بخشی از مقاله
چکیده
هدف از تحقیق حاضر مقایسه تاثیر تمرین ذهنی، بدنی و ترکیبی بر عملکرد مهارت پرتاب از بالای شانه کودکان دچار اختلال هماهنگی رشدی است. به این منظور 30 دانش آموز پسر راست دست با دامنه سنی 6 تا 7 سال انتخاب، و در این پژوهش شرکت داده شدند، و بر اساس معیارهای ورود به تحقیق و نمرات پیش آزمون در سه گروه تمرین بدنی 10 - نفر - ، تمرین ذهنی 10 - نفر - ، و ترکیبی 10 - نفر - قرار گرفتند. آزمودنی ها به مدت 6 هفته و هر هفته 3 جلسه به تمرین خاص خود مشغول بودند همچنین در پایان از آنها پس آزمونی مشابه با پیش آزمون به عمل آمد.
به منظور تجزیه و تحلیل آماری داده ها از آزمون لون، تی همبسته، تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. تجزیه تحلیل آماری نشان داد گروه تمرین ذهنی نسبت به پیش آزمون پیشرفت کرده بود - p<0/05 - و گروه تمرین بدنی نسبت به گروه تمرین ذهنی عملکرد بهتری داشت . - p<0/05 - همچنین گروه ترکیبی نسبت به دو گروه دیگر نتایج بهتری را کسب کرده بودند . - p<0/05 - از این رو، نتایج تحقیق نشان می دهد، ترکیب تمرین بدنی و تمرین ذهنی در افراد مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی به بیشترین میزان عملکرد منجر می شود.
-1 مقدمه
بشر پیوسته از آغاز تا پایان زندگی خود با صورت های مختلف یادگیری در ارتباط بوده و پیوسته در حال یادگیری است، به طوری که بدون آن زندگی در هر اجتماعی غیرممکن است. تصور دنیای بدون یادگیری به ویژه یادگیری حرکتی عجیب و باور نکردنی است. در بحثی که سخن از انسان است، یادگیری جزء جدا نشدنی آن است. یادگیری حرکتیحقیقتاً اساس زندگی و فعالیت انسان را تشکیل می دهد و به مفهوم کسب یک مهارت، یا بازآموزی آن با استفاده از تمرین است
تمرین به صورت های مختلفی می تواند انجام شود که یک نوع بسیار معمول آن تمرین بدنی است که در آن فرد با استفاده از یک اندام یا کل بدن، سعی در انجام مهارت دارد و بر اثر اجرای این مهارت ردی در حافظه بر جا می ماند که در انتها منجر به یادگیری می شود
نوع دیگری از تمرین، تمرین ذهنی است. سال ها این موضوع پذیرفته شده است که تمرین ذهنی به یادگیری و بهبود اجرا کمک می کند
رایج ترین شکل تمرین ذهنی، تصویرسازی ذهنی است. توانایی تصویرسازی در افراد متفاوت است، بر این اساس میزان تأثیر تمرین ذهنی بر یادگیری در افراد متفاوت می باشد تمرین ذهنی مانند تمرین بدنی روشی مؤثر در بهبود یادگیری و اجرای مهارت های حرکتی است
محققان بیان کرده اند که مکانیسم های عصبی که در یادگیری تمرین بدنی شرکت دارند، در تمرین ذهنی نیز فعال می شوند - دستی 1996، - 1995 با کاربرد روش هایی مانند تصویربرداری رزنانس مغناطیس و توموگرافی از طریق انتشار پوزیترون، مشخص شده که مناطق قشر مغزی و زیرقشر مغزی که در برنامه ریزی و کنترل حرکتی نقش دارند، در حین تمرین ذهنی نیز فعال می شوند
یکی از نارسایی های بارز در کودکان سنین دبستان، اختلال هماهنگی رشدی - Developmental Coordination Disorder - و نارسایی حرکتی یا دیسپرکسیا - Dyspraxia - است که موجب اختلال در رشد - Developmental Dyspraxia - می شود و توانایی های حرکتی را در کودکان سالم و طبیعی تحت تأثیر قرار می دهد، به عبارت دیگر، مشکل با عملکرد است، به این معنی که توانایی طرح و اجرای جا به جایی و حرکت فرد دچار آسیب می شود. اختلال هماهنگی رشدی، برای توضیح مشکلاتی در زمینه رشد مهارت های حرکتی به کار می رود. این مشکل در ابتدای کودکی به صورت مشکلی در زمینه یادگیری یا داشتن مهارت هایی که نیاز به هماهنگی حرکتی دارند، آشکار می شود
اختلال هماهنگی رشدی، یکی از اختلال های حرکتی است که شیوع آن در میان کودکان حدود پنج تا شش درصد گزارش شده است، در این اختلال مشکلات حرکتی از جمله تأخیر رشدی، اختلال تعادل، اختلال ادراکی، نا آزمودگی جسمانی و ضعف هماهنگی حرکتی و تا حدی اختلال عصب شناختی گزارش شده است - گیوز . - 2005 پژوهش های انجام شده در زمینه کارکردهای اجرایی در کودکان مبتلا به اختلال هماهنگی رشدی نشان می دهد این کودکان در برخی از مؤلفه های کارکردها دچار آسیب هستند. از جمله در زمینه های سازماندهی، تصمیم گیری، برنامه ریزی حرکات - علیزاده، زاهدی پور - 1383، بازنمایی و تجسم ذهنی - ویلسون و همکاران 1999، 2001، - 2004 حرکت های هدفمند، تنظیم سرعت حرکات - آمرتونگا، جانسون و برنز - 2004 و حرکت های جدید - گیوز - 2003 دچار نارسایی اند.
کودکان و نوجوانان دارای اختلال هماهنگی رشدی در فعالیت هایی که مستلزم پاسخ بدنی و حرکتی است بی میلی نشان می دهند و نوعی کم تحملی، ناکامی و عزت نفس پایین در آنها مشاهده می شود - مشیونا . - 2003 همچنین این اختلال باعث می شود که در رشد مهارت های حرکتی تاخیر، و یا در انجام حرکات هماهنگ مشکلاتی بروز کند، که نتیجه آن عدم توانایی انجام وظایف روزمره است.
کودک دارای اختلال هماهنگی رشدی ممکن است در تجزیه و تحلیل اطلاعات حسی، استفاده از این اطلاعات برای انتخاب طرح عمل مناسب و دلخواه، مرتب کردن تک تک حرکات، فرستادن پیام صحیح برای تولید یک عمل هماهنگ و یا یکپارچه کردن همه این اعمال مشکل داشته باشد
اختلال هماهنگی رشدی در ابتدای کودکی به صورت مشکلی در زمینه ی یادگیری یا داشتن مهارتهایی که نیاز به هماهنگی حرکتی دارند آشکار می شود
ناتوانی در حفظ تعادل بدن، مشکل در جهت یابی، حس عمق، درک روابط فضایی و ضعف در برنامه ریزی حرکتی، عدم هماهنگی چشم و دست و عدم هماهنگی اندام ها، راه رفتن، ناتوانی در انجام برخی حرکات، دست و پا چلفتی بودن عدم توانایی گرفتن یک شیء با دو دست، عدم توانایی در جمع کردن مهره های ریز، چوب کبریت سکه و در کل مهارت های حرکتی ظریف بسیار پایین، عدم هماهنگی چشم و دست، عدم هماهنگی چشم و پا. مشکلات حرکتی یاد شده فعالیت ها، رشد و کندوکاو کودک دچار اختلال هماهنگی را کند و در بعضی مواقع مختل می کند لذا بارزترین نشانه و مشکل حرکتی این کودکان دست و پا چلفتی بودن یا خامی حرکات درشت و ریز این کودکان است
این منطقی بنظر می رسد که برای تسهیل رشد عملکردهای حرکتی، این کودکان انواع مختلفی از مهارت ها را تمرین کنند - لینگام . - 2009 اما جای تعجب ندارد که این کودکان به دلیل ترس از شکست از شرکت در فعالیت ها و برنامه های حرکتی معمولی اجتناب می کنند - کنت ول . - 1994 اینکه نارسایی حرکتی در زودترین زمان ممکن تشخیص داده شود مهم است، در این گونه موارد طرز عمل به این صورت خواهد بود که باور داشته باشیم اگر این اختلال زودتر تشخیص داده شود، موفق تر خواهیم بود و معلمان هم در سال های آغازین تحصیل برخوردهای مثبت با این ناهنجاری خواهند داشت، زیرا برنامه سال های اولیه دبستان بر اساس توسعه مهارت ها در کودک پایه ریزی شده است. تشخیص فوری درمان و حمایت آموزشی و تعلیمی به کودکان با اختلال هماهنگی رشدی و دیسپرکسیا کمک می کند تا به طور چشمگیری به مشکلات حرکتی شان چیره شوند
با توجه به جستجوی محقق، پژوهشگرانی از جمله پورتا و ساربرگ - 1995 - ، حمایت طلب و موحدی زاده - 1386 - به بررسی تاثیر تمرینات ذهنی بر روی افراد عقب مانده ذهنی پرداخته اند و اظهار نمودند که تمرین ذهنی بر بهبود عملکرد آنها تاثیر داشته است
