بخشی از مقاله
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تکنولوژی آموزشی بر یادگیری و کیفیت تدریس دانش آموزان ابتدایی از دیدگاه معلمان زن میباشد . جامعه آماری این پژوهش را معلمان زن مقطع ابتدایی در شهرستان اندیمشک تشکیل میدهند. تعداد این معلم ها 395 نفر میباشد. با توجه به اینکه جامعه ما محدود میباشد برای تعیین نمونه از فرمول کوکران استفاده کرده که نمونه پژوهش 195 نفر بدست آمده است.
دادههای این پژوهش با استفاده پرسش نامه جمع آوری شده است که پایایی پرسش نامه با استفاده از آلفای کرونباخ بدست آمده و تحلیل دادهها با استفاده از آمار توصیفی، آزمون پیرسون و آزمون تیتک نمونهای انجام شده است. یافتههای این پژوهش نشان داد تکنولوژی آموزشی بر یادگیری و کیفیت تدریس دانش آموزان تاثیر مثبت و چشم گیری دارد.
مقدمه
یکی از مهمترین، مؤثرترین و گسترده ترین سازمانهای اجتماعی که مسؤلیت انتخاب و انتقال عناصر فرهنگی و علمی را به نسل نو ساخته جامعه بر عهده دارد، سازمان آموزش و پرورش هر کشور است. این سازمان از دیرباز نقشی سازنده و اساسی در بقا و تداوم فرهنگ و تمدن بشری ایفا کرده است. آموزش و پرورش زمینه ساز رشد جنبههای اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی و اقتصادی جامعه است. در کشورهای مختلف تاکید زیادی بر اهمیت آموزش شده است تا اینکه بتوانند در بازارهای جهانی در زمینه موضوعاتی همچون تغییرات اجتماعی، فناوری و توسعه ظرفیت افراد با یکدیگر رقابت کنند
عوامل زیادی در فرایند آموزش نقش دارند که هر یک به تنهایی میتوانند بریادگیری تأثیر داشته باشند. از میان اینها برنامههای درسی و منابع لازم برای اجرای برنامه از دیگر عوامل تأثیرگذار در فرایند یاد دهی و یادگیری است. اما مهمتر از همه محیط و فضای حاکم بر یادگیری است که بیشتر به چگونگی اجرای برنامههای درسی می پردازد. با ظهور و گسترش فناوری های جدید در تعلیم و تربیت، طراحی محیط های یادگیری چندرسانهای اهمیت فزایندهای یافتهاند. در این محیطها، با هدف بهبود یادگیری معنادار، مطالب درسی از طریق ترکیب مجرای حسی مختلف و شیوههای متعدد به دانش آموزان ارائه میشوند
یکی از عوامل مؤثر در ارتقاء کیفیت فرایند یادگیری استفاده صحیح، مؤثر و کارآمد تکنولوژی آموزش است. شناخت و کاربست تکنولوژی آموزشی از آن روی اهمیت دارد که از طریق تسهیل یادگیری دانش آموزان و هم چنین کارآمد و اثربخش نمودن فرایند یاددهی- یادگیری معلمان به بهبود کیفیت فرایند یادگیری میانجامد
تکنولوژی تأثیرات مثبت زیادی بر دانش آموزان دارد که از آ ن جمله میتوان به یادگیری مهارتهای جدید، افزایش انگیزه و افزایش مهارت توجه و گوش دادن و ایجاد مهارتهای نوین در یادگیری افراد اشاره کرد. هنگامی که دانش آموزان از تکنولوژی آموزشی یا به عبارتی وسایل کمک آموزشی استفاده میکنند درگیرتر و فعال تر از زمانی هستند که تنها مطالب را دریافت میکنند و این وسایل آنان را قادر میسازد اطلاعاتی را که در اختیار دارند، با خلاقیت خود دستکاری کرده و درباره سازمان بندیهای جدیدتر دادههای موجود، تصمیمات خلاقانهتری بگیرند
تکنولوژی آموزشی توانایی بالقوهای در بهبود فرایند یاددهی- یادگیری دارد که میتوان از آن جمله به موارد زیر اشاره کرد: انفرادی کردن آموزش، بهبود کیفیت تدریس، مقابله با مشکلات آموزش جمعی، ایجاد فرصتهای برابر آموزشی، فراهم ساختن آموزش مستمر، تقویت نقش معلم، تأکید بر جنبههای انسانی آموزش
با توجه به مطالب بیان شده می توان گفت که تکنولوژی در هر دوره از زندگی بشر بسته به امکانات و توسعه خود آموزش را تحت تاثیر قرار می دهد. به بیان کلی تر گسترش و توسعه تکنولوژی همه ابعاد اقتصاد، فرهنگ، آموزش و... را پوشش میدهد. به همین علت متخصص کارآمد تکنولوژی آموزشی برای همسو کردن دو متغییر تکنولوژی و آموزش - که حیطه وسیعی از زندگی را در بر دارد - پا به عرصه ی جهانی گذارده، تا بتواند پیش نیازها و بسترهای ورود هر نوع تکنولوژی جدیدی را در آموزش فراهم کند. در این پژوهش نیز سعی شده تا تاثیر تکنولوژی آموزشی را بر کیفیت و میزان یادگیری دانش آموزان مورد بررسی قرار دهیم و امید داریم که نتایج این پژوهش مورد استفاده مدارس و آموزش و پرورش قرار گیرد.
-1-1 بیان مسئله
آموزش و پرورش به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی، خود تحت تاثیر تغییر و تحولات تکنولوژیکی و اجتماعی بوده است. با وجود انواع مسایل و مشکلات جدید در زندگی روزمره انسانها، بارسنگین نظامهای آموزشی سنگین ترشده است . بحران های جهانی ازقبیل انفجارجمعیت، انفجاردانش وآلودگی محیط زیست، مشکلات جدیدی است که برمشکلات گذشته، افزوده شده و پیشرفتهای انسان درعلوم انسانی مانند روانشناسی تعلیم وتربیت و... نقاط ضعف و کمبودهای آموزشی را بیشتر آشکار کرده و راه را برای ایجاد تغییرات سودمند جدید بازکرده اند.
یکی از عواملی که برای مقابله با مشکلات آموزشی در کشورها مورد توجه قرارگرفته است، تکنولوژی آموزشی است. تکنولوژی آموزشی ابزارو روشهایی دراختیارصاحب نظران و دست اندرکاران تربیتی قرار میدهد که آنها رابرای غلبه بر مسایل و مشکلاتی که ذکرشد تجهیز میکند. آموزشها هنگامی به عمل تبدیل میشوند و از حیطه خارج شده و به مراحل بالاتر وارد میشود که یادگیرنده در رسیدن به آنها نقش داشته باشند و به قول خود دانش آموز سازنده آن مهارت باشد. درغیر این صورت، به خاطرسپردن طوطی وار چند اصل و قاعده عملی، به عمل فرد برمبنای آنها کمک نمیکند
فناوریها به طور فزایندهای، در بسیاری از جنبههای اجتماعی و زندگی کاری و همچنین بسیاری از فعالیتهای اوقات فراغت ما گستراده شدهاند. همچنان که جامعه مبتنی بر فناوری میشود، استفاده از فناوریهای آموزشی به عنوان مکمل، تقویت کننده و حمایت کننده آموزشهای سنتی در حل مسائل آموزشی اعم از طراحی، اجرا و ارزشیابی و در نهایت دستیابی به هدفهای آموزش با کیفیت به شدت در حال گسترش است. مطالعات نشان میدهد که معلمان نه تنها از فناوریهای آموزشی به عنوان مکمل روشهای تدریس در کلاس درس استفاده میکنند، بلکه برای توسعه ویژگی و مهارتهای شخصی و حرفهای خود نیز بهره میبرند
تکنولوژی آموزشی به کلیه ابزار و تجهیزاتی گفته میشود که به نحوی بتواند کیفیت تدریس و یادگیری را افزایش دهد. نظامهای آموزشی که استفاده مفید از تکنولوژی آموزشی و وسایل آموزشی را داشتهاند موفقتر بوده و توانستهاند بسیاری از مشکلات تحصیلی و آموزشی را حل نموده و شاهد پیشرفتهایی در جهت رشد و توسعه باشند
خلق یک نظام آموزشی که قابلیت تربیت افراد برای زیستن در جهانی متغیر را داشته باشد از اولویتهای جامعه مدرن است. بنابراین جای تعجب نیست که بسیاری از نظامهای آموزشی قصد دارند فناوریهای نوین آموزشی را در فرآیند تدریس و یادگیری به کارگیرند تا یک نظام آموزشی پیشرفته و به تبع آن ملتی پیشرفته تربیت نمایند
امروزه بیشتر جوامع برای جبران عقب افتادگی ها، نظام آموزشی خود را مورد بررسی همه جانبه قرار میدهند و سعی میکنند همگام با دیگر نهادهای اجتماعی جامعه از وسایل، مواد، تکنولوژی جدید و نوآوریهای آموزشی به منظور افزایش بازدهی و کنترل سرمایههای انسانی و پاسخگویی به نیازهای جوامع انسانی استفاده کنند. اغلب این جوامع سعی میکنند از نتایج تحقیقات و تجارب علمی و فنی سایر کشورها بهره گیرند. یکی از این تجارب ارزنده که میتواند در مراکز و نهادهای آموزشی مثمر ثمر واقع شود، استفاده از جنبه های مختلف تکنولوژی آموزشی و اهمیت شناخت دقیق و کاربرد وسایل کمک آموزشی در فرآیند تدریس است
براساس یافتههای روانشناسی یادگیری، دانش آموزان از طریق دیدن و به کارگیری وسایل مختلف، مطالب درسی را بهتر و راحتتر میآموزند، زیرا وسایل کمک آموزشی به سبب فعال کردن حواس مختلف دانش آموزان، امر آموزش را واقعیتر، عملیتر و دلپذیرتر میسازند
بسیاری از پژوهشگران اعتقاد دارند که تکنولوژی، دارای پتانسیل و ظرفیتی است که محیط آموزشی منفعل را به یک محیط فعال تبدیل میکند و دادهها و موضوعات بیشتری برای دستکاری و کنترل آن ها را در اختیار دانش آموزان و آموزندگان قرار می دهد
با توجه به مطالعات انجام شده میتوان دلیل و اهمیت کاربرد تکنولوژی آموزش را در چند مورد بیان کرد. هماهنگی و همکاری نظام آموزشی با پیشرفت سریع علوم و تکنولوژی، رفع، کاهش و پیشگیری از افزایش مسائل و مشکلات نظام آموزشی، مشارکت و فعالیت هرچه بیشتر حواس فراگیران در جریان آموزش به منظور تحقق یادگیری بنیادی و موثر
بنابراین با توجه به مطالب عنوان شده و تحقیقات انجام شده در سرار دنیا و اهمیت تکنولوژی آموزشی بر میزان یادگیری دانش آموزان و پیشرفت و توسعه در کشورها سیستم آموزشی ما نیز باید به ایجاد و توسعه تکنولوژی در مدارس بپردازد و زمینه را برای توسعه و رشد تکنولوژی فرآهم سازد.
-2-1 اهداف تحقیق
هدف از انجام این پژوهش بررسی تاثیر تکنولوژی آموزشی بر یادگیری و کیفیت تدریس دانش آموزان پایه ابتدایی می باشد. و با توجه به نتایج بدست آمده پیشنهادهای کاربردی ارائه شده که برای مدارس و آموزش پرورش مفید واقع شود.
-3-1 فرضیه های پژوهش
در رابطه با موضوع تحقیق، بر اساس مطالعات و تحقیقات قبلی، فرضیههای پژوهش به صورت زیر تدوین گردیده است که در جامعه آماری آزمون میشود:
تکنولوژی آموزشی بر یادگیری دانش آموزان تاثیر مثبت و معناداری دارد. تکنولوژی آموزشی بر کیفیت تدریس دانش آموزان تاثیر مثبت و معناداری دارد.
-4-1 پیشینه پژوهش
گنجاندن تکنولوژی آموزشی در جدول برنامه درسی تاریخچه ای کوتاه دارد و سابقه آن از دهه 1990 فراتر نمی رود، انگلستان، ژاپن و آمریکا پیش قراولان طی این طریق بوده اند و بسیاری از کشورهای اروپایی و بعضی از کشورهای آسیایی چون کره، هندوستان و مالزی نیز امروزه به نوعی آموزش فناوری و تکنولوژی آموزشی را در مجموعه برنامه های درسی مدارس خود لحاظ کرده اند، گسترده ترین تلاش در این زمینه از آن »انجمن بین المللی آموزش فناوری« است که از سال 1994 با اجرای »پروژه فناوری برای همه آمریکایی ها« به تهیه و تدوین بنیادهای فلسفی و منطقی ارائه برنامه و نیز پیشنهاد چارچوب استانداردها و بالاخره محتوای آموزش فناوری در سطوح گوناگون تحصیلی پرداخته است. در ادامه به توضیح تحقیقات انجام شده در این زمینه که در داخل و خارج انجام شده است پرداخته ایم.
نوروزی و خوشکام - - 1395 در یک مطالعه به بررسی تاثیر استفاده از تکنولوژی آموزشی بر میزان یادگیری دانش آموزان پرداختند. نتایج این پژوهش نشان داد که تکنولوژی آموزشی نقش مهمی بر میزان یادگیری دانش آموزان دارد با این وجود نباید محدود کننده نقش معلمان و فراگیران در فرایند یادگیری شود و تمامی کاربران باید آگاهی و شناخت کافی جهت استفاده از این فناوری را داشته باشند.
شیخی و غلامی هره دشتی - - 1393 در پژوهشی به مطالعه نقش فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش پرداخته اند. روش تحقیق حاضر توصیفی- تحلیلی است. نتایج این مطالعه نشان داد که فناوری اطلاعات و ارتباطات را میتوان به عنوان ابزاری نیرومند برای ارتقای کیفیت و کارآیی آموزش و یادگیری مورد استفاده قرار داد.
