مدرن شدن پیش می رود و همچنین عدم جذب توریست و الودگی های محیط زیستی ،اهتمام سازمانهای دولتی از جمله ایرانگردی و جهانگردی و حفاظت از محیط زیست مطالعه و ساماندهی این سایت ، همه و همه ضرورت اجرای یک طرح مناسب در بخش اکوتوریسم و گردشگری را تائید می کند.در این راستا تبیین اصول طراحی مجموعه های گردشگری با رویکرد اکوتوریسم به سوی معماری دانش بنیان بعنوان موضوع این پروژه انتخاب و مطالعات آن شامل بخش های زیر است .ابتدا به صنعت جاذبههای گردشگری وگردشگری محیطی یا اکوتوریسم ، اهمیت گردشگری و جاذبه های توریستی کشور و پرداخته شده است .در بخش بعد ، سعی شده است با بررسی مفهوم اکوتوریسم ، گردشگری،پایداری ، فاکتورهای مورد نیاز در بررسی تقاضای تفریحی و مجتمع گردشگری ، عوامل موثر بر تقاضای تفریح ، تفرج گاههای موجود که شامل تفرج گاههای طبیعی و تفریحگاه های ساخته دست انسان بررسی می گردد
مقدمه
یکی از زمینه های حرکت از اقتصاد متکی به نفت به اقتصاد غیر نفتی، تغییر ساختار اقتصادی کشور است و برای چنین تغییری، نگرش یکپارچه در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، حقوقی ومدیریتی ضروری به نظر می رسد تا با شناخت عمیق امکانات و تنگناهای - ظرفیتهای - کشور از یک سو و شناخت تجربیات جهان در مورد شیوه های تنوع بخشی اقتصادی و روابط بین الملل و بازارهای جهانی - منطقه ای از سوی دیگر، بتواند به تصمیم گیری ها ی خردمندانه در چهارچوب قانون اساسی کشور و با حفظ عزتمندی دست یابد و در این میان اطلاع رسانی به موقع علمی و فرهنگی از طریق انتشار تجربیات جهان می توان تسهیل کننده این مهم باشد تا با شکستن انحصار اطلاعات علمی، فرهنگ تنوع بخشی در اقتصاد را توسعه دهد. یکی از عرصه های تنوع بخشی اقتصاد کشور با توجه به گونه گی محیطی و مزیتهای نسبی موجود، گردشگری است. گردشگری امروز در اغلب کشورهای جهان بویژه جهان اسلام، کلید اقتصاد بشمار می رود، تا جایی که در این کشورها گردشگری بیش از سایر برنامه های توسعه در اولویت قرار گرفته است.
تنوع بخشی به اقتصاد، بالا بردن شاخص های توسعه انسانی، افزایش بهره وری و کارآمدی نیروی انسانی، اشتغال زایی تعامل فرهنگها و حفظ محیط زیست و در مجموع توسعه پایدار از دغدغه های جهان امروز است که هر یک از کشورها در سطحی از توسعه در تلاش هستند که پاسخ لازم به آنرا بیابند. در این میان کشورهایی که به تنوع بخشی اقتصاد روی آورده اند و می خواهند خود را از اقتصاد تک پایه ای برهانند در جستجو ی شناخت مزیتها هستند. یکی از این مزیتها گردشگری است که اغلب کشورها بویژه کشورهایی که به لحاظ موقعیت مکانی از این مزیت برخوردار هستند، آن را در برنامه های توسعه ملی خود گنجانده اند تا از این طریق بتوانند فرآیند توسعه ملی خود را تکامل بخشند.علاوه بر موارد فوق نیاز به ایجاد فضاهای طبیعی برای مراجعه کننده ،شناخت وایجاد زیر ساخت های مناسب مورد توجه قرار میگیرد .در این میان کشور ایران و استان مازندران نیز به لحاظ موقعیت مکانی و داشتن عناصر مهم جذب گرشگری چون مناظر طبیعی،آثار باستانی، تمدن ریشه دار باید در تلاش باشد از اقتصاد تک پایه به سمت اقتصاد متنوع و با ثبات حرکت نماید. بدون شک دستیابی به چنین اهدافی مستلزم شناخت فرآیند گردشگر ی - طبقه بندی، رویکردهاو آثار اجتماعی، فرهنگی و زیست محیطی و اقتصادی و ..... - می باشد تا با یک پشتوانه علمی و آگاهی از آثار مثبت و منفی این پدیده در جهان و ایران، به انتخاب آگاهانه یک راهبرد منطقی واقع گرا توام با برنامه ریزی و مدیریت صحیح گردشگری در چارچوب فرآیند توسعه همه جانبه و پایدار دست یابد. امید است که با انتخاب این موضوع گامی کوچک در جهت توسعه صنعت گردشگری واکوتوریسم و اکو لوژی در این منطقه ازسرزمین ایران برداشته شود.
2 -تعریف طرح - جاذبههای گردشگری
به طور کلی جاذبه های گردشگری را می توان به دو گروه اصلی یکی جاذبه های طبیعی و خدادادی و دیگر جاذبه های دست ساز بشری تقسیم بندی نمود. جاذبه های طبیعی شامل مواردی از قبیل چشم اندازها، آب وهوا، فضای سبز،جنگل ها وحیات وحش می گردد. در عوض جاذبه های دست سازبشر یا محصول تاریخ و فرهنگ بشری هستند و یا جاذبه های مصنوعی از قبیل پارک های موضوعی، باغ وحشها و مجموعههای تفریحی می باشند.
-3اهداف طرح
"اهداف تحقق شامل اهداف طرح که به دو بخش: اهداف کلی و اختصاص تأمین می گردد، می باشد. "هدف کلی ایجاد مجموعه توریستی و تفریحی در منطقه مورد نظر است.
"اهداف کلی شامل:
- حفظ و اعتلای طرح
- تأکید و تأیید فرم طبیعی محیط "اهداف اختصاصی شامل:
- ایجاد مراکز مختلف عملکردی به منظور ارائه خدمات بهینه تفریحی
- تشدید نقش استراحتگاهی و اقامتی محیط
- ایجاد کانون و قطب هایی که جهت گذران اوقات فراغت مناسب می باشد.
- ایجاد بستر جهت جذب توریست و جهانگرد در منطقه
-4 اهمیت و ضرورت پژوهش
گسترش صنعت گردشگری در مکان هایی که پتانسیل بالقوه جذب گردشگر رادارند میتواند به عنوان ابزاری کارآمد در جهت رشد وتوسعه همه جانبه جوامع میزبان به کار گرفته شود. وجود جاذبه یک عنصر لازم و نه کافی در جهت رشدوتوسعه صنعت گردشگری محسوب می شود، زیرا توسعه صنعت گردشگری درهر منطقه نیازمند شناسایی دقیق محدوده، ارائه خدمات و تسهیلات موردنیاز گردشگران و نیزمعرفی درجهت جذب گردشگران می باشد. رشدو گسترش گردشگری منافع متعددی برای جوامع میزبان به همراه دارد که یکی از آنها منافع اقتصادی است. گردشگری ازمهمترین فعالیت های انسانی معاصر است که همراه با به وجود آوردن تغییرات شگرف درسیمای زمین، اوضاع سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، منش و روش زندگی انسانها را دگرگون میسازد - محلاتی . - 13 :1380 صنعت گردشگری آنچنان درتوسعه اقتصادی، اجتماعی کشورها اهمیت داردکه اقتصاد دانان آن را صادرات نامرئی نامیدهاند - رضوانی. - 8: 1374 مطالعه سازمان جهانگردی گردشگری نشان می دهد که یک دلار درآمد مستقیم گردشگری 4/3 نسبت به صنعت، افزایش ارزش پیدا خواهد کرد. اشتغال افزایش یافته به وسیله گردشگری به افزایش 5 فرصت شغلی منجر خواهد شد . - 84: 2008 ,Bin - بخش بسیار مهمی از فعالیت های جهانگردی دردنیا مبتنی بر بهره مند شدن از طبیعت است که امروزه گردشگری طبیعی نام گرفته است. در فعالیتهای مربوط به گردشگری طبیعی افراد یا گروه های جهانگرد با هدف بهره گیری از زیبایی های طبیعی وجلوه های حیرت انگیز خلقت ؛ به رشته کوههای مرتفع، کوهستانها، کوهپایهها، جنگلها، صحراها ودریاهای عمیق سفر میکنند. سفرمیلیون ها گردشگر طبیعی که ممکن است به دنبال دیدار از گیاهان، جانوران ویا انجام بررسی های اکولوژیکی، مطالعات زمین شناسی، معدن و مشابه آن باشد و یا با هدف دیدار ازروستاهای جا گرفته در دور دست ترین مناطق و تماس با مردمان ساکن در دهکدهها و شرکت درمراسم عرفی آنان صورت میگیرد،
آثار اقتصادی اجتماعی و فرهنگی فراوان از خود به جای گذاشته است. ایجاداشتغال وتوسعه منطقه ای از آثارمهمی است که توسعه گردشگری طبیعی به همراه آورده است - فرج زاده اصل، . - 36 :1387 غنای جاذبه های ایران باانبوهی از یادمان های تاریخی و میراث فرهنگی و طبیعی بر جا مانده از دوره های مختلف، سبب شده است که این سرزمین را جهانی در یک مرز بنامند. با این حال داشتههای گردشگری طبیعی ایران مجموعه ای گسترده ازمنابع پراکنده، ثبت نشده ودربسیاری از موارد روبه نابودی رادر بر میگیرد. بررسیهای جغرافیایی طبیعی ونیز امکان سنجی هر کدام از جاذبه های بوم شناختی قابل سرمایه گذاری درایران بیانگر این است که در کشورمان گردشگری طبیعی یک منبع اقتصادی کم نظیر خاص، بسیار متصور و البته رها شده به حال خود است - اکبری . - 135 :1387 تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز گردشگران نیازمند استقرار در مکانی است که بتواند به بهترین وجه خدمات موردنیاز گردشگران را فراهم آورد و در عین حال مکانی مناسب از نظر معیارهای مکان یابی محسوب شود. بنابراین در این پژوهش سعی شده است تا بهترین مکان در محدوده موردمطالعه که برای ایجاددهکده گردشگری مناسب است، شناسایی گردد.
-5 گردشگری محیطی یا اکوتوریسم:
اکوتوریسم معادل طبیعت گردی است جاذبه هایی که به نوعی با طبیعت در ارتباط هستند مانند: کوهنوردی
-1-5 گردشگری سبز:
هر چند که دربرخی کشورها واژه گردشگری سبز به گردشگری در ییلاقات خوش آب و هوا اطلاق میشود اما اغلب برای توصیف انواعی از گردشگری به کار می رود که بیشتر باانگیزه دوستداری ازمحیط زیست صورت می گیرد تاگردشگری انبوه و به عنوان یک شیوه بازاریابی به کار می رود که دوستی با محیط زیست را پیشنهاد میکند و به صورت گسترده با گردشگری جایگزین و گردشگری مسوولانه وگردشگری جدید هم معنی است.
-2-5 گردشگری کشاورزی یا اگویتوریسم
گردشگران مدتی را برای گذراندن تعطیلات در روستا یا مزرعه با خانواده کشاورزان سپری می کنندواز محصولات کشاورزی واز اقامت گاه های آنان استفاده می کنند - معاونت گردشگری سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری . - 19-20 :1385
-8 گردشگری مزرعه یا فارم توریسم
به بررسی و معرفی گردشگری روستایی به عنوان نهادی ویژه در سازمان ها می پردازند تا آن را به شرکتهای کشاورزی ارتباط دهد - بقائی ودیگران . - 2 :1384
-9 اهمیت گردشگری
صنعت گردشگری علاوه بر تقویت بنیه اقتصادی کشور می تواند بر روند کاهش بی تعادلی های منطقه ای و ارتقای، شاخص های توسعه در مناطق غیر برخوردار، توسعه اقتصادی در سطوح ملی، منطقه ای ایجاد تنوع ودگرگونی در ساختار اقتصادی مناطق در سطوح منطقه ای وبه ویژه محلی و ثبات اقتصادی در سطح کلان نقش موثر ایفا کند. گردشگری در تنوع و غنا بخشیدن به اقتصاد محلی حائز اهمیت است. برای تولیدات محلی اعم از صنایع دستی و یا محصولات کشاورزی جهت ارتزاق گردشگری بازارهای جدید ایجاد می کندو علاوه بر آن در بهبود کیفیت فراورده های کشاورزی و صنایع دستی نیزموثر می باشدرشد و گسترش مشاغل کوچک، افزایش قدرت خرید جامعه میزان از دیگر ره آوردهای اقتصادی این فعالیت است. پس گردشگری به عنوان صنعت پویا و کاره گروه می تواند نقش ارزنده ای در توسعه پایدار کشور داشته باشد.
-3-5 آثار مثبت بر گردشگری:
اثر گردشگری درارتقای فرهنگ روحی- معنوی مسافر
· پند آموختن از تاریخ منطقه
· آموختن دانش ومعرفت
· تقویت آداب ورسوم و سنن ملی
· تاثیر گردشگری درمنش وروش زندگی مردم
· تاثیر گردشگری در رونق صنایع دستی
· گردشگری ابزاری برای توسعه مناطق فقیر
· گردشگری عامل زنده نگه داشتن سنتها و آداب و رسوم
· گردشگری عامل حفظ آثار تاریخی و اصالتهای قومی
-6 توسعه پایدار گردشگری
در سال کنونی توسعه پایدار به عنوان روشی تازه مطرح است که جوامع می توانند بدان وسیله درباره سطح زندگی، عدالت اجتماعی و حفظ منابع بیندیشند.
هدفها وویژگیهای گردشگری پایدار عبارت هستنداز: -1بهبود کیفیت زندگی جامعه میزبان
