بخشی از مقاله
چکیده
مقدمه: هدف از تحقیق حاضر بررسی تاثیر یک فعالیت بدنی با توجه به میزان هزینه انرژي بر فشارخون افراد چاق بود. مواد و روش ها: جامعه آماري، دانشجویان پسر دانشگاه آزاد واحد خرم آباد بودند. از بین این افراد 30 مرد داوطلب با سن 25-45 سال، مبتلا به اضافه وزن و چاقی با میانگین شاخص توده بدنی 29/3 کیلوگرم بر متر مربع به روش نمونه گیري هدفمند، انتخاب شدند. براي بررسی اثر تمرین بر متغیرهاي وابسته از آزمون tوابسته استفاده شد. در همه آزمون ها مقدار خطا در سطح P<0/05 محاسبه گردید. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده هاي تحقیق پس از 8 هفته نشان داد که در گروه تجربی، متغیرهاي وزن، شاخص توده بدنی، حداکثر اکسیژن مصرفی، فشارخون دیاستولی، فشارخون متوسط نسبت به سطح پایه به طور معناداري تغییر کرده است . - P<0.05 - این درحالیست که فشارخون سیستولی تغییر معناداري نداشت. در گروه کنترل هیچگونه تغیرات معناداري در تمام متغیرها مشاهده نشد.
واژه هاي کلیدي: فعالیت بدنی، فشار خون، هزینه انرژي، چاقی
مقدمه
شهر و زندگی صنعتی باعث ایجاد تغییراتی در سبک زندگی امروزي گردیده است که بسیاري از این دگرگونی هاي رفتار، تاثیرات منفی بر روي بهداشت و سلامت فرد دارد. نداشتن برنامه ورزشی منظم و کم تحرکی یکی از این پیامدها می باشد . - 1 - کاهش فعالیت بدنی و رژیم غذایی نامناسب به عنوان سبک زندگی شهري دو عامل مهم اضافه وزن به حساب می آیند، به طوریکه امروزه شیوع عوامل خطرساز بیماري هاي قلبی عروقی مانند فشار خون بالا و افزایش وزن در مناطق شهري بیش از مناطق روستایی است 2 - و. - 3 چاقی شکمی یکی از عوامل به وجود آورنده بیماري هاي عروق کرونر، سکته و نارسایی قلبی است. همه گیر شدن چاقی و فشارخون بالاي وابسته به چاقی با افزایش خطر کلسترول بالا، مقاومت به انسولین، شیوع دیابت و بیماري هاي مزمن کلیه همراه است . - 2 -
یافته هاي مؤسسه جلوگیري از پر فشار خونی - 4 - میزان فعالیت بدنی با شدت متوسط 3 - الی - met6براي حداقل 3-2روز در هفته را براي عموم افراد در جلوگیري از ابتلا به پر فشار خونی مناسب داشته و توصیه می کنند. کاهش فشارخون توسط ورزشهاي متوسط تا سبک به ویژه براي بیماران مبتلا به پرفشار خونی مهم می باشد فعالیت هاي ورزشی با شدت کم در مقایسه فعالیت هاي با شدت بالا خطر کمتري در رابطه با مشکلات قلبی عروقی دارند - . - 5 بیشتر پزشکان بر این عقیده اندکه یک برنامه ورزشی با شدت پایین به خصوص براي افراد پیر مفیدتر واقع می شود.همچنین بیماران راحت تر می توانند یک برنامه ورزشی با شدت پایین را انجام داده وآن درا ادامه دهند.این گونه عوامل همراه با کم هزینه بودن ،نداشتن عوارض دارویی وفواید دیگر قلبی عروقی ناشی از ورزش، شرکت کردن بیماران را در فعالیت هاي ورزشی افزایش داده ومنجر به کنترل بهتر فشارخون می شود.
آزادبخت و همکاران با بررسی 4164 نفر از مردان شهر تهران، شیوع چاقی عمومی را %29 گزارش کردند و پیشداد بالا بودن شیوع چاقی و به ویژه اضافه وزن و پایین بودن سطح فعالیت بدنی را در مردان جامعه شهري ایران گزارش کرد . - 6 - کاهش هزینه انرژي و اختلال در اکسیداسیون چربی، افزایش کلسترول و مقاومت به انسولین، به عنوان مولفه هاي اصلی سندرم متابولیک از عوامل مهم مرتبط با چاقی به حساب می آیند. سندرم متابولیک بی نظمی پیچیده بالینی است که توسط ویژگی هاي متابولیک و قلبی عروقی مشخص می شود. مقدار بالاي فشارخون و تري گلیسیرید و میزان پایین لیپوپروتئین پر چگال1 همگی با چاقی مرتبط هستند و تعریف سندرم متابولیک را تشکیل می دهند. سندرم متابولیک نه تنها دیابت نوع 2، بلکه فشارخون بالا را پیش بینی می کند . - 7 - فشارخون بالا یکی از اجزاي سندرم متابولیک است. مقاومت به انسولین، چاقی شکمی، دیس لپیدمی آتروزنی و افزایش قند خون جزء مهم ترین عوامل خطرزاي بیماري هاي قلبی عروقی محسوب می شوند . - 7 -
ولتن و همکاران در مطالعه هاي مروري بین سال هاي 1986 تا 2000 که با بررسی 54 مقاله در 2419 فرد بزرگسال انجام شد به این نتیجه رسیدند که ورزش هوازي حتی با مدت و تکرار و شدت به نسبت کم، همراه با تغییر شیوه زندگی و درمان هاي دارویی کاهنده فشارخون بسیار موثر هستند . - 6 در طول قرن بیستم بیشتر تحقیقات بر جلوگیري و درمان بیماري هاي قلبی عروقی از طریق ارزیابی و مداخله چند عامل خطرزاي مرتبط با سبک و شیوه زندگی صورت گرفته است. یکی از فاکتورهاي مهم در ارتباط با این موضوع فعالیت بدنی و تاثیرات مثبت آن بر سلامت انسان می باشد . - 7 - علی رغم تغییرات مثبتی که در این گونه تحقیقات به دست آمده است، باید خاطرنشان کرد که در مطالعات مقطعی که به صورت مشاهده اي و گذشته نگر می باشد، معمولا در میزان فعالیت هاي ثبت شده اغراق می شود . - 8 -
شدت و مدت بهینه فعالیت جسمانی که لازمه کاهش عوامل خطرزاي قلبی می باشد، به طور دقیق مشخص نشده است . - 7 - با این حال برخی مطالعات نشان داده اند که میزان هزینه انرژِي 1500 تا 2200 کلوکالري در هفته که به وسیله ورزش در افراد بی تحرك سوزانده می شود می تواند تاثیر به سزایی در بهبود و حفظ سلامت افراد داشته باشد 9 - و. - 10 یکی از نکات مورد بحث در تحقیقات مرتبط با تاثیر ورزش بر عوامل خطرزاي قلبی، میزان فعالیت لازم - کیلوکالري سوزانده شده و هزینه انرژي - براي ایجاد تغییرات مثبت در این عوامل است. آنچه که در این تحقیق مهم است این است که آیا حجم کلی تمرین - مجموع کالري سوزانده شده - تاثیر مثبتی در بهبود عوامل خطرزاي قلبی عروقی دارد؟
مواد و روش ها
طرح تحقیق از نوع نیمه تجربی بوده و جامعه آماري، مراجعین به باشگاه هاي ورزشی سطح شهرستان خرم آباد بودند. از بین این افراد 30 مرد داوطلب با سن 45- 30 سال، مبتلا به اضافه وزن و چاقی با میانگین شاخص توده بدنی 29/3 کیلوگرم بر متر مربع به روش نمونه گیري هدفمند، انتخاب شدند. نمونه هاي آماري به هیچ یک از بیماري هاي عروق کرونر، دیابت، نارسایی کلیوي و تیروئید مبتلا نبودند و شرایط مناسب را براي شرکت در مطالعه داشتند، همچنین هیچکدام از آزمودنی ها سیگاري نبودند - طبق اظهارنظر شخصی - .
تمامی شرکت کنندان از طرح تحقیق آگاهی داشتند و بدین جهت هرکدام رضایت نامه شخصی مبنی بر شرکت در طرح و نمونه گیري خون را امضا نمودند. حداکثر اکسیژن مصرفی آزمودنی ها دو هفته قبل از اجراي پروتکل توسط آزمون پله کویین اندازه گیري شد. به آزمودنی ها توصیه شد که غذاي مصرفی روزانه خود را - عادات غذایی - در طول پروتکل تمرین و تا پایان نمونه گیري به صورت عادي رعایت نمایند و هیچگونه تغیر واضحی در رژیم غذایی خود ایجاد نکنند.
پروتکل تمرین شامل دویدن با شدت 65 درصد حداکثر ضربان قلب بر روي نوارگردان، هر جلسه برابر با 450 کیلوکالري و هر هفته سه جلسه و به مدت 8 هفته بود. گروه کنترل هیچگونه فعالیت خاصی انجام نداده و به فعالیت روزمره خود مشغول بودند. تمامی فعالیت هاي ورزشی در یک ساعت مشابه در عصر و حداقل 3 ساعت بعد از صرف نهار انجام می شد. قبل از انجام آزمون، آزمودنی ها به مدت 10 دقیقه روي یک صندلی راحت نشسته تا ضربان قلب، فشارخون و به دنبال آن نمونه گیري حالت پایه خون انجام شود. پس از انجام تمرین به مدت 8 هفته، 48 ساعت بعد از اتمام آخرین مرحله تمرینی نیز نمونه برداري خون و ارزیابی ضربان قلب و فشار خون انجام شد.
