بخشی از مقاله
چکیده
از دیرباز همه کشورهای جهان با مساله معلولیت, فارغ از میزان توسعه یافته گیشان مواجه بودهاند.عدم حضور این افراد درجامعه خود باعث شده که گروه وسیعی از آنان از مسائل و زندگهای اجتماعی دور بمانند و عمر خود را در انزوا و گوشه گیر سپری کنند با معلولیت که خود پدیده ای زیستیست هم میتوان اجتماعی شد حتی میتوان رهبری ومدیریت بخشی از مسائل اجتماع این گروه خاص را به خودشان محول کرده قطعا آنان مشکلات هم نوع آنانشان را بهتر ازسایر گروه اجتماعی درک و رسیدگی خواهند کرد... .
در روش تحقیق حاضر با نگاه عمیق به زندگی یک شخص یا یک جامعه با موقعیت خاص میتوانیم به موارد و اتفاقات حاضر در زندگی آنان دست یابیم که اصطلاحا به این روش کیفی گفته می شود در این روش ما قصد داریم که با بررسی اسناد پژهشگران و با جمع آوری و تجزیه و تحلیل اسناد و مدارکی که مربوط به رویدادهای روزمره این افراد میباشدو جمع بندی آنها به ارزش و نیازهای این قشر از جامعه برسیم.مساله معلولیت چالشی است برای تمام کشورهای دنیا... .
عدم حضور این افراد در جامعه خود زمینه ساز بیماری روحی روانی و افزایش بیماریهای جسمی آنان شده است وعدم شرکت این افراد در مسائل اجتماعی خود متحمل هزینه های اقتصادی بر بدنه جامعه... . در این پژوهش با بررسی الگوهای طراحی معماری و تاثیر آن بر زندگی روزمره این افراد برآنیم پاسخگوی این مساله باشیم که آیا الگوهای معماری میتوانند زمینه ساز حضور معلولین و ایجاد انگیزه و افزایش حس تعلق آنان برای مشارکت در جامعه باشد؟
-1-1مقدمه
از دیرباز همه کشورهای جهان با مساله معلولیت, فارغ از میزان توسعه یافته گیشان مواجه بودهاند.عدم حضور این افراد درجامعه خود باعث شده که گروه وسیعی از آنان از مسائل و زندگهای اجتماعی دور بمانندکه خود زمینه ساز بیماری روحی روانی و افزایش بیماریهای جسمی آنان شده است عدم شرکت این افراد در مسائل اجتماعی خود متحمل هزینه های اقتصادی بر بدنه جامعه می باشد با معلولیت که خود پدیده ای زیستیست هم میتوان اجتماعی شد حتی میتوان رهبری و مدیریت بخشی از مسائل اجتماع این گروه خاص را به خودشان محول کرده قطعا آنان مشکلات هم نوع آنانشان را بهتر ازسایر گروه اجتماعی درک و رسیدگی خواهند کرد... .
معلولیت به مثابه پدیده ای زیستی و اجتماعی واقیعتی است که تمام جوامع صرف نظر از میزان توسعه یافتگی اعم از کشورهای صعنتی و غیر صنعتی با آن مواجه هستند. پدیده معلولیت، با توجه به علل آن انواع آن و نیز معنایی که جامعه از این پدیده ارائه میدهد، نمود مییابد. به صورتی که ازیک سو وقایع اجتماعی چون جنگ و انقلابات که موجب معلولیت می گردد و از طرف دیگر وقوع معلولیت آثار و پیامدهای اجتماعی متعددی به دنبال دارد.
درجهان با گسترش رشته های ورزشی از یک طرف و افزایش انواع معلولیت ار طرف دیگر، لزوم ابداع و به کارگیری شیوه های نو و بهتر جهت ورزش معلولین بیش از پیش احساس می شود. متاسفانه در جامعه شاهد آن هستیم که سالانه تعدادی از افراد به دلایل گوناگون دچار معلولیت میشوند. با پیشرفت تکنولوژی نه تنها از افزایش روند معلولیت کاسته نشد، بلکه بر پیچدگی آن نیز اضافه گردید.
معلولان جسمی به عنوان بخشی از جامعه، نیازمند برنامه های ورزشی و حرکتی هستند.تصور میرود ورزش در اماکن ورزشی غیرمنطبق با استاندارد های ویژه معلولین شرایط نامناسبی را برای دسترسی ها و انجام فعالیت های ورزشی و روزمره برای آنان بوجودآورد. به نظر میرسد برای جلوگیری از این رویداد همچنین بالا بردن روحیه امید به زندگی در افراد معلول، افزایش اعتماد به نفس دراین افراد، جلوگیری از افسردگی در افراد معلول و داشتن زندگی با نشاط و جلوگیری از پیری زودرس،کمک به ارتباط دوستانه با هم سن وسالان و هم حالان در اماکن ورزشی داشتن محل مستقل برای معلولین جهت ورزش کردن با رویکردی انعطاف پذیری عملکردی یعنی تلفیق ورزش،آموزش و درمان مفید به فایده باشد.
در پژوهشی به بررسی و اولویت بندی عوامل موثر و موانع مشارکت ورزشی معلولین شهر اهواز پرداختند، نتایج نشان داد به ترتیب اهمیت، عوامل سلامتی و تندرستی، لذت و نشاط و تعامل اجتماعی مهمترین عوامل موثر مشارکت در فعالیتهای بدنی میباشد و در بین موانع مشارکت ورزشی معلولین عوامل اقتصادی ، محیطی - حمل و نقل - ،امکانات و تجهیزات و عوامل اجتماعی- فرهنگی مهمترین موانع می باشند
یکی از بهترین راه حل ها برای تحرک بخشیدن بهزندگی اینگونه افراد, به وجود آوردن حس تعلق و تحرک در قالب فعالیت های ورزشی و تفریحی میباشد که میتواند در تقویت روحیه و روان و حتی معیشت برخی از آنان تاثیر بگذارد. امید است درتحقیق حاضر به اهمیت الگوهای طراحی در فضاهای ورزشی و تفریحی برای معلولین و تاثیرشان در افزایش حس تعلق این گروه به این گونه فضاها دست یابیم.
-2-1روش تحقیق:
در روش تحقیق حاضر با نگاه عمیق به زندگی یک شخص یا یک جامعه با موقعیت خاص میتوانیم به موارد و اتفاقات حاضر در زندگی آنان دست یابیم که اصطلاحا به این روش کیفی گفته می شود که خود دارای روش های مختلف میباشد.دراین پژوهش ما قصد داریم با بررسی اسناد پژهشگران و با جمع آوری و تجزیه و تحلیل آن اسناد و مدارکی که مربوط به رویدادهای روزمره این افراد و جمع بندی آن موارد ارزش و باورهای این قشر از جامعه هدف به تصویر بکشیم.
-3-1هدف پژوهش:
مساله معلولیت چالشی است که تمامی کشورهای دنیا با آن درگیر هستند عدم حضور این افراد در جامعه خود زمینه ساز بیماری روحی روانی و افزایش بیماریهای جسمی آنان شده است وعدم شرکت این افراد در مسائل اجتماعی خود متحمل هزینه های اقتصادی بر بدنه جامعه می باشد در این پژوهش با بررسی الگوهای طراحی معماری و تاثیر آن بر زندگی روزمره این افراد برآنیم پاسخگوی این مساله باشیم که آیا الگوهای معماری میتوانند زمینه حضور معلولین وایجاد و افزایش حس تعلق آنان برمشارکت در جامعه ایجاد باشند؟
-4-1تاریخچه واهمیت ورزش معلولین :
افراد معلول درجهان ورزش، برای خود تاریخچه ای دارند. اولین مسابقات معلولین درادمونتون، آلبراتا برگزار شد که شامل بازی های سالیانه ویلچری، ورزش نابینایان وقطع عضوها بود. بعدازجنگ جهانی اول مخصوصا درمیان افراد نابینا وقطع عضوها ورزش به عنوان ترکیبی ازدرمان به کاربرده شد. درقرن های 18و19تاثیر مثبت ورزش برسلامت معلولین شناخته شده بود .
درطول جنگ جهانی دوم به خاطر شمارزیادی ازتلفات وضایعات، این عقیده که ورزش می تواند نوعی کمک به درمان وتوانبخشی باشد، رواج یافت ولی این امکان تاسال1944وجودنداشت تا اینکه دکترلوید کاتمن متخصص آسیبهای نخاعی، بیمارستانی رادرمنطقه استوک مندویل انگلستان تاسیس و ورزش رابه عنوان بخشی ازدرمان افراد ضایعه نخاعی به کارگرفت. بایدپذیرفت که هرنوع معلولیتی، مشکلات خاص مربوط به خود را دارداما به نظر می رسدکه معلولین ضایعه نخاعی با مشکلات بیشتری مواجه اند. شاید به همین دلیل بود که دکتر کاتمن شروع فعالیت بدنی و ورزش را با ضایعه نخاعی ها آغازکرد.
اودرتحقیقی نشان داد که بافعالیت بدنی و ورزش می توان طول عمر افراد معلول را افزایش داد. اودرتحقیق خود به این نتیجه رسیدکه چنانکه معلولین فعالیت بدنی و ورزش راجزئی اززندگی روزمره خود قراردهند. عمرمتوسط آنها ازسه سال به ده سال افزایش می یابد
کاتمن کارش را با رشته های تیروکمان، تنیس روی میز وبیلیاردآغازنمودوبعدازمدتی کوتاه تیم های ورزشی چوگان وبسکتبال باویلچر راهم به آنها اضافه نمود.
دومازیه، جامعه شناس فرانسوی می گوید" اوقات فراغت مجموعه ی فعالیت هایی است که شخص پس ازارزیابی ازتعهدات وتکالیف شغلی، خانوادگی واجتماعی با میل واشتیاق به آنها می پردازد وغرض اش استراحت، تفریح، توسعه ی دانش یا به کمال رساندن شخصیت خویش یا به ظهوررساندن استعداد، خلاقیت ها ویا بالاخره بسط مشارکت آزادانه دراجتماع است.
کانترزنیز بیان می کند:"اگرتمام بیماری های سرطان کنترل شود، به طورمتوسط فقط دوسال برطول عمر انسان ها اضافه می شود، اما اگرتغذیه ی خوب، تمرینات ورزشی وعادات خوب بهداشتی رعایت شود، به طور متوسط هفت سال برطول عمرانسان هااضافه خواهدشد."
وریکروهمکاران - - 2009درتحقیقات خودبیان کردندکه :" افرادی که به طورمنظم ومستمر به ورزش می پردازند کمترازدیگران دچارناراحتی های قلبی وعروقی شده، فشارعصبی کمتری را تحمل می کنند وازاعتماد به نفس بیشتری برخوردارند، آنان نسبت به زندگی خوش بین تر بوده وکمتر دچارافسردگی می شوند ." گاتمن - 1944 - با توجه به تحقیقاتش درباره ی افراد معلول بیان داشت که :" ورزش باعث تحرک وجنبش پذیری، پیشگیری وجلوگیری ازبیماری ناشی ازاوقات بستری دربیمارستان وکمک به افراد معلول جهت ایجاد رابطه دوباره با محیط اجتماعی می شود
-5-1حقوق بشر، ناتوانی ومعلولیت:
اعلامیه جهانی حقوق بشر درسال1924 باتوجه به دربرگیری وشمول آن برهمه انسان ها، دامنه نگاه انسانی به افراد دارای معلولیت راگسترش داد. به نظر می رسد ماده7 اعلامیه درگسترش پی گیری های حقوقی بشری افراد دارای معلولیت نقش مهم تری ایفاکرده است: » همه دربرابر قانون مساوی هستند وحق دارند بدون تبعیض وازحمایت قانون برخوردارشوند« این همان چیزی بود که طی قرن های طولانی درباب افراد ناتوان ومعلول ازآن غفلت شده ویا معلولان قربانی آن بوده اند. هلاندربرخورد جوامع انسانی با ناتوانی ومعلولیت رابه پنج دوره مختلف ومهم تقسیم می کند:-
دوره حذف یا ریشه کنی, دوره نگهداری درمراکز ویژه، برای آنکه این افرد جلوی چشم سایرین - غیرمعلول - قرارنداشته باشند. دوره مراقبت توسعه ای که همراه باتضمین مراقبت های لازم براساس جداسازی افراد دارای معلولیت اعمال می شده است. دوره تداخل اجتماعی که همراه باتشویق افراد دارای ناتوانی باحضور دربین خانواده، جامعه ونیز درنظام های اجتماعی بوده است. دوره خود شکوفایی یاخود گردانی وقادرسازی که باخلق موفقیت هایی که فرد ناتوان قادر به توسعه کامل ظرفیت های خود باشد.
