بخشی از مقاله
چکیده
به منظور بررسی تاثیر دورههاي رقابت علفهاي هرز بر عملکرد سیر آزمایشی در قالب طرح بلوكهاي کامل تصادفی در سه تکرار با 12 تیمار در منطقه بابلکنار شهرستان بابل در سال 95- 94 انجام شد. تیمارها شامل کنترل علفهاي هرز تا 20، 40، 60، 80، 100 روز پس از کاشت سیر و کنترل کامل در طی فصل رشد و تداخل علفهرز تا 20، 40، 60، 80، 100 روز پس از کاشت سیر و تداخل کامل در طی فصل رشد بود. نتایج نشان داد که دورههاي مختلف مدیریت علفهاي هرز بر تراکم و وزن خشک علفهرز، عملکرد غده و بیولوژیک سیر در سطح احتمال یکدرصد معنیدار شد. بیشترین تراکم - 33/66 plant.m-2 - و وزنخشک - 129/33 g.m-2 - علفهاي هرز در تیمار تداخل کامل در طی فصل رشد حاصل شد. در تیمار وجین کامل طی فصل رشد بیشترین عملکرده غده - 1357/67 g.m-2 - و بیولوژیک سیر g.m- - - 1997/67 2 برداشت شد.
مقدمه
سیر یکی از مهمترین گونه تیره پیاز - Alliaceae - می باشد - آگرتر، . - 2006 این گیاه به دلیل ارزش بالاي اقتصادي و دارویی، در 2610 هکتار از اراضی زراعی استان مازندران کشت می شود - آنونیموس، . - 2012 از آنجائیکه سیر در اواسط پاییز کشت و در اواسط بهار برداشت می گردد از اینرو طی حدود 7 ماه با افزایش جوانه زنی و رشد علف هاي هرز، به سرعت فضاي میان ردیف کاشت اشغال شده و روند طبیعی رشد گیاه مختل می گردد. برخی گزارشها تراکم گون ه هاي هرز در واحد سطح را تنها عامل خسارت زایی به گیاه زراعی ندانسته و زمان رویش علف هاي هرز طی فصل رشد را در اولویت قرار دادند .
در پژوهشی زیست توده علف هاي هرز را منعکس کننده عوامل رشدي تسخیر شده توسط علف هاي هرز عنوان داشتند - . - 5 در پژوهشی دیگر نتیجهگیري شد که عدم کنترل علف هاي هرز در مزارع پیاز خوراکی تا 94/63 درصد به محصول پیاز خسارت وارد می نماید - . - 4 گیاهان تیره پیاز و خصوصا سیر به دلیل ارتفاع کم، ریشه هاي کم عمق، برگ هاي کشیده، باریک و عمودي و نهایتا کانوپی کم تراکم، در مقابل علف هاي هرز از توان رقابتی پائینی برخوردار هستند 3 - و . - 4 از اینرو در این پژوهش تاثیر کنترل علف هاي هرز در دوره هاي مختلف رشد سیر مورد ارزیابی قرار گرفت.
مواد و روش ها
آزمایش در قالب طرح بلوك هاي کامل تصادفی در سال 94 -95 در مزرعه اي واقع در بخش بابل کنار شهرستان بابل با موقعیت جغرافیایی با طول 52 درجه، 47 دقیقه و 40 ثانیه شرقی و عرض 36 درجه، 22 دقیقه و 33/6 ثانیه شمالی با فاصله 70 کیلومتري ساري در استان مازندران با 12 تیمار در سه تکرار به اجرا درآمد. در این مطالعه دو گروه تیمار بر اساس تعداد روزهاي پس از کاشت سیر منظور گردید. گروه اول شامل تیمارهاي تداخل - حضور - علف هاي هرز تا فواصل زمانی مشخص پس از کاشت سیر - 20، 40، 60، 80، - 100 روز و تداخل کامل در طی فصل رشد به طوري که پس از رسیدن به تاریخ هاي فوق، گونه هاي هرز موجود در کرت هاي آزمایشی وجین شده و کرت ها تا پایان فصل رشد عاري از علف هاي هرز بودند.
در این گروه تراکم علف هاي هرز موجود در کرت هاي آزمایشی قبل از اعمال وجین شمارش و وزن خشک کل گونه هاي هرز توزین شد. گروه دوم تیمارهاي حذف - کنترل - علف هاي هرز از زمان کاشت سیر تا هنگام رسیدن به هر کدام از تاریخ هاي فوق وجین شده و پس از آن به علف هاي هرز اجازه داده شد تا پایان فصل با سیر رقابت نماید.
همچنین در این گروه وجین کامل علف هاي هرز در طی فصل رشد به عنوان شاهد اعمال گردید. نمونه برداري علف هاي هرز در این گروه در انتهاي فصل رشد به تفکیک گونه شمارش و زیست توده آنها نیز توزین گردید. سیر رقم مازند پس از ضدعفونی با محلول کاربوکسین تیرام 2درصد با فاصله 15 × 30 سانتی متر در کرت هایی به ابعاد 3 × 2 متر مربع کشت شد. در انتهاي فصل رشد عملکرد غده و عملکرد بیولوژیک سیر در هر متر مربع - g.m-2 - یادداشت شد. نهایتاً تجزیه و تحلیل آماري توسط نرم افزار SAS9.1 و مقایسه میانگین ها با آزمون چند دامنه اي دانکن در سطح احتمال 5درصد مورد ارزیابی قرار گرفت.
نتایج و بحث فراوانی علف هاي هرز
نتایج حاصل از جدول تجزیه واریانس داده هاي حاصل از فراوانی علف هاي هرز نشان داد که دوره هاي مختلف کنترل علف هاي هرز سبب بروز اختلاف آماري معنی دار در سطح احتمال 1درصد بر این صفت گردید - جدول - 1 به طوري که کمترین تراکم علف هرز در تیمار کنترل کامل علف هاي هرز طی فصل رشد شمارش شد - جدول . - 1 سه تیمار تداخل علف هاي هرز تا 20، 40 و 60 روز پس از کاشت به ترتیب بعد از تیمار وجین کامل مناسب ترین کنترل بر فراوانی علف هاي هرز داشته و در سه گروه آماري مجزا قرار گرفتند - جدول . - 2
میان سه سطح تداخل تا 60 روز و دو تیمار کنترل تا 80 و 100 روز پس از کاشت اختلاف معنی دار مشاهده نشد - جدول . - 2 همچنین فراوانی علف هاي هرز در تیمار کنترل تا 60 روز پس از کاشت اختلاف آماري معنی دار با دو تیمار کنترل تا 80 و 100 روز پس از کاشت نشان نداد - جدول . - 2 دو تیمار کنترل تا 40 روز و تداخل علف هاي هرز تا 80 روز پس از کاشت در یک گروه آماري قرار گرفته و اختلاف معنی دار میان این دو تیمار با تیمار کنترل تا 20 روز پس از کاشت بر فراوانی علف هاي هرز مشاهده نشد - جدول . - 2
وزن خشک علف هاي هرز
نتایج جدول - 1 - نشان از وجود اختلاف آماري معنی دار تحت دوره هاي متفاوت کنترل علف هاي هرز بر وزن خشک علف هاي هرز دارد. نتایج جدول - 2 - نشان داد که بیشترین وزن خشک علف هاي هرز در تیمار تداخل در طی فصل رشد توزین شد. دو سطح مدیریتی تداخل علف هاي هرز تا 100 روز پس از کاشت و کنترل علف هاي هرز تا 20 روز پس از کاشت بعد از تیمار تداخل کامل در یک گروه آماري قرار گرفتند - جدول . - 2 همچنین سطوح مدیریتی کنترل تا 40، 60 و 80 روز پس از کاشت، تداخل تا 60 روز پس از کاشت، کنترل تا 100 روز پس از کاشت، تداخل تا 40 روز به ترتیب در تولید وزن خشک در این کرت هاي آزمایشی روند نزولی داشته و در گروه هاي آماري مجزا قرار گرفتند - جدول .2 - نهایتاً کمترین وزن خشک در دو تیمار تداخل علف هاي هرز تا 20 روز پس از کاشت و تیمار کنترل کامل در طی فصل رشد توزین شد و اختلاف معنی دار میان این دو تیمار مشاهده نشد - جدول . - 2 نتایج فوق با نتایج حاصل از فراوانی علف هاي هرز مطابقت نشان داد - جدول . - 2
عملکرد اقتصادي سیر
نتایج نشان داد که سطوح تداخل و کنترل علف هاي هرز در دوره هاي مختلف سبب بروز اختلاف آماري معنی دار بر عملکرد سیر گردید - جدول . - 1 نتایج مقایسه میانگین داده هاي حاصل از عملکرد سیر موید نتایج حاصل از تراکم و وزن خشک تولیدي علف هاي هرز در کرت هاي آزمایشی - جدول - 2 می باشد به طوري که بیشترین عملکرد اقتصادي در تیمار کنترل کامل علف هاي هرز در طی فصل رشد توزین شد و میان این تیمار با تیمار تداخل تا 20 روز پس از کاشت سیر اختلاف معنی دار مشاهده نشد - جدول . - 2
تیمار تداخل تا 40 روز پس از کاشت سیر با اندکی کاهش در تولید عملکرد در یک گروه آماري مجزا قرار گرفت اما با تیمار تداخل تا 20 روز پس از کاشت اختلاف معنی دار نشان نداد - جدول . - 2 عملکرد سیر تحت تیمارهاي تداخل تا 60 روز پس از کاشت، کنترل تا 100 و 80 روز پس از کاشت، تداخل تا 80 روز پس از کاشت، کنترل تا 60 روز و تداخل تا 100 روز پس از کاشت و تیمار کنترل تا 40 و 20 روز پس از کاشت روند نزولی پیدا کرد و به ترتیب در گروه هاي آماري جدا از یکدیگر قرار گرفتند - جدول . - 2
مطابقت نتایج فوق با نتایج حاصل از تراکم و وزن خشک علف هاي هرز مشهود است - جدول . - 2 کمترین عملکرد در تیمار تداخل کامل علف هاي هرز در طی فصل رشد حاصل شد و اختلاف آماري معنی دار با تیمار کنترل تا 20 روز پس از کاشت نشان نداد - جدول .2 - نتایج نشان داد عملکرد سیر با افزایش فراوانی و خصوصاً وزن خشک علف هاي هرز کاهش یافت - جدول . - 2 رقابت بر سر تصاحب آشیان اکولوژیک و منابع مشترك این افت عملکرد را سبب شد.
عملکرد بیولوژیک
عملکرد بیولوژیک سیر متاثر از تراکم و وزن خشک علف هرز تحت دوره هاي مختلف کنترل علف هاي هرز اختلاف آماري معنی دار نشان داد - جدول - 1 به طوري که کمترین عملکرد بیولوژیک در تیمار کنترل تا 20 روز پس از کاشت توزین شد و با تیمار تداخل کامل در تمام فصل رشد اختلاف معنی دار مشاهده نشد - جدول . - 2 همچنین تیمار تداخل تا 40 روز و تیمار تداخل کامل در یک گروه آماري قرار گرفتند - جدول . - 2
تیمار کنترل تا 60 روز و تداخل تا 80 روز در یک گروه آماري قرار گرفته و میان تیمار تداخل تا 80 روز با تیمار کنترل تا 80 روز اختلاف معنی داري در عملکرد بیولوژیک تولیدي مشاهده نشد - جدول . - 2 با کاهش فراوانی و وزن خشک علف هاي هرز تحت تیمارهاي آزمایشی - جدول - 2
عملکرد بیولوژیک سیر افزایش یافت به طوري که تیمارهاي تداخل تا 60 و 40 روز پس از کاشت،کنترل تا 100 روز پس از کاشت و تیمار تداخل تا 20 روز پس از کاشت به ترتیب با افزایش در تولید عملکرد بیولوژیک در گروه هاي آماري مجزا نسبت به یکدیگر قرار گرفته و گروه هاي آماري متفاوتی را تشکیل دادند - جدول . - 2 در نهایت بیشترین عملکرد بیولوژیک در تیمار کنترل کامل علف هاي هرز در طی فصل رشد برداشت شد - جدول . - 2 نتایج فوق با نتایج حاصل از فراوانی و وزن خشک علف هاي هرز و همچنین عملکرد سیر مطابقت دارد - جدول . - 2
