بخشی از مقاله
چکیده
این آزمایش به منظور بررسی اثر غلظتهای مختلف BA بر افزونش شاخساره درون شیشهای گیاه زرشک بیدانه Berberis vulgaris var asperma در آزمایشگاه مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار 0/5 - ، 1، 1/5 و - 2 میلیگرم در لیتر BA و هر تیمار با 4 تکرار انجام شد. بعد از حذف آلودگیهای سطحی ریزنمونهها با محلول قارچکش 2 در هزار بنومیل به مدت 1 ساعت، الکل اتیلیک 70 درصد به مدت 30 ثانیه و در نهایت محلول هیپو کلریت سدیم 1 درصد به مدت 10 دقیقه، بر روی محیط کشت - DKW - حاوی تنظیمکنندههای رشد فوقالذکر با 30 گرم در لیتر ساکارز و 2/1 گرم در لیتر فیتاژل به عنوان ماده ژلهای کننده قرار گرفتند. بعد از 4 هفته فاکتورهای طول شاخساره اصلی، وزن تر شاخساره، تعداد شاخساره تولید شده و تعداد شاخساره رشد کرده یادداشتبرداری شد . بهترین تیمار از نظر تعداد شاخساره تولید شده و تعداد شاخساره رشد کرده در غلظت 1 میلیگرم در لیتر BA به عنوان تنظیمکننده رشد بدست آمد.
.1 مقدمه
زرشک بیدانه - Berberis vulgaris var. asperma - از تیره زرشک1 یکی از گیاهان دارویی ایران است که به عنوان ماده افزودنی به غذا مورد استفاده قرار میگیرد - مظفریان، . - 1383 در این گیاه آلکالوئیدهای بربرین، بربامین و اوکسیاکانتین وجود دارد که از نظر دارویی حائز اهمیت است. خانواده زرشک گیاهانی علفی، درختچهای، اغلب خاردار و بندرت درختی میباشند. برگهای آن متناوب، ساده یا مرکب از برگچه است. از بین انواع زرشک، زرشک بیدانه از گونههای بومی ایران است
زرشک بیدانه درختچهای چند ساله، خزانکننده و خاردار است، جوانههای رویشی جوان آن در ابتدا سبز و در پایان فصل قرمز یا قهوهای میشوند. برگهای آن چرمی، متناوب و پهن دارای کنارههای صاف یا با دندانههای تیز و خارمانند است - کافی و همکاران، . - 1381 گلآذین آن خوشهای با گلهای زردرنگ است
میوه آن سته قرمز، بیضی یا شبه بیضی و بدون دانه است. زرشک در خاکهای نسبتا سبک لومی- شنی با زهکشی خوب به خوبی رشد میکند.
این پژوهش به منظور دستیابی به روش سریع و آسان برای ازدیاد انبوه زرشک بیدانه با استفاده از تکنیک کشت درون شیشهای انجام شد.
مواد و روشها:
این پژوهش در آزمایشگاه ریزازدیادی و کشت بافت گیاهی مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی فارس انجام گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملا تصادفی با 4 تیمار متشکل از 4 تکرار و هر تکرار با 4 ریزنمونه انجام شد. ریزنمونههای مورد استفاده قطعات ساقه دارای 1-2 جوانه جانبی تهیه شده از شاخههای رشد فصل جاری درختان بالغ زرشک بیدانه موجود در ایستگاه تحقیقات چند منظوره استهبان بودند.
پس از حذف آلودگیهای سطحی ریزنمونهها با محلول قارچکش بنومیل 2 در هزار به مدت 1 ساعت، الکل اتیلیک 70 درصد به مدت 30 ثانیه و در نهایت هیپوکلریت سدیم 1 درصد به مدت 10 دقیقه به منظور افزونش شاخساره و پرآوری 1 - Proliferation - ، ریزنمونهها بر روی محیط کشت اختصاصی گردو - Mc Granahan, 1987 - DKW - با 1 میلیگرم در لیتر BA و 0/01 میلیگرم در لیتر IBA، 30 گرم در لیتر ساکارز و 2/1 گرم در لیتر فیتاژل به عنوان ماده ژلهای کننده کشت شده و به اتاق رشد منتقل گردیدند. بعد از 4 هفته، فاکتورهای طول شاخساره اصلی، وزن تر شاخساره، تعداد شاخساره تولید شده و تعداد شاخساره رشد کرده یادداشتبرداری شد.
یافتهها:
نتایج حاصل از تاثیر غلظتهای مختلف BA به منظور افزونش شاخساره نشان داد که تعداد شاخساره تولید شده در غلظت 1 میلیگرم در لیتر BA بیشتر بود که دارای اختلاف معنیداری با تعداد شاخساره تولید شده در غلظت 1/5 میلیگرم در لیتر BA بود. ولی با تعداد شاخساره تولید شده در غلظت 0/5 و 2 میلیگرم در لیتر BA اختلاف معنیداری نداشت.
طول شاخساره در ریزنمونه، وزن تر شاخساره و تعداد شاخساره رشد کرده در تیمارهای مختلف اختلاف معنیداری با هم نداشتند، هر چند میانگین طویلترین شاخساره تولید شده در غلظت 1/5 میلیگرم در لیتر BA، میانگین بیشترین وزن تر شاخساره و تعداد شاخساره رشد کرده در هر ریزنمونه در غلظت 1میلی گرم در لیتر BA مشاهده شد
