بخشی از مقاله
چکیده
یادگیري، بخش مرکزي زندگی هر فرد است. محیط هاي یادگیرياز عناصري تشکیل خواهند شد که در کنار هم معنادار می شوند. ویژگی ها و کیفیت هاي هر کدام از این عناصر در شکل گیري رفتارهاي مختلف مؤثر می باشند. آموزش و به تبع آن محیط هاي آموزشی بیشترین نقش را بر ذهنیت و تمدن سازي جوامع به عهده دارند .لازمه اصلاح کالبد آموزش و پرورش، ایجاد فضاهاي مرتبط با فعالیت دانش آموزان است؛ فضاهایی که داراي شرایط مناسب و مطلوب براي رشد فیزیکی ذهنی، عاطفی و اجتماعی کودکان می باشد که تحقق این امر از طریق طراحی جزئیات فضاها با توجه به رفتار کودکان امکان پذیر می گردد.
محققان با مطالعه رفتارکودکان در محیط هاي آموزشی به مواردي مؤثرکه نقش عمده اي در افزایش یادگیري دارند، برخورده اند که در جریان مقاله، به بررسی دقیق تر آنها پرداخته خواهد شد .جهت آگاهی بیشتر از وضعیت عمومی مدارس کشور به بررسی مدارس مطلوب ساخته شده، خواهیمپرداخت که براي اخذ اطلاعات از مطالعات کتابخانهاي و از مقاله هاي منتشر شده در سایتهاي معتبر درباره دیدگاه نوین طراحی محیط هاي آموزشی بالاخص مقطع ابتدایی که از اهمیت ویژه اي در آموزش برخوردارند، استفاده شده است.
مقدمه
انسان موجودي پیچیده است داراي انگیزش هاي مادي، روحی و معنوي گوناگون و متفاوت می باشد.
انگیزش، نیرویی هدایت کننده، سازمان دهنده ادراك و رفتار هدفمند آدمی است. »مازلو» روان شناس انسان گرا، مدلی از نیازها و انگیزش هاي انسان را مطابق شکل زیر ارائه داده است
- تصویر شماره - 1 سلسله مراتب نیازهاي مازلو - مقدمی پور،1384، - 94
در معماري مدارس نیز توجه به خواسته ها و نیازهاي کودکان الزامی است؛ زیرا توجه به نیازمندي ها از پارامترهاي مؤثر تربیتی در امر آموزش و پرورش نوین به شمار می آیند. همان گونه که روا نشناسان در بررسی مسائل آموزشی، همواره عوامل گوناگون چون خانواده، معلم، روش تدریس، کتب درسی وغیره را به عنوان موثر در فرآیند تحصیلی مورد تأکید قرار می دهند، معماري یا فضاي فیزیکی مدرسه را نیز به عنوان عاملی زنده و پویا در کیفیت فعالیت هاي آموزشی و تربیتی دانش آموزان مؤثرمی دانند.
در یک نگاه سیستمی، چگونگی معماري مدارس، اصول و عناصر تشکیل دهنده آن نظیر، تناسبات اجزا، مقیاس، نوع سازمان دهی فضا، رنگ، نور، صدا، فضاي باز محوطه و ... می توانند اثرات قابل توجهی بر دانش آموزان باقی بگذارند.
مدرسه زیبا یادگیري را آسان کرده، نشاط و شادابی را براي کودکان و نوجوانان به ارمغان می آورد؛ و مدرسه نامناسب، تنگ، تاریک، خشک و بی روح، کسالت و افسردگی را براي دانش آموزان به همراه خواهد داشت و بر میزان یادگیري و حضور فعال و با نشاط آنان در مدرسه تأثیر منفی دارد. براي رسیدن به فضاي آموزشی مطلوب، ابتدا باید به شناخت نیازهاي گروه هاي سنی پرداخت. در این میان، مطالعه الگوهاي رفتاري در محیط هاي آموزشی، شناخت نیازمنديها را سهل خواهد نمود.
در این باب، »بارکر« روان شناس اکولوژیک، عقیده دارد: بین ابعاد فیزیکی -معماري و رفتاري - قرارگا ه هاي فیزیکی- رفتاري رابطه خاصی وجود دارد در این پی، نیمکت هاي کلاس درس، طرز چیدن آنها بر رفتار و یادگیري کودکان تأثیر خواهند گذاشت
آموزش در مدارس ابتدایی اجباري است. در این دوره دانستنی هاي مقدماتی براي ورود کودکان به زندگی اجتماعی ضروري است . اصولی که در این قبیل مدارس به مرحله اجرا در می آید، بیشتر حول محورهایی چون تعلیم مفاهیم اساسی - مکان، بازي، عدد و میهن پرستی - ، تربیت ذوق - نقاشی و علاقه به موسیقی - و تربیت شخصیت، استوار است ت و مهارت هاي مختلف زندگی در مقیاس کوچک تر به آنان آموزش داده می شود.
مراحل رشد / تمایلات
اول -ازتولد تا یک سالگی : تمایلات حسی – حرکتی
دوم -از یک سالگی تا سه سالگی : تمایلات زبانی
سوم -از سه سالگی تا هفت سالگی : تمایلات ذهنی
چهارم -از هفت سالگی تا دوازده سالگی : تمایلات عینی
پنجم -از دوازده سالگی تا هجده سالگی : تمایلات ذهنی به ارزش ها
- جدول شماره - 1 نیازمند یهاي مراحل رشد -
- تصویر شماره - 2 چیدمان فضاي داخل کلاس - URL1 -
طرح مسأله و ضرورت بررسی آن
مدرسه نهادي اجتماعی است و نمایانگر فرهنگ خاص جوامع مختلف است که به کودك جهان بینی، عادات، رسوم را منتقل می کند .وقتی براي اولین بار در فضاي تازه اي قدم بر می دارید مجموعه عوامل موجود در آن محل، تأثیراتی خواهند داشت که یا علاقه مند مراجعه مجدد به آن محل می شوید و در جستجوي حرف هاي تازه براي زندگی، به زوایاي آن دقت می کنید
