بخشی از مقاله
چکیده به منظور بررسی تاثیر منابع کربوهیدراتی با نرخ تجزیه متفاوت بر تخمیر و سوخت- ساز نیتروژن در شکمبه گاوهای شیرده هلشتاین, از چهار راس گاو شیرده هلشتاین دارای فیستولای شکمبه در قالب طرح مربع لاتین 4×4 با چهار دوره 28 روزه استفاد شد. در این آزمایش ساکارز خالص در سطوح صفر، 25، 50 و 75 گرم در کیلوگرم ماده خشک، به صورت جایگزین با نشاسته خالص ذرت به جیره کاملاً مخلوط شده دارای 60 درصد کنسانتره و 40 درصد علوفه اضافه گردید. جایگزین کردن نشاسته ذرت با ساکارز در جیره کاملاً مخلوط شده، اثری بر pH شکمبه - میانگین - 6/41 نداشت. در این مطالعه اضافه کردن ساکارز به جای نشاسته ذرت به جیره کاملاً مخلوط شده، به طور معنیداری غلظت آمونیاک در شکمبه را کاهش داد 13/90 - در مقایسه با 16/93 میلیگرم در دسی لیتر - اما اثری بر غلظت نیتروژن پپتیدی نداشت . - P>0/05 - افزایش ساکارز در جیره بر کل غلظت اسیدهای چرب فرار در شکمبه - میانگین 110/53 میلی مول در لیتر - و نسبت استات به پروپیونات - میانگین - 2/71 اثر معنیدار نداشت، اما غلظت بوتیرات را در شکمبه افزایش داد . - P 0/05 - در این آزمایش، جیره با ساکارز بیشتر تمایل به کاهش اسیدهای چرب زنجیر شاخه دار مایع شکمبه در مقایسه با نشاسته ذرت داشت . - P 0/05 -
- برودریک، . - 2006 این بازده پایین باعث افزایش استفاده اجباری از مقادیر زیاد پروتئین، افزایش هزینه خوراک و آلودگی های زیست محیطی می شود - برودریک، . - 2006 مطالعات انجام گرفته در این مورد نشان می دهد که بخش عمده ای از این بازده پایین به دلیل هدررفتن نیتروژن آمونیاکی در شکمبه بوده و غلظت آمونیاک در شکمبه با قابلیت دسترسی میکروارگانیسم ها به انرژی در شکمبه رابطه معکوسی دارد - هریستو و جووانی، . - 2005 قندها، مواد نشاسته ای و دیگر کربوهیدرات های ذخیره ای، بخش اصلی کربوهیدرات های غیر الیافی جیره را تشکیل داده و به دلیل خصوصیات هضمی متفاوت در زمان تخمیر شکمبه ای، ترکیب های مختلفی از اسید های آلی را تولید نموده - هال و هریک، - 2001 و دارای اثرات متفاوت بر pH شکمبه - خلیلی و هوتانن، - 1991 تولید پروتئین میکروبی - سانز و همکاران، - 2002 و هضم الیاف - مایرون و همکاران، - 2002 می باشند. به هر حال مطالعات بسیار کمی در رابطه با استفاده از قندهای خالص بر تخمیر, سوخت - ساز نیتروژن در شکمبه و نیتروژن پپتیدی در گاوهای شیرده انجام گرفته است. هدف از این آزمایش مطالعه تاثیر منابع کربوهیدراتی با نرخ تجزیه متفاوت در شکمبه بر تخمیر و سوخت- ساز نیتروژن در شکمبه گاوهای شیرده هلشتاین بود.
مواد و روش ها
در این آزمایش از چهار راس گاو شیرده هلشتاین چند شکم زایش با فیستولای شکمبه، میانگین وزنی 665 45 و روزهای شیردهی 170 22 در قالب طرح مربع لاتین 4×4 با چهار دوره 28 روزه استفاده شد. قبل از شروع آزمایش، ترکیب شیمیایی مواد خوراکی مورد استفاده در آزمایشگاه تعیین شده و در نهایت جیره های غذایی با استفاده از نرم افزار CNCPS - CPMویرایش بتا 3 فرموله شد. در این آزمایش ساکارز خالص در سطوح صفر، 25، 50 و 75 گرم در کیلوگرم ماده خشک، به صورت جایگزین با نشاسته خالص ذرت به جیره کاملا مخلوط شده دارای 60 درصد کنسانتره و 40 درصد علوفه اضافه گردید - جدول . - 1 خوراک مصرفی روزی دو بار در جایگاه انفرادی به صورت جیره کاملا مخلوط شده و در حد اشتها 10 - درصد باقی مانده - به گاوها داده شد. نمونه گیری از مایع شکمبه در دو روز آخر هر دوره در ساعات صفر، 1، 2، 4، 6 و 8 پس از خوراک دهی صبح انجام گرفت و پس از صاف کردن، pH نمونه ها بلافاصله اندازه گیری شد. غلظت اسیدهای چرب فرار مایع شکمبه با روش اوتنستین و باتلر - 1971 - و به وسیله دستگاه گاز کروماتوگرافی و غلظت آمونیاک شکمبه با روش تیتراسیون کراک و سیمپسون - 1971 - اندازه گیری شد. اندازه گیری غلظت نیتروژن پپتیدی در مایع شکمبه با روش چن و همکاران - 1987 - انجام گرفت.
تجزیه و تحلیل آماری داده ها
در این آزمایش برای صفات شامل pH مایع شکمبه، نیتروژن آمونیاکی، نیتروژن پپتیدی و اسیدهای چرب فرار، از مدل آماری زیر استفاده شد
Yijk + 7i + Pj + Ck + eijk + Zm + ZTmi + Wijkm
: Yijk متغیر وابسته - صفت اندازه گیری شده - ، : میانگین جامعه برای صفت مورد مطالعه،: Ti اثر جیره 4 - ، 3، 2، - i = 1 : Pj اثر دوره 4 - ، 3، 2، - j = 1، : Ck اثر حیوان 4 - ، 3، 2، - k = 1، : eijk اثر اشتباه آزمایشی،
: Zm اثر زمان 8 - ، 6، 4، 2، 1 ، - m = 0، : ZTmi اثر متقابل زمان و تیمار ....24 - ، 5، 4، 3، 2، - mi =0 1 : Wijkm اثر خطای زیر پلات 3....... - ، 2، - ijkm = 1 تجزیه واریانس داده با رویه MIXED PROC نرم افزار آماری SAS انجام گرفت و مقایسه میانگین های حداقل مربعات در سطح آماری 5 درصد با دستور PDIFF در برنامه LSMEANS انجام شد.
نتایج و بحث
در این آزمایش جایگزین کردن ساکارز به جای نشاسته خالص ذرت در جیره کاملا مخلوط شده اثری بر pH مایع شکمبه نداشت - جدول . - 2 این نتایج با نتایج بدست آمده توسط سانز و همکاران - 2002 - همخوانی دارد. در آزمایش سانز و همکاران - 2002 - اضافه کردن 32 گرم ساکارز به جیره pH مایع شکمبه را تحت تاثیر قرار نداد. اما در مطالعه دیگر - خلیلی و هوتانن - 1991، اضافه کردن ساکارز به جیره اثر معنی داری بر pH مایع شکمبه داشت. اضافه کردن ساکارز به جیره کاملا مخلوط شده به طور معنی دار - - P 0/05 غلظت نیتروژن آمونیاکی را کاهش داد - جدول . - 2 سانز و همکاران - 2002 - گزارش نمودند که اضافه کردن 32 گرم ساکارز به جیره تمایل به کاهش غلظت نیتروژن آمونیاکی از 4/92 به 3/89 میلی مول در لیتر داشت. کاهش در غلظت نیتروژن آمونیاکی شکمبه برای جیره های با مقادیر بالاتر ساکارز، احتمالا نشان دهنده استفاده موثرتر از بخش های سریع التخمیر نیتروژن جیره و همچنین افزایش همزمان در رشد و سوخت - ساز میکروارگانیسم های شکمبه می باشد. در مطالعه حاضر، تیمارهای آزمایشی اثری بر غلظت نیتروژن پپتیدی نداشتند - P>0/05 - اگرچه غلظت آن برای جیره های دارای ساکارز بیشتر، بالاتر بود. پپتید ها متابولیت های واسطه در تبدیل پروتئین خورده شده به آمونیاک می باشند. این ترکیبات برای رشد میکروارگانیسم ها لازم بوده و تجمع آن ها در شکمبه به طبیعت جیره مورد استفاده بستگی دارد - دانش مسگران و پارکر، . - 1995 کاهش همزمان در غلظت آمونیاک و افزایش غلظت نیتروژن پپتیدی برای جیره های دارای ساکارز بیشتر در مطالعه حاضر نشان می دهد که ساکارز در کنترل تولید آمونیاک در ساعات اولیه پس از خوراک دهی و همچنین بهبود سوخت- ساز نیتروژن نسبت به نشاسته موثرتر عمل می نماید. در مطالعه حاضر جایگزین نمودن ساکارز به جای نشاسته تاثیر معنی دار بر کل غلظت اسیدهای چرب فرار نداشت - P>0/05 - و میانگین آن 110/53 میلی مول در لیتر بود - جدول . - 2 همچنین افزایش ساکارز در جیره بر غلظت استات، پروپیونات و نسبت استات به پروپیونات - میانگین - 2/71 اثر معنی دار نداشت، اما غلظت بوتیرات را در شکمبه افزایش داد . - P 0/05 - این نتایج با نتایج بدست آمده توسط والیمونت و همکاران - 2004 - که در آن ساکارز باعث افزایش غلظت بوتیرات شده بود، موافق می باشد اما با نتایج مطالعه خلیلی و هوتانن - 1991 - که در آن ساکارز باعث کاهش معنی داری در نسبت مولی استات شد، همخوانی ندارد.
نتیجه گیری کلی:
اضافه کردن ساکارز به جای نشاسته خالص ذرت در جیره کاملا مخلوط شده موجب تغییر در تخمیر شکمبه بصورت افزایش غلظت بوتیرات، کاهش اسیدهای چرب زنجیر شاخه دار مایع شکمبه گردید. همچنین کاهش همزمان در غلظت آمونیاک و افزایش غلظت نیتروژن پپتیدی برای جیره های دارای ساکارز بیشتر در مطالعه حاضر نشان می دهد که ساکارز در کنترل تولید آمونیاک در ساعات اولیه پس از خوراک دهی و همچنین بهبود سوخت- ساز نیتروژن نسبت به نشاسته موثرتر عمل می نماید.
