بخشی از مقاله
چکیده
امروزه با توجه به تغییرات فزاینده و فعالیت سازمانها در محیط متلاطم ، نیاز سازمان ها به منظور هدایت و حرکت به سوی اهدافشان به مفهوم سبک رهبری خصوصا تحول گرا بیش از پیش احساس می شود. مدیران سازمان های دولتی به منظور ارتقا سطح و سرعت ارایه خدمات به اربابان رجوع باید از سویی به تیم سازی در سازمان پرداخته و برای بهبود نگرشی که کارکنان نسبت به کارشان که تحت عنوان رضایت شغلی مطرح می گردد ، دارند بپردازند.
بدین منظورتاثیر رهبری تحول گرا با نقش میانجی گری اعتماد در تیم بر عملکرد تیمی و رضایت شغلی کلیه کارکنان - شهرداری منطقه 3 شهرستان قزوین - طی یک دوره زمانی معین مورد بررسی قرار گرفت. برای جمعآوری اطلاعات و سنجش متغیرهای مورد نیاز فرضیهها از پرسشنامهای که دارای روایی و پایایی قابل قبول که حاوی طیف پنج گزینهای لیکرت می باشد استفاده شده است .
به منظور آزمون فرضیه ها از نرم افزار S.p.s.s که شامل آزمون تی تک نمونه ایی همبستگی و جهت بررسی نرمال بودن دادهها از آزمون کلموگروف- اسمیرنف به کار برده شده است . یافتهها نشان میدهد که فرضیه اصلی تحقیق مطرح می کند که بین رهبری تحول گرا و رضایت شغلی وعملکرد تیمی رابطه وجود دارد و از سوی دیگر در رابطه با فرضیه های فرعی تحقیق بین رهبری تحول گرا رضایت شغلی و عملکرد تیمی رابطه وجود دارد. اعتماد در بین اعضای تیم در رابطه بین رهبری تحول گرا و رضایت شغلی و عملکرد تیمی کارکنان دارای نقش تعدیلی و معنیدار میباشند.
.1مقدمه
در عصر بسیار رقابتی و شتابان،همه سازمانها برای بقاء و حفظ جایگاه رقابتی خود ناگزیر از تغییرهای پیاپی و بعضاً بسیار بنیادی هستند در این میان آنچه مهم است این است که با مدیریت صحیح، تغییر را به نفع سازمان رهبری کنیم. در این راستا یکی از مهمترین بخشهایی که باید تغییر را درک کرده و با سیاستهای تغییر سازمان همسو بشوند کارکنان سازمان می باشند که به این منظور باید رهبران موثر با کسب دانش مانند آگاهی از نظریههای حوزه کسب و کار خود، یادگیری استفاده از فناوریهای نو، توانمندسازی خود در تطبیق و اقتباس مهارتها و استراتژیها، شناخت عوامل درون سازمانی و پذیرا بودن تفکر خلاق میتوانند به رهبران تحول گرا تبدیل شوند.
رهبران تغییر از تواناییهای خود و افراد پیرامون خود به خوبی استفاده میکنند با فراهم سازی مقدمات تغییر و شناخت عوامل درون سازمانی - از طریق شناخت معیارهای اجرای تغییر، انتخاب سبک مناسب رهبری تغییر و آغاز فرآیند تغییر در کل ساختار سازمانی از جمله سطوح بالای سازمان یعنی از خودشان - و بوسیله پرمعنا کردن تغییر برای کارکنان بررسی عواملی مانند فرهنگ کارکنان و سازمان- با پررنگ جلوه دادن موفقیتها، تجسم دنیای بعد از تغییر و استفاده از مثال و الگو - همچنین با درگیر کردن همه افراد در فرآیند تغییر، بالا بردن کیفیت منابع انسانی و با جهت دهی و تقویت تغییر، از طریق استفاده از تیم ائتلاف قوی رهبری، تغییر فرهنگ سازمان و انجام اعمال نمادین ونهایتاً با شناخت علل و شیوه های برخورد با مقاوتهای صورت گرفته در قبال تغییر، مسیر تغییر را برای کارکنان هموار سازند.
سازمان را با نیازهای محیطی مطابقت داده تا از این گردونه رقابت پذیری عقب نمانند و بهتر پاسخگوی مشتریان باشند. بنابراین این تحقیق در صدد آن است تا با بررسی مسائل و مشکلات موجود و ارائه راه حل ها به بررسی تاثیر رهبری تحول گرا بر تغییرات سازمانی بپردازد.
1-1 بیان مسأله
در دو دهه اخیر سازمانها به طور معناداری تغییر کردهاند، سازمانهایی که دارای ویژگیهای عدم تمرکز و جهانی شدن هستند و توسط تکنولوژی اطلاعاتی و رهبری مبتنی بر تیم کارشان را تسهیل میکنند. یکی از قابل توجهترین این تغییرات، تغییر از سمت کارهای انفرادی به کارهایی با مبنای تیمی میباشد - اندرسون و برچ، . - 2003 امروزه تیمهای کاری به طور برجسته نیازمند رهبرانی هستند که بتوانند هدایت و انگیزش را نه تنها درسطح افراد بلکه در سطح تیمها فراهم نمایند -
رهبری تیمها محصول چندین چالش است: تطبیق اهداف شخصی با مأموریت مشترک سازمان، مدیریت منابع، برقراری شرایط مساعدی از اعتماد و حمایت، هماهنگی در انتقال اطلاعات و اتمام کارها - مارکس و همکاران، . - 2001 گر چه عواملی که باعث موفقیت یک تیم کاری میشود بسیار زیاد هستند، اما برخی از موارد تاثیر بیشتری دارند - اشپیگل و تورس، . - 2001 رهبری اثربخش یکی از عوامل مهم در موفقیت تیم در دستیابی به عملکرد مطلوب است
که یکی از پیشگامان نظریه رهبری تحولگرا است، رهبری یا تبادلی است یا تحولی، این دو، قطبهای مخالف یک پیوستار هستند. بدین ترتیب فرض میشود که رفتارهای هر مدیر در سراسر دنیا تا حدی ویژگیهای رهبری تحولی را دارا میباشد. تحقیق حاضر براساس این فرض، درجهای از رفتار مبتنی بر رهبری تحولگرا را برای مدیران جامعه مورد مطالعه در نظر گرفته و درصدد بررسی رابطه آن با عملکرد تیم و رضایت شغلی میباشد. سئوال قابل طرح این است که: آیا رهبری تحولی یک سبک اثربخش برای بهبود عملکرد و ارتقای رضایت شغلی کارکنان می-باشد؟
برای تعیین اثربخشی رهبری تحولگرا در این تحقیق دو متغیر عملکرد تیم و رضایت شغلی در نظر گرفته شده است. علت انتخاب این بود که به استناد مفاهیم مطرح در نظریه رهبری تحولگرا و هم با استناد به نتایج تحقیقات، عملکرد و رضایت شغلی از متغیرهایی هستند که الزاما تحت تاثیر این سبک از رهبری قرار میگیرند. رهبران تحولگرا پیروان خود را برمیانگیزند که برای عملکرد بهتر تلاش کنند
به علاوه رهبری تحولی از طریق شناسایی نیازها و ویژگیهای پیروان با آنها همراه می-شوند و از این طریق به ارتقای رضایت شغلی آنان کمک میکند - همان منبع - . تحقیقات متعددی انجام شده است که نشان میدهد رفتارهای رهبری تحولگرا به طور مستقیم و غیر مستقیم در عملکرد موثر است - آرگون و دیگران، - 2007 و هم بر رضایت شغلی اثر میگذارد
پژوهشها نشان میدهد که وجود اعتماد در سازمان موجب بهبود کار تیمی، اثربخشی رهبری، ارتقای عملکرد و افزایش رضایت و تعهد کارکنان می شود
پودساکف و همکارانش - 1990 - معتقدند که این تاثیرگذاری از طریق تغییر در سطح اعتماد به عنوان یک تعدیل کننده حاصل می-شود. بنابراین در این تحقیق اعتماد به عنوان متغیر تعدیل کننده در روابط بین رهبری تحولگرا با عملکرد تیم و رضایت شغلی در نظر گرفته شده است. به عبارت دیگر تحقیق حاضر به دنبال پاسخ به این سئوال است که رابطه بین رهبری تحولگرا با عملکرد تیم و رضایت شغلی چگونه است؟
-2-1ادبیات نظری پژوهش
-1-2-1پیشینه تحقیق خارجی
.1هارتاتی و همکاران1، . - 2013 - در پژوهشی با هدف و شناسایی.1-1 اثر رهبری تحول گرا در رضایت از کیفیت زندگی کاری.1-2اثر رهبری تحول گرا در رفتار شهروندی سازمانی .1-3اثر رضایت از کیفیت زندگی کاری به سمت رفتار شهروندی سازمانی.1-4اثر رهبری تحول گرا به سوی رفتار شهروندی سازمانی از طریق کیفیت زندگی کاری.در میان کارکنان و اعضای هیئت علمی دانشگاهی در مالزی انجام شد.
نتایج نشان داد که رهبری تحول گرا اثرات قابل توجهی در رضایت از کیفیت زندگی کاری و رفتار شهروندی سازمانی دارد. علاوه بر این رضایت از کیفیت زندگی کاری اثر قابل توجهی بر رفتار شهروندی سازمانی دارد. همچنین رهبری تحول گرا نیز به طور قابل توجهی رفتار شهروندی سازمانی را تحت تاثیر قرار می دهد از طریق رضایت از کیفیت زندگی کاری .
در پژوهشی با عنوان بررسی رابطه بین رهبری تحول گرا و رضایت شغلی، به توصیف رابطه بین رهبری تحول گرا و رضایت شغلی در میان پرستاران بالینی در بیمارستانی در چین پرداختهاند. این پژوهش در میان 400 نفر از پرستاران و با استفاده از پرسش نامه محقق ساخته و به روش همبستگی صورت گرفت یافته ها حاکی از آن است که همبستگی مثبت و معنی داری بین رهبری تحول گرا و رضایت شغلی وجود دارد
در پژهشی با نام" بررسی رابطه بین رهبری تحول گرا بررضایت شغلی" به بررسی این رابطه در بین214تن از هیات علمی دانشگاه های مالزی به این نتیجه رسیدهاند که رابطه مثبت خطی و قوی بین رهبری تحول گرا و رضایت شغلی این افراد وجود دارد.
4گارسیا مورالس و همکارانش در سال 2011، تأثیر رهبری تحولآفرین بر عملکرد سازمانی از طریق قابلیتهای پویای یادگیری و نوآوری را بررسی کردند. نتیجه به دست آمده این بود که شرکتها و سازمانها به رهبری تحولآفرین نیاز دارند تا عملکرد خود را به منظور تغییر محیط کسب و کار در زندگی واقعی، بهبود دهند. نتایج نشان میدهد که سبک رهبری تحولآفرین از طریق نوآوری و یادگیری سازمان به طور همزمان بر عملکرد سازمان تأثیر میگذارد.
.5هار و همکارانش در سال 2011، در تحقیقی رهبری تحولآفرین به عنوان میانجی بین هوش هیجانی و نتایج تیمی را بررسی کردند. آنها با استفاده از نظریه رهبری به بررسی این پرداختند که آیا رهبری تحولآفرین میانجی رابطه بین هوش هیجانی رهبران تیم و سه پیامدی است که پیروان درک میکنند - اثربخشی رهبر، اثربخشی تیم و جو کاری - است. نتایج نشان داد که رهبری تحولآفرین میانجی رابطه بین هوش هیجانی و اثربخشی رهبر و همچنین هوش هیجانی و جو کاری است، اگر چه رابطهای بین هوش هیجانی و اثربخشی تیم پیدا نشد. توانایی ذاتی رهبران در هوش هیجانی آنها را قادر میسازد که مسیرهای رفتاریشان در جهت رهبری تحولآفرین باشد که سرانجام ادراکات پیروان در اثربخشی رهبر و جو کاری موثر است.
.6هانکات در سال 2005، رابطه بین رهبری تحولآفرین و عملکرد سازمانی را در بزرگترین شرکتهای دولتی کانادا بررسی کرد؛ نتایج تحقیق او نشان داد که رهبری تحولآفرین سبک رایج رهبران بهترین شرکتهای دولتی کانادا بوده است و شرکتهای ضعیفتر رتبهای پایینتر در رهبری تحولآفرین نسبت به رهبران سایر شرکتها به دست آوردند؟
