بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این تحقیق تاثیر 8 هفته تمرینات عملکردی، بر تعادل ایستا و پویای مردان سالمند فعال سالم می باشد. مواد و روش ها: تحقیق حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون پس آزمون بود که بدین منظور تعداد 18مرد سالمند فعال که همگی از سلامت کافی بر خوردار بودند، جهت مطالعه بصورت تصادفی انتخاب شدند و به صورت تصادفی به 2 گروه تمرین عملکردی، و گروه کنترل تقسیم شدند.تعادل ایستای آزمودنی ها با تست شارپند رومبرگ با - چشمان باز و بسته - و تعادل پویای آزمودنی ها با تست زمان بر خاستن وراه رفتن اندازه گیری شد. گروه تجربی تمرینات خود را به مدت 8 هفته و سه جلسه در هفته برگزار کردند، در حالی که گروه کنترل در هیچ گونه فعالیت ورزشی شرکت نکردند.
نتایج: نتایج بدست آمده در این تحقیق، موید نقش تمرینات عملکردی در بهبود تعادل ایستا با چشمان بسته و تعادل پویا در مقایسه با گروه کنترل بود ولی در تعادل ایستا با چشمان باز در مقایسه با گروه کنترل بهبودی از خود نشان نداد. همچنین نتایج این تحقیق نشان داد که عمده اختلاف در بین گروههای عملکردی و گروه کنترل در تعادل ایستا با چشمان باز بود، که با توجه به عدم بهبود تعادل آزمودنی های گروه کنترل، می توان بهبود تعادل گروه های تجربی را به اثر این تمرینات نسبت داد.
کلید واژه ها: تمرینات عملکردی، تعادل ایستا، تعادل پویا، سالمند
مقدمه
سالمندی یک فرآیند زیستی است که تمام موجودات زنده از جمله انسان را در بر می گیرد . این دوره حاصل تعامل پیچیده عوامل ژنتیک، متابولیک، هورمونی، ایمن شناسی و ساختمانی است که بر سطوح سلولی، بافتی و دستگاههای بدن و عملکرد آنها موثر واقع شده وپیری را به همراه می آورد - توکلی . - 1385کاهش پیش رونده ظرفیت های فیزیولوزیکی و افت توانایی در پاسخ به استرس های محیطی در این دوره، موجب افزایش آسیب پذیری افراد سالمند نسبت به بیماری ها گردیده و باعث افزایش میزان مرگ و میر ناشی از فرایند پیری می شود - نید1،. - 2000 اگر چه افزایش روز افزون تعداد سالمندان را به طور کلی می توان مرهون امید به زندگی و رعایت بیشتر اصول بهداشتی و تندرستی در بین این گروه از افراد جامعه دانست - کیمورا2، - 2007، اما مشکلات و محدودیت های مربوط به حفظ کیفیت مطلوب زندگی در دوره سالمندی همچنان پا برجاست. از همین رو شناخت مشکلات سالمندان و تلاش برای رفع آنها در بین این گروه از افراد جامعه، توجه محققان را به خود اختصاص داده است.
فعالیت ورزشی و بدنی از جمله روشهایی است که برای پیشگیری، به تاخیر انداختن یا درمان مشکلات ناشی از فرایند پیری بهکار میرود و تاثیر مثبت آن بر روی کیفیت زندگی افراد از جمله سالمندان مستند شده است. حفظ و بهبود عملکرد سیستم قلبی- عروقی، جبران کاهش توده عضلانی و قدرت ناشی از فرایند پیری، سلامت استخوانها، بهبود تعادل، افزایش انعطافپذیری و افزایش اعتماد بهنفس از جمله اثرات ورزش وفعالیت بدنی منظم بر روی افراد سالمند میباشد. علاوه بر این تحقیقات مروری بیانگر این مطلب هستند که از دست دادن تعادل و زمین خوردن ششمین علت مرگ و میر در جمعیت سالمندان است که معمولا با برخی از بیماریها و ناتوانیها همراه است. بهطوریکه افراد مسنی که زمین میخورند، ده برابر افراد عادی در بیمارستان بستری میشوند - موجانی3، . - 2007 بنابراین زمینخوردن یک مشکل تهدید کننده سلامتی در سالمندان است که باعث تغییر کیفیت زندگی آنها و بالا رفتن هزینههای نگهداریشده و دارای عوارض جسمانی، روانی، اجتماعی، اقتصادی است بهطوریکه حتی ممکن است موجب مرگ آنها شود - ویلیامز4، . - 1997
نظر به اینکه زمینخوردن میتواند عملکرد و استقلال فرد را به مخاطره بیندازد، لذا شناسایی افراد در معرض خطر زمینخوردن بسیار مهم و اولین گام در جلوگیری از عوارض ناخواسته زمینخوردن است - آتواتر5، . - 1990 تعیین علل زمینخوردن سالمندان و توسعه روشهای تشخیصی و درمانی برای افراد در معرض خطر زمینخوردن، مجال مناسبی برای بهبود کیفیت زندگی، استقلال و کاهش هزینههای مراقبت است - شام وی کوک6، . - 1997 محققین از میان عوامل داخلی علل زمینخوردن کاهش مهارتهای تعادل و اختلال در الگوهای راهرفتن را عوامل کلیدی در زمینخوردن و دیگر مشکلات حرکتی سالمندان میدانند و معتقدند تعادل پایه و اساس زندگی مستقل و پویا است - شام وی کوک، . - 2007 بهطوریکه سالمندانی که زمین میخورند معمولا دارای اختلال تعادل هستند - شام وی کوک، . - 2002
در مطالعات بیومکانیکی یکی از شاخص های اصلی تعیین استقلال افراد سالمند وضعیت تعادل - لارس1، - 2007 وقابلیت راه رفتن آنها می باشد - کیمورا، 2007 و توماس2، . - 2007 علت اصلی افتادن که سالانه حدود یک سوم سالمندان آن را تجربه می کنند، کاهش تعادل افراد سالمند معرفی شده است - کروم ول3، . - 2007 در افراد سالمند، ناتوانی به علل زیادی مرتبط شده است که در میان آنها از دست دادن تحرک در درجه اول اهمیت قرار دارد. نودهی و همکاران - 1385 - تحرک را برای دستیابی به استقلال در عملکرد وکاهش خطر زمین خوردن و افزایش کیفیت زندگی ضروری می دانند. افزایش پذیرش خستگی، تحلیل رفتن عضلات، کاهش ظرفیت استقامتی و ضعف عضلانی در فرایند سالمندی، همه منجر به کاهش فعالیت بدنی و در نهایت منجر به بیماری هایی مانند بیماری های قلبی -عروقی می شوند - استیوارت4، . - 2005
در تحقیقات متعددی به اثرات مثبت فعالیت بدنی در کاهش پوکی استخوانی، بیماری های قلبی Bعروقی، آرتریت، اختلا لات راه رفتن، دیابت، چاقی، سکته مغزی، سرطان و حفظ توانایی ذهنی و جلو گیری از آلزایمر زودرس اشاره شده است - مانینی5، . - 2007 ترسا - 2004 - 6 معتقد است تمرین می تواند بصورت موثری با بهبود بخشیدن ضعف فیزیولوژیکی مانند تعادل ضعیف، ضعف عضلانی و سرعت عکس العمل پایین، عوامل درگیر در خطر افتادن را کاهش دهد. با توجه به اینکه سالمندی باعث کاهش تعادل می شود، مداخلات تمرینی طراحی شده برای بهبود یا پیشگیری از وخیم تر شدن تعادل، باید تکالیفی را شامل شود که بر روی نیاز های تعادلی فعالیت های پویا تمرکز داشته باشد - کروم ول، . - 2007 بدین لحاظ ارزیابی تعادل برای سالمندان در زمینه درمان جسمانی و بهمنظور کمک به ایجاد اهداف درمانی مناسب، افزایش آگاهی از خطر زمینخوردن و تعیین ابزار کمکی مناسب لازم است - بنی7، . - 2003
الاین و همکاران - 1999 - طی تحقیقی به بررسی تاثیر 12 هفته تمرین عملکردی بر روی افراد سالمند پرداختند. آزمودنی های این مطالعه شامل 15 مرد سالمند می شد که به دو گروه کنترل - 9نفر - و تجربی 6 - نفر - تقسیم شدند. متغییر های اندازه گیری شده در این تحقیق شامل مسافت راه رفتن در 15 ثانیه، برخاستن تک پا و دو پا از روی صندلی و زمان نشستن و برخاستن از روی صندلی می شد . در پایان، گروه تجربی در تمام متغییر های مورد نظر بهبود یافت در حالی که گروه کنترل تنها در زمان برخاستن از صندلی و زمان برخاستن تک پا از صندلی بهبود معنی داری از خود نشان دادند. و به جز راه رفتن، هیچ تفاوت معنی داری بین گروه مشاهده نشد. روزندال و همکاران - 2006 - طی پژوهشی به بررسی تاثیر تمرینات عملکردی شدید بر عملکرد جسمانی و پیشگیری از افتادن 191 مرد سالمند بالای 65 سال پرداختند. نتایج حاکی از این بود که تمرینات عملکردی شدید ، تعادل، توانایی راه رفتن و قدرت اندام تحتانی را بهبود و خطر افتادن را کاهش می بخشد. مانینی و همکاران - 2007 - با بررسی تاثیر تمرینات قدرتی و عملکردی بر روی 32 مرد سالمند به این نتیجه رسیدند که عملکرد هردو گروه در تکالیف ویژه مورد نظر بهبود یافت اما تفاوت معنی داری در سرعت راه رفتن ، تعادل تک پا و ترکیب بدن رخ نداد.
