بخشی از مقاله
چکیده:
در بین فضاهای معماری، طراحی هیچ فضایی مانند مراکز درمانی از اهمیت بالایی برخوردار نمی باشد. فضاهای درمانی از جمله فضاهایی است که بر حالات روحی بیماران تاثیر می گذارد. طراحی ضعیف این محیط ها، می تواند سبب تشدید اختلالات رفتاری و اضطراب در آنها گردد. امروزه در طراحی بیمارستان، عملکردگرایی بخش عمده ای از تفکر طراحی را به خود اختصاص می دهد، به نحوی که توجه به کیفیات محیطی و تاثیرات چشمگیر آن بر روند درمان بیماران، و کاهش استرس در آن ها نقش کمتری را ایفا می کند.
هدف از انجام این پژوهش، تغییر دیدگاه طراحان در طراحی و بررسی و ارائه ی راهکارهایی در رابطه با استفاده از معماری سبز در طراحی مراکز درمانی می باشد، تا بتواند در ارتقاء کیفیت محیطی بیمارستان مؤثر واقع بوده و در نتیجه باعث تسریع در روند بهبود بیماران شود.
این مقاله ابتدا به بررسی ابعاد معماری پایدار و اصول اساسی آن و سپس تاثیر آن در معماری سبز بیمارستانی پرداخته و هدف اصلی ضمن معرفی این رویکرد جدید در طراحی مراکز درمانی، شناخت سازمان های بین المللی مرتبط با معماری سبز بیمارستانی و پروسه دریافت عنوان معماری سبز از این سازمان ها می باشد زیرا به صرف رعایت اولیه اصول معماری سبز، نمی توان یک بیمارستان و یا هر بنایی دیگری را معماری سبز نامید. روش تحقیق این مقاله توصیفی و تحلیلی و بر پایه مطالعات و یافته های کتابخانه ای، اسنادی و مدارک و یافته های علمی معتبر و جدید است .
-1 مقدمه:
انسانها همواره در طول تاریخ بشریت برای برطرف نمودن نیازهای روزمره اشان دست به فعالیتهایی زده اند که همه آنها مستلزم تغییر در محیط بوده است .محیط زیست یک سیستم پیچیده است که برهم خوردن بخشی از آن موجب عدم تعادل در کل سیستم می شود .عدم بی توجهی به این محیط که فضای در برگیرنده طبیعت، انسان، فرهنگ و شرایط اجتماعی است، معضلات بسیاری را برای بشر ایجاد کرده است .ادامه این بی توجهی به محیط زیست باعث ایجاد نگرانی هایی در جوامع متفکر بشری شده است .این نگرانی از ادامه روند موجود منجر به آن شد که الگوهایی از توسعه که آسیب های کمتری را به محیط وارد می کنند و قابلیت تداوم و استمرار دارند، مدنظر کارشناسان امر قرارگیرد.
معماری سبز برای رسیدن به این هدف از طریق افزایش کارآیی ساختمان، صرفه جویی در مصرف انرژی، گام برداشتن در جهت استفاده از انرژی های نو و بطورکلی هم سو شدن با طبیعت، نقش مهمی ایفا می کند. در این بین نگرش به رویکردهای معماری سبز در بین متخصصان معماری مراکز بهداشتی و درمانی از جایگاه ویژه ایی برخوردار است و با اینکه اصول اصلی آن در طراحی این مراکز همگام با اصول کلی معماری سبز است ولی علل دیگری در گرایش به طراحی بیمارستان ها با معماری سبز وجود دارد که مورد بررسی قرار خواهد .
لرد راجرز در نشریه Architecture Design در مورد طرح معماری سبز چنین می نویسد: معماری سبز به دنبال برآورده کردن نیازهای امروز بشر بدون به خطر انداختن ذخیره منابع طبیعی و باقی نهادن آن برای نسل های آینده است .این طرح می بایست با سازگاری با اصول پایداری اجتماعی و اقتصادی، توجه ویژه ای به مصرف انرژی و تأثیر زیست بومی ساختمان ها و شهرها داشته باشد و موارد عمده ای که باید برای این منظور در نظر گرفت عبارتند از : انرژی کم، سازگاری مناسب، بهره گیری مطلوب از منابع.
-2 معماری پایدار:
کاربرد مفاهیم پایداری و اهداف توسعه پایدار در جهت کاهش اتلاف انرژی وآلودگی محیط زیست در معماری، مبحثی به نام معماری پایدار را به وجود آورده است. در این نوع معماری، ساختمان نه تنها با شرایط اقلیمی منطقه خود را تطبیق می دهد، بلکه ارتباط متقابلی با آن برقرار می کند. بطوریکه بر اساس گفته ریچارد راجرز »ساختمان ها مانند پرندگان هستند که در زمستان پرهای خود را پوش داده وخود را باشرایط جدید محیط وفق می دهند و بر اساس آن سوخت و سازشان را تنظیم می کنند
1-2 اصول معماری پایدار:
الف- اصل صرفه جویی در منابع ب- اصل طراحی برای بازگشت به چرخه زندگی ج- اصل طراحی برای انسان
جدول :2 دیاگرام اهداف طراحی پایدار
-3 معماری سبز
معماری سبز برخاسته از معماری پایدار و توسعه پایدار بوده که این نیز ناشی از نیاز انسان امروز در مقابل پیامدهای سوءجهان صنعتی و مصرفی عصر حاضر است. حفظ و حراست از منابع طبیعی جهان، مصونیت از آلودگی هوا و سایر آلودگیهای محیطی، حفاظت از لایه ازن، بهداشت جسمی و روانی، آینده بشریت و … از موضوعاتی است که در این راستا مطرح بوده و ضرورت آن به عنوان یک وظیفه جهانی روز به روز آشکارتر میشود. توجه طراحان به بحث های پایداری در معماری و ایجاد زمینه ایی که معماری ها در زیباترین و سودمندترین شکل طراحی شوند و در عین حال کمترین آسیب را به محیط خود وارد کنند به یکی از مباحث عمده در طراحی معماری تبدیل شده است
1-3 اهداف معماری سبز:
طراحی سبز عملی است برای حل مشکلات که طی آن منابع طبیعی قبل بعد و طی پروسه تولید و ساخت به کمترین حد آسیب می بیند به علاوه در مسیر این عمل مصالح باید مفید بوده عمر مفید طولانی داشته و قابل بازگشت به چرخه طبیعت باشند. چیزهای با طول عمر زیاد هم مفیدند و هم بزرگترین مانع علیه اسراف و ضایعات، و این بهتر از استفاده مجدد یا بازیافت آنها است - آذربایجانی،1389،ص. - 15
دیاگرام :اهداف کلی معماری سبز
شش اصل کلی، اصول معماری سبز را تشکیل می دهند که اشاره به آنها قبل از ورود به بحث بیمارستان های سبز دارای اهمیت می باشد. این اصول عبارت است:
جدول :2 اصول 6 گانه معماری سبز
شش اصل مهم در مورد معماری سبز
حفاظت از انرژی
کار با اقلیم
کاهش استفاده از منابع جدید
احترام به کاربران
احترام به سایت
کل گرایی
اصل اول : هر ساختمان باید به گونه ای طراحی و ساخته شود که نیاز آن به سوخت فسیلی به حداقل ممکن برسد. امروزه بحث تأمین انرژی های پاک، پایان ناپذیر و همچنین الگوهای استفاده از آن در معماری، یکی از چالش های اصلی معماری سبز می باشد.
