بخشی از مقاله
چکیده
بهمنظور بررسی اثرات تغذیه تفاله طارونه بر فراسنجههای خون از 4 راس گوسفند نر کرمانی با میانگین وزنی 36 3 کیلو گرم در قالب طرح چرخشی استفاده شد. جیرههای آزمایشی شامل - 1 جیره شاهد - بدون تفاله طاررونه - ، - 2 جیره دارای 7 درصد تفاله طاررونه ، - 3 جیره دارای 14 درصد تفاله طاررونه و - 4 جیره دارای 21 درصد طاررونه بود. فراسنجههای خونی شامل گلبول سفید، قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و حجم متوسط گلبولهای قرمز بین تیمارها اختلاف معنیداری با یکدیگر نداشتند. بهطور کلی نتایج نشان داد که سطوح مختلف تفاله طارونه تاثیر منفی بر فراسنجههای خونی گوسفندان نداشت.
کلمات کلیدی: تفاله طارونه، فراسنجههای خون، گوسفند کرمانی، علوفه.
مقدمه
تغذیه دارای بالاترین سهم هزینه در تولیدات دامی میباشد و بهدلیل محدودیت بارندگی در کشور کمبود منابع علوفهای دیدهمیشود. با توجه به محدودیت منابع از قبیل آب و خاک جهت تامین غذای دام علاوه بر ارقام پر محصول و استفاده از شیوههای علمی در تامین خوراک دام میتوان از پسماندهای کشاورزی نیز در تهیه غذای دام بهره برد. استفاده از فرآوردههای فرعی و مواد دور ریختنی محصولات کشاورزی و صنایع فرآوری آنها بهدلیل داشتن مقادیر قابل توجهی از مواد مغذی و با ارزش پروتیینی در تهیه غذای دام میسر میباشد . - Shokrani et al., 1999 - یکی از مهمترین محصولات باغی جنوب کشور، خرما است.
درخت خرما دارای محصولات اصلی و جانبی میباشد. محصول اصلی درخت خرما همان میوه خرما میباشد. از محصولات جانبی آن برگ، غلاف، خوشه، تنه، الیاف و هسته را میتوان نام برد. درخت خرما گیاهی دو پایه میباشد و گلهای آن به صورت گلآذین بزرگی به نام اسپادیس یا رژیم در کناره برگهای انتهایی ساقه ظاهر میشود. در هر رژیم خرما، گلهای فراوانبرروی انشعابات متعدد گلآذین دیده میشود که مجموعه آنها در داخل غلاف چوبی بیضی شکل و کشیدهای به نام چمچمه یا طارونه قرار میگیرد که نام علمی آن Spathe of Date Palm است. طارونه خیلی زود با رشد گلها و آغاز باز شدن آنها پاره میشود و بهصورت زائدههای پوشاننده پایه اسپادیس قرار میگیرد . - Dashti Rahmat abadi et al., 2012 -
طارونه خرمادارای ترکیباتی است که از نظر شیمیایی از پروتیینها، چربیها، قند به صورت احیا و غیر احیا، ترکیبات آلی از خانواده کافور،1و2 دی متوکسیل 4 متیل بنزن، خاکستر چوب، نم یا رطوبت، استرولهای گیاهی و سه نوع کومارین تشکیل شده است. - Baraem et al., 2006 - تفاله طارونه دارای 7/61 درصد پروتیین خام، 78/76 درصد NDF، 60/52 درصد ADF، فاقد چربی و3/62 درصد خاکستر میباشد. لذا هدف این مطالعه بررسی اثرات تفاله طارونه برروی برخی فراسنجههای خونی گوسفندان نر کرمانی بود.
مواد و روشها
حدود 100 کیلوگرم تفاله طارونه از شهرستان بافت و از کارخانه چشمه سبز گوغر جمعآوری و در تهیه جیرههای آزمایشی استفاده گردید. از سطوح صفر، 7، 14 و 21 درصد تفاله طارونه استفاده گردید. پس از تعیین ترکیب شیمیایی و انرژی متابولیسمی،تفاله طارونه در جیرههای آزمایشی استفاده شد. جیرههای آزمایشی شامل: - 1 جیره شاهد - فاقد تفاله طارونه - ، - 2 جیره دارای 7درصد تفاله طارونه - 3 جیره دارای 14 درصد تفاله طارونه - 4 جیره دارای 21 درصد تفاله طارونه بود. اجزا و ترکیب جیرهها درجدول 1 آورده شده است. تمام جیرهها دارای مقادیر یکسانی از پروتیین خام و انرژی متابولیسمی بودند. نسبت کنسانتره به علوفه در جیرههای آزمایشی 40 به 60 بود.
این طرح در مزرعه تحقیقاتی بخش مهندسی علوم دامی دانشگاه شهید باهنر کرمان در تابستان 1395 اجرا شد. مدت زمان اجرای این آزمایش 84 روز، شامل چهار دوره 21 روزه بود که 16 روز اول هر دوره برای عادتپذیری حیوانات به جیرههای آزمایشی و 5 روز آخر به نمونهگیری اختصاص یافت. آزمایش با استفاده از چهار رأسگوسفند نر کرمانی با میانگین وزنی 36 5 کیلوگرم انجام شد. جیرههای آزمایشی بهصورت کاملا مخلوط و در حد اشتها در
ساعت های 8 و 16 در اختیار حیوانات قرار گرفت و حیوانات بهصورت آزاد در شبانه روز به آب دسترسی داشتند.
خونگیری از گوسفندان در روز آخر هر دوره 4 ساعت بعد از مصرف خوراک صورت گرفت. خونگیری توسط سرنگ با سرسوزن 18 از ورید وداج انجام شد. پس از خونگیری نمونههای خون در داخل لوله آزمایش حاوی ماده ضدانعقاد EDTAریخته شد، سپس نمونهها به آزمایشگاه برده شدند و گلبول سفید، قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و حجم متوسط گلبولهای قرمز آنها اندازهگیری شد. دادههای جمع آوری شده در نرم افزار Excel مرتب شده و تجزیه تحلیل دادهها با استفاده از نرم افزارآماری - 2005 - SAS و رویه آماری GLM صورت گرفت. برای مقایسه میانگینها از آزمون توکی استفاده شد.
نتایج و بحث
نتایج حاصل از آنالیز فراسنجههای خونی گوسفندان تغذیه شده با جیرههای آزمایشی در جدول 1 آورده شده است. تجزیه دادهها نشان داد که روند تغییرات گلبول سفید، گلبول قرمز، هموگلوبین، هماتوکریت و حجم متوسط گلبولهای قرمز تحت تاثیرجیرههای آزمایشی قرار نگرفت.باتوجه به اثبات اثرات ضد میکروبی و ضد باکتریایی عصاره طارونه روی باکتریها و کپکهای عامل فساد احتمال داده شد که بر فاکتورهای ایمنی خون تاثیرگذار باشد، بههمین منظور به اندازهگیری این فاکتورها توجه شد. نتایج تحقیقات مختلف نشان داد که عصاره طارونه میتواند از رشد باکتریهای مولد فساد و بیماریزای مواد غذایی جلوگیری کند . - Akbarian et al., 2013 -
در تحقیقی Valizadeh et al., - 2013 - بیان کردند مقدار گلبولهای سفید، نوتروفیل، لنفوسیت و مونوسیت در بین جیرههای آزمایشی تفاوت معنیداری نداشت، ولی بهنظر میرسد که دامهای تغذیه شده با مقادیر متفاوت برگ خرما هیچ عارضه نامطلوبی نسبت به شاهد نداشتهاند و حتی در برخی پارامترها نیز بهتر ظاهر شدند، هر چند تفاوتها معنیدار نبود. در تحقیقی - Mahgoub et al., - 2008 گزارش کردند تغذیه غذاهای غیرمتعارف با کیفیت پایین حاوی سطوح بالای فیبر، محتوای غیرمتوازن مواد معدنی و ویتامینی و وجود مواد ضدتغذیه ای مثل فنولها، برای مدت طولانی ممکن است اثرات منفی بر فیزیولوژی و شیمی سیستم گوارشی و پارامترهای خونی داشته باشد و در دراز مدت اثرات خود را بهصورت حساسیت به بیماریها نشان دهد.
تغذیه غذاهای غیرمعمول به حیوانات ممکن است نه تنها سبب کاهش رشد بدن شود، بلکه سبب کاهش توانایی استقامت آنها درمقابل بیماریها گردد. شمارش لنفوسیت، مونوسیت و سایر ترکیبات مشابه در حیوانات تغذیه شده با برگ خرمای غنی شده با اوره یک نشانه مهم از وضعیت سلامتی حیوانات آزمایشی است . - Mahgoub et al., 2005 - تغذیه علوفه با کیفیت غذایی پایین
