بخشی از مقاله
چکیده
ماهی قزل آلای رنگین کمان - Oncorhynchus mykiss - به دلیل رشد سریع و سازگاری مناسب با شرایط محیطی، یکی از مهمترین گونه های تجاری است که در ایران پرورش داده می شود. القای تتراپلوییدی بواسطه شوک دمایی یکی از روش های موثر برای تولید ماهیان پلی پلویید در صنعت آبزی پروری است که می تواند تغییراتی را در ویژگی های بیوانرژتیک در پی داشته باشد. هدف از مطالعه حاضر بررسی تاثیر القای تتراپلوییدی در قزل آلای رنگین کمان بر بازماندگی، رشد، ویژگی های لاشه و همچنین ترکیب اسید های چرب عضله بود. برای این کار از 8 مولد ماده با میانگین وزن 1600 246 گرم و 6 مولد نر با میانگین وزن 1393 186 گرم که از نظر سنی 4 ساله بودند استفاده شد.
شوک دمایی 65 ساعت-درجه بعد از لقاح و به مدت 10 دقیقه و با دمای 28 درجه سانتی گراد اعمال شد. نتایج نشان داد درصد القای تتراپلوییدی68/21 2 درصد بود که با اندازه گیری گلبول های قرمز مشخص شد.
نرخ بازماندگی از مرحله لقاح تا چشم زدگی در گروه تتراپلویید 67/33 1/20 بود که نسبت به گروه دیپلویید که 92/12 1/59 به طور معناداری کاهش یافت . - p<0/05 - بازماندگی در مرحله چشم زدگی تا تخم گشایی در گروه تتراپلویید 55/33 1/3345 بود که نسبت به گروه دیپلویید که 98/10 0/45 به طور معناداری کاهش یافت
از نظر شاخص های رشد نظیر وزن نهایی و افزایش وزن در انتهای دوره آزمایش یعنی 38 روز بعد از شروع تغذیه فعال گروه تتراپلویید به طور معناداری بهتر از گروه دیپلویید بود . - p<0/05 - مقدار ایزولوسین و پرولین در گروه تتراپلویید افزایش ولی مقادیر لایزین و آرژنین کاهش یافت . - p<0/05 - القای تتراپلوییدی می تواند منجر به تغییرات معنادار در رشد، تغذیه و ترکیب اسیدهای آمینه در قزلآلایرنگینکمان گردد.
مقدمه
قزلآلایرنگینکمان Oncorhynchus mykiss، یکی از مهمترین ماهیان سردآبی است که به منظور توسعه فعالیت های شیلاتی و آبزی پروری به بسیاری از مناطق جهان معرفی شده است و بیشترین سهم تولید آزادماهیان پرورشی را پس از آزاد ماهی اطلس Salmo salar به خود اختصاص می دهد و به طور قابل ملاحظه ای از سطح تولید بالاتری نسبت به سایر گونه های آزادماهیان از جمله قزلآلایدریایی برخوردار است
هم اکنون بخشی از تولید تجاری این گونه در سطح جهانی متعلق به تولید ماهیان دستکاری شده کروموزومی و آمیخته های بین گونه ای آن با سایر آزادماهیان است. تکثیر و پرورش این ماهی بخش مهمی از صنعت آبزیپروری کشورمان را به خود اختصاص داده است و تنها گونه از میان ماهیان سردآبی است که در مقیاس تجاری تولید میشود
دستکاری های کروموزومی گونه های مختلف آبزیان پرورشی اعم از دریایی و آب شیرین امروزه در سراسر دنیا بعنوان یک روش مفید و اقتصادی در بهبود ویژگی های ژنتیکی آبزیان، بسیار رایج می باشد . - Omoto et al., 2005 - اهمیت مطالعات مربوط به ژنتیک و دستکاری کروموزومی در ماهی قزل آلای رنگین کمان در ایران به دلیل اینکه تنها گونه در بین ماهیان سردآبی است که پروش داده می شود دوچندان است. القای تتراپلوییدی از گونه های دیپلویید در خلال تسهیم اول جنینی از نظر تئوری امکان پذیر است.
تتراپلوییدی یک راه ممکن برای دستکاری ژنوم در ماهیان است. یک کاربرد مهم آن در ماهیها تولید جمعیت های تریپلوییدتماماً عقیم است که توسط لقاح بین تتراپلوییدها و دیپلوییدها تولید می شود علاوه بر این وجود جمعیت های تتراپلویید می تواند به عنوان یک منبع ژنی برای ایجاد سطوح بالاتر پلوییدی نظیر پنتا و هگزا پلوییدی که هنوز قابلیت های این گروه ها در آبزیپروری و علوم زیستی مورد مطالعه قرار نگرفته است استفاده شود .
القای تتراپلوییدی در ماهیان به وسیله توقف تسهیم در اولین تقسیم به وسیله استفاده از روش های شیمیایی یا فیزیکی - شوک گرمایی یا سرمایی و شوک فشاری - صورت میگیرد. القای تتراپلوییدی بر اساس سرعت تکامل جنینی تنظیم می شود و از این رو برای انواع مختلف گونه های ماهیان متفاوت است. تفاوتهای فردی در بین افراد ماده در تولید جنینهای تتراپلوییدی نقش مؤثری دارند.
فاکتورهایی همچون زمان پس از لقاح، دماهای مختلف یا میزان بلوغ تخمکها میتواند در موفقیت عمل پلوییدی مؤثر باشند. تخمهایی که کیفیت پایینی دارند به شوک حرارتی نیز واکنشی ضعیف نشان می دهند و میزان بازماندگی در آن-ها خیلی پایین است
سطوح مختلف پلوییدی بر بقاء لاروها تاثیر گذار است به طوریکه بقاء لاروها به دلیل استفاده از شوک های مختلف پایین آمده و باعث افزایش مرگ و میر در طی مراحل اولیه لاروی می-شود. اسیدهای آمینه فعالیت های زیستی بسیار متنوعی را در سلولهای زنده به عهده دارند. کیفیت پروتئین های هر نوع ماده غذایی به میزان هضم و جذب اسیدهای آمینه بستگی دارد. امروزه ماهی به عنوان یک منبع با ارزش پروتئینی شناخته شده است. ترکیبات اسیدهای آمینه در ماهیان به عوامل درونی هم چون گونه، اندازه، پلوییدی و رسیدگی جنسی و عوامل خارجی چون منابع غذایی، فصل صید و مقادیر شوری و درجه حرارت آب وابستگی دارد
تاکنون مطالعات زیادی بر روی کمیت و کیفیت اسیدهای آمینه در بافت های مختلف ماهی صورت گرفته است. این مطالعات به طور عمده به تاثیر مواد غذایی با مقدار و نوع پروتئین متفاوت بر روی ترکیب اسیدهای آمینه پرداخته اند. پژوهش هایی نیز بصورت محدود با هدف بررسی اسیدهای آمینه پلاسمای خون انجام گرفته است.
Kaushik و - 1997 - Luquet، Walton و - 1986 - Wilson و Yokoyama و همکاران - 1994 - نمونه هایی از این مطالعات بود. ترکیب اسیدهای آمینه در برخی از بافت ها نظیر مغز و کبد کمتر تحت تاثیر جیره غذایی قرار میگیرد و معمولا با توجه به گونه ثابت است
ترکیب اسیدهای آمینه در بافت عضله ماهیان شباهت زیادی با هم دارند و حتی بین ماهیان و سایر گونهها شباهتهایی از نظر نوع اسیدآمینه وجود دارد
انتقال ژن در آنها صورت گرفتهاست با گروه طبیعی دارای اختلاف معنادار است. تغییرات کمی مقدار DNA در سلول های ماهیان تریپلویید، البته از دیدگاه تئوریک می تواند بر ترکیب اسیدهای آمینه بافت عضله تاثیر داشته باشد. این نظریه نیاز به مطالعه و پژوهش دارد تا اثر پلوییدی مانند سن و رسیدگی جنسی بر روی ترکیب اسیدهای آمینه مشخص گردد. در این مطالعه در کنار تولید قزلآلایرنگیکمان تتراپلویید به وسیله شوک دمایی و بررسی تاثیر آن بر فاکتورهای رشد و بازماندگی، اثر القای تتذاپلوییدی بر روی الگوی اسیدهای آمینه که در مطالعات صورت گرفته توجه چندانی به آنها نشده و از دیدگاه بازار ، شخص مصرف کننده و همچنین خواص ماهی حائز اهمیت زیادی است بررسی می شود.
مواد و روش ها
محل انجام آزمایش: این پژوهش در کارگاه تکثیر ماهیچال واقع در استان لرستان، شهرستان الیگودرز در پاییز سال 1393 انجام گرفت. دمای آب کارگاه طی دوره آزمایش 10/5-11 درجه سانتیگراد، 7/6-7/8 pH، اکسیژن محلول 8/2-8/5 میلیگرم در لیتر و میزان هدایت الکتریکی آب 580-610 میکروموس بر سانتیمتر بود.
تهیه مولد و استحصال تخم و اسپرم: برای این کار از 8 مولد ماده با میانگین وزن 1600 246 گرم و طول کل51/87 1/8 سانتی متر و 6 مولد نر با میانگین وزن 1393 186 گرم و طول کل 50/50 2/58 سانتیمتر که از نظر سنی4 ساله بودند استفاده شد.
