بخشی از مقاله
چکیده
کمبود آب به عنوان مهمترین عامل موثر در تولید محصولات کشاورزي در سراسر دنیا شناخته شده است. همچنین در بیشتر نقاط ایران، دما اغلب بالاتر از شرایط ایده آل براي رشد و بارآوري محصولات کشاورزي میباشد. کائولین به وسیله بازتاب نور، گیاهان را از دماهاي بالا و اشعه ماوراء بنفش محافظت می کند
پژوهش حاضر به منظور بررسی اثرات محلول پاشی کائولین بر صفات کمی و کیفی میوه گیلاس انجام شد طرح در دو سطح آبیاري - 100 و 50درصد - ، همراه با محلولپاشی کائولین در چهار غلظت 0 - ، 1، 3/5 و 4/5 درصد - ، و رقم تک دانه مشهد با سه تکرار انجام شد.
نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کائولین و افزایش میزان آبیاري بیشتر خصوصیات فیزیولوژیکی از جمله محتواي کلروفیل 12/31در تیمار آبیاري 100 درصد نیاز آبی گیاه در برگ بهبود یافت.مشاهده شد که با افزایش غلظت کائولین میزان آفتاب سوختگی برگ در تیمارهاي مختلف کاهش یافت که بیشترین میزان آفتاب سوختگی در شرایط تنش آبی و عدم کاربرد کائولین با میانگین 18/2 درصد مشاهد شد.
مقدمه
گیلاس با نام علمی Prunus avium L. درختی خزان کننده از خانواده گلسرخیان1 با قامتی بزرگ است که گاهی ارتفاعش به 20 متر هم میرسد. گیلاس و آلبالو براي تشکیل میوه و تداوم رشد در طی فصل نیاز به تامین متناوب آب از طریق باران یا آبیاري دارند. گیلاس و آلبالو بر خلاف سایر میوههاي هستهدار از قبیل بادام که به خشکی مقاومند، در چنین شرایطی باردهی ندارند. در عوض از زمان شروع رنگگیري میوه تا زمان برداشت بارندگی آسیب بسیار زیادي به محصول وارد میکند
گیندابا و وند، 2007بیان کردند آفتابسوختگی بهعنوان خسارتی که در میوه توسط نور مستقیم خورشید ایجاد میشود، تعریف میگردد. آفتابسوختگی در میوهها بهعلت درجهحرارت بالا و تابش اشعه خورشیدي بهخصوص اشعه ماوراء بنفش - B - ایجاد میشود.
در این حالت سطح میوه رنگپریده تا نکروزه میگردد که بستگی به شدت درجهحرارت و مدت زمانی که در معرض آن قرار میگیرد، دارد. آفتابسوختگی موجب کاهش کیفیت و عملکرد محصول میگردد. در بسیاري از میوهها نور زیاد و مستقیم خورشید سطح میوه را میسوزاند و موجب تغییر رنگ پوست آن میشود. علاوه بر آن در این میوهها محتوي آب کاهش یافته و پوست خشک میگردد
استفاده از مواد بازتابکننده نورکه موجب افزایش بازتاب نور بهخصوص اشعه ماوراء بنفش و کاهش درجهحرارت سطح برگ و میوه میشوند، یکی از راههاي کاهش خسارت آفتابسوختگی است. کائولین یک نوع خاك رس است که پس از محلولپاشی بر روي گیاه، بهصورت یک لایه غشایی سفید رنگ بر روي سطح گیاه باقی میماند و بهعنوان بازتابکننده نور عمل میکند
استفاده از کائولین موجب کاهش آفتابسوختگی در انار - ملگارجئو، - 2004، سیب - الی ، - 2010 و گوجهفرنگی - کانتور، - 2009 و کاهش معنیدار درجهحرارت و بهبود فاکتورهاي فتوسنتزي گیاه در زیتون - دکسانا، - 2012، و سیب - گلن، - 2002 شده است.
مواد و روشها
این پژوهش دراستان خراسان شمالی شهرستان اسفراین در طی تابستان سال 1393 انجام شد. اسفراین با مختصات 56 – 57 درجه تا 58-7 درجه طول شرقی و 36 – 40 درجه تا 37 – 17 درجه عرض شمالی واقع شده است. محلول پاشی کائولین چهار تیمار محلول پاشی کائولین که در دو نوبت اعمال شد: محلول پاشی کائولین در 4 هفته قبل از برداشت میوه همزمان با تغییر رنگ میوه از سبز به زرد - انتهاي مرحله سفت شدن هسته - و یک هفته پیش از برداشت انجام شد.
جهت تندازه گیري میزان کلروفیل برگهاي کاملاٌ گسترش یافته و جوان گیاهان انتخاب و با استفاده از استون 80 درصد عصارهگیري شدند.محلولهاي حاصل با سرعت 4800 دور در دقیقه به مدت 20 دقیقه سانتریفوژ گردیدند. از محلول فوقانی براي اندازهگیري کلروفیل استفاده گردید. از فرمولهاي زیر براي تعیین غلظت کلروفیل کل، کلروفیل a، کلروفیل b و کارتنوئید استفاده شد - لیچتن هالر، . - 1987 که با استفاده
از اسپکتروفتومتر با توجه به روش بنگنایا - 2007 - اندازه گیري شد میزان آفتابسوختگی برگ بر اساس میزان آفتابسوختگی به برگها 5 نمره داده شد . بدینصورت که بدون آفتابسوختگی نمره صفر، برگهاي داراي %20 سوختگی نمره 1، برگهاي داراي % 40 سوختگی نمره 2، برگهاي داراي %60 سوختگی نمره 3، برگهاي داراي %80 سوختگی نمره 4 و برگهاي داراي %100 سوختگی نمره 5 داده شد و سپس درصد سوختگی با استفاده از فرمول زیر محاسبه گردید .
نتایج و بحث
با کاهش آبیاري میزان کلروفیل روند کاهشی نشان داد بهطوريکه بیشترین مقدار کلروفیل 9/18 - a میلیگرم در هر گرم برگ خشک - ، 2/31 - bمیلیگرم در هر گرم برگ خشک - و کل 12/31 - میلیگرم در هر گرم برگ خشک - در تیمار آبیاري 100 درصد نیاز آبی گیاه و کمترین مقدار آنها در تیمار آبیاري 50 درصد نیاز آبی گیاه مشاهده شد.. از طرفی تنش آبی موجب کاهش شدید میزان کارتنوئیدها شد که کمترین میزان آن در شرایط کم آبیاري 50 درصد با میانگین 1/2 و بیشترین میزان آن در شرایط آبیاري کامل و مشاهده شد با میانگین 1/9 میلیگرم در گرم برگ خشک که این دو از نظر آماري و در سطح پنج درصد با یکدیگر اختلاف داشتند.
رنگیزههاي موجود در کلروپلاست از خشکی تاثیر میپذیرند و تنش خشکی سبب هیدرولیز پروتئینهاي تیلاکوئیدي و کاهش مقدار کلروفیلa و b میگردد. کاهش غلظت کلروفیل در شرایط تنش خشکی به افزایش فعالیت آنزیم کلروفیلاز نسبت داده شده است، هر چند برخی از محققین علاوه بر تاثیر کلروفیلاز در تجزیه کلروفیل، پراکسیداز و ترکیبات فنولی را نیز در این رابطه دخیل دانستهاند - اشرف، . - 1994 در چنین شرایطی، کاهشی در میزان فتوسنتز مشاهده میشود که تا حدي به واسطه کاهش غلظت کلروفیل در اثر تجزیه آن میباشد. بنابراین حفظ غلظت کلروفیل تحت تنش به ثبات فتوسنتزي در این شرایط کمک میکند
جدول-3-4تجزیه واریانس اثر آبیاري وکائولین بر رنگدانه هاي فتوسنتزي، کارتنوئید، آنتوسیانین و اسید آسکوربیک
جدول -6-4اثر متقابل غلظت کائولین و میزان آبیاري بر میزان کلروفیل کل
