بخشی از مقاله
چکیده
این پژوهش به منظور تعیین قابلیت هضم گندم بوجاری ضایعاتی و تاثیر آن بر قابلیت هضم کل مواد مغذی کل جیره و دانه گندم بوجاری ضایعاتی انجام پذیرفت. بدین منظور از چهار راس گوسفند نر مهربان با میانگین وزن 40±0/5 استفاده شد. دامهای مورد آزمایش به قفسهای متابولیکی منتقل شدند.
آزمایشات قابلیت هضمی این پژوهش در 4 مرحله صورت پذیرفت. نسبت علوفه به کنسانتره شامل 100 -1 درصد ساقه یونجه، 55 -2 درصد ساقه یونجه 45 + درصد گندم بوجاری ضایعاتی، 45 - 3 درصد ساقه یونجه + 55 درصد گندم بوجاری ضایعاتی و 40 - 4 درصد ساقه یونجه 60+ درصد گندم بوجاری ضایعاتی بود.برای آنالیز از طرح آماری کاملا تصادفی استفاده شد و داده های حاصل از آزمایشات انجام شده با استفاده از نرم افزارSAS و آزمون مقایسه میانگین دانکن در سطح 0/05 - - آنالیز شدند.
ضرایب قابلیت هضمی ماده خشک، ماده آلی، پروتئین خام، الیاف خام، چربی خام و ان – اف – ای کل جیره مرحله دوم به ترتیب 67/76، 70/54، 65/4، 35/28، 65/24 و82/76 درصد شد که نسبت به مراحل سوم و چهارم، بالاتربود و از لحاظ آماری نیز اختلاف معنیداری را نشان داد
مقدمه
با توجه به اینکه قسمت عمده هزینه دامپروری مربوط به تغذیه می شود اهمیت تامین موادخوراکی به وضوح مشخص می باشد. بنابراین تغذیه بهینه دام مهمترین راهکار جهت کاهش هزینه های تولید در صنعت دامپروری می باشد. یکی از راههای کاهش هزینههای خوراک و تغذیه بهینه دام، استفاده از تمام منابع خوراکی موجود در کشور از جمله ضایعات حاصل از کارخانجات مختلف عمل آوری محصولات کشاورزی است. از جملهی این موارد، کاربرد ضایعات گندم و فراورده های کارخانجات تولیدآرد است که استفاده از آن می تواند در کاهش هزینه های تولید موثر باشد
بوجاری کردن گندم موجب جدا سازی ناخالصیهای آن میگردد. که این ناخالصیها را به افت مفید و غیر مفید تقسیم بندی میکنند.افت مفید شامل دانه های شکسته ناشی از به کار بردن کمباین یا حاصل از عملیات خرمنکوبی، دانههای چروکیده، لاغر و باد زده که از الک 2 میلیمتری عبور میکند و عمدتا دانههای سایر غلات می باشد.این نوع پسماند که در بازار به ضایعات بوجاری درجه یک معروف اند که حدود 80 درصد ضایعات بوجاری گندم را شامل میشوند. افت غیر مفید شامل دانههای علفهای هرز، دانههای غیر از غلات، دانههای شکسته و لاغر و آرد شده همراه با کاه، خاروخاشاک، خاک و سنگریزه که در بازار به ضایعات درجه دو بوجاری معروف اند و حدود 20 درصد ضایعات بوجاری گندم را شامل می شود 1 - و. - 3 بنابراین در این تحقیق سعی بر آن است که ترکیبات شیمایی ضایعات بوجاری گندم تعیین شود و قابلیت هضم سطوح مختلف بوجاری گندم در جیرهها بررسی شود.
مواد و روش ها
در این آزمایش از 4 راس گوسفند نرمهربان با میانگین وزن 40±0/5 استفاده شد. دامهای مورد آزمایش در قفسهای متابولیکی نگهداری شدند. این پژوهش طی 4 مرحله در قالب طرح کاملا تصادفی انجام گرفت. در مرحله اول دامها از ساقه یونجه و در مراحل دوم، سوم و چهارم جهت تعیین قابلیت هضم ضایعات بوجاری گندم از سه سطح 45، 55 و 60 درصد ضایعات بوجاری گندم استفاده شد و خوراک پایه ساقه یونجه در نظر گرفته شد. جیره غذایی دامها براساس وزن زنده و کمی بالاتر از حد نگهداری - 2/25درصد وزن زنده - محاسبه شد. اجزا و نسبت مواد خوراکی مورد آزمایش در جدول 1 ارائه شده است. قابلیت هضم به روش کلاسیک جمع آوری کل مدفوع - in vivo - اندازهگیری شد - . - 2 ترکیبات شیمیایی طبق روشهای توصیه شده - 1990 - AOAC تعیین شد - . - 4 دادههای حاصل با استفاده از نرم افزارSAS و آزمون مقایسه میانگین دانکن در سطح - 0/05 - آنالیز شدند.
نتایج
مقدار ماده خشک و ترکیب شیمیایی ساقه یونجه و گندم بوجاری ضایعاتی در جدول شماره 2 نشان داده شده است چنانچه ملاحظه میشود مقدار ان – اف – ای دانه گندم بوجاری ضایعاتی بالا ، پروتئین خام آن متوسط، مقدار الیاف خام آن کم، مقدار خاکستر خام آن در حد 3 درصد است که نشانگر عدم آلودگی به مواد خارجی مانند خاک و سنگریزه می باشد.
ضرایب قابلیت هضم جیره اول در جدول شماره 3 و ضرایب قابلیت هضم جیره های دوم، سوم و چهارم که در جدول شماره 4 ارائه شده است. جدول 4 نشان می دهد که ضرایب قابلیت هضم ماده آلی، پروتئین خام و ان – اف – ای جیره دوم با سوم اختلاف معنی- داری نیست. ولی ضرایب قابلیت هضم ماده خشک، چربی خام و الیاف خام جیره دوم با جیره سوم دارای اختلاف معنیدار می باشد
مقایسه جیره سوم با جیره چهارم بیانگر این مطلب است که بجز ضرایب قابلیت هضم ماده خشک، ماده آلی و پروتئین خام، سایر ضرایب قابلیت هضم مواد مغذی با یکدیگر اختلاف معنیداری دارند - P<0/05 - از نتایج جدول 4 میتوان چنین استنباط نمود که با افزایش مقدار گندم بوجاری ضایعاتی از سطح 0/45 به 0/60 ضرایب قابلیت هضم مواد مغذی کاهش مییابد ضرایب قابلیت هضم دانه گندم بوجاری ضایعاتی جیرههای دوم، سوم و چهارم که در جدول 5 ارائه شده است. جدول 5 نشانگر آن است که بالاترین ضرایب قابلیت هضم مواد مغذی مربوط به سطح45 درصد گندم بوجاری ضایعاتی - جیره دوم - میباشد ولی با افزایش سطح گندم بوجاری ضایعاتی میزان قابلیت هضم مواد مغذی کاهش پیدا میکند.
نتیجه گیری کلی
گوارش پذیری مواد مغذی جیره حاوی گندم بوجاری ضایعاتی با افزایش سطح آن در جیره کاهش مییابد. سطح مطلوب گوارش پذیری مواد مغذی دانه گندم بوجاری شده در جیره 45 درصد میباشد و حداکثر آن در سطح 55 درصد میباشد.
جدول -1 اجزا و نسبت مواد خوراکی مورد آزمایش - ٪ -
جدول -2 میزان ماده خشک و مواد مغذی موجود در مواد خوراکی - گرم در کیلوگرم ماده خشک -
جدول -3 درصد قابلیت هضم ساقه یونجه
جدول -4 درصد قابلیت هضم جیره های دوم، سوم و چهارم
جدول -5 میانگین درصد قابلیت هضم دانه گندم بوجاری ضایعاتی جیره های دوم، سوم و چهارم و مقایسه آنها
