بخشی از مقاله
چکیده
چاقی با اختلالات متابولیکی زیادي از جمله تغییر در آدیپوکاین هایی مانند آپلین همراه است. آپلین آدیپوکاین تازه شناخته شده اي است که اغلب از بافت چربی احشایی ترشح می شود. سطوح در گردش آپلین به طور مستقیم با چاقی در ارتباط است. بررسی تاثیر 8 هفته تمرین هوازي روي چرخ کارسنج بر مقادیر آپلین، CRP و عوامل وابسته به چاقی در زنان داراي اضافه وزن و چاق بود.
روش بررسی: در این پژوهش نیمه تجربی، تعداد 23 زن داراي اضافه وزن و چاق - میانگین سن - 45 25 سال، قد161 - 5/4 سانتی متر، شاخص توده بدنی 30/08 - 2/84کیلوگرم بر متر مربع، وزن 78/21 -9/32 کیلوگرم - به صورت داوطلبانه شرکت کرده و به طور تصادفی در دو گروه تجربی - 12 نفر - و کنترل 11 - نفر - قرار گرفتند. گروه تجربی، تمرینات هوازي چرخ کارسنج را به مدت 8 هفته، هفته اي 3 جلسه ي 16 تا 30 دقیقه اي با شدت 60- 75 درصد ضربان قلب ذخیره بود انجام دادند. گروه کنترل در طول دوره ي پژوهش هیچ گونه فعالیت ورزشی نداشتند.
در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون، پس از 14 ساعت ناشتایی، در شرایط یکسان، نمونه خون، جمع آوري و جهت بررسی سطوح پلاسمایی آپلین و CRP از روش الایزا استفاده شد. داده هاي حاصل با استفاده از آزمون هاي کولموگروف – اسمیرنوف، t مستقل و وابسته با نرم افزار SPSS 16 در سطح معناداري تجزیه و تحلیل شدند. نشان داد سطوح پلاسمایی آپلین پس از 8 هفته تمرین کاهش P= 0/72اما این کاهش معنادار نبود اما مقادیر p = 0/04CRP کاهش معناداري داشت
همچنین در گروه هاي تجربی، عوامل وابسته به چاقی - وزن، توده چربی، نسبت دور کمر به لگن و شاخص توده بدن - با کاهش معنادار همراه بود - . - 3 0/05 می توان بیان کرد که تمرین هوازي طولانی مدت، با بهبود عوامل وابسته به چاقی، و همچنین کاهش سطوح پلاسمایی CRP همراه بود.
مقدمه
چاقی و اضافه وزن با افزایش مرگ و میر و عوارض بیماري هاي قلبی- عروقی همراه است و اخیرا نشان داده شده که بعضی از انواع چاقی با درجات پایین و التهاب مزمن همراه است . - 1 - از سوي دیگر، عدم فعالیت فیزیکی و چاقی از عوامل موثر در ایجاد بیماري هاي شایع ازجمله دیابت نوع 2، بیماري قلب و عروق ، فشار خون، ازدیاد چربی خون - 2 - ، سرطان کولون، مري، آندومتر رحم و سینه - - 3، بیماري هاي مزمن کلیوي - 4 - شیوع آسم - 5 - ، دیس لیپیدمی - 6، 7، - 8 است. با وجود اینکه چاقی و اضافه وزن در هر سن و هر جنسی داراي شیوع بالایی است پژوهش ها مؤید آن است که زنان استعداد بیشتري براي چاق شدن دارند
بافت چربیصرفاً یک بافت غیرفعال ذخیره کنندة انرژي نیست، بلکه یک اندام درون ریز فعال است که مواد بیولوژیک مختلفی را تولید و بیان می کند .
این بافت چربی مواد فعال بیولوژیک که آدیپوکاین نامیده می شوند را ترشح می کند و نه تنها بر تنظیم متابولیسم انرژي اثر دارند بلکه در برهم کنش هاي پیچیده میان بافت چربی و استخوان نیز مداخله می نمایند . - 11 - آدیپوکاین ها مترشحه از بافت چربی شامل واسپین ، کمرین ، ویسفاتین ، گرلین ، نسفاتین 1-، رزستین، و امنتین است. آدیپوکاین ها، مسئول عوامل زیستی مختلفی هستند؛ از جمله افزایش حساسیت به انسولین، التهاب، شاخص توده بدنی ، هموستاز و عملکردهاي قلبی -عروقی .
در سال هاي اخیر گزارش شده است که بافت چربی یک آدیپوکاین به نام آپلین ترشح می کند که در متابولیسم کربوهیدرات و عملکرد انسولین نقش دارد . - 13 - گرچه آپلین سالهاست که شناسایی شده، لیکن نقش آن در تولید بافت چربی و تأثیر تنظیمی آن بر چاقی به تازگی شناخته شده است . - 14 - آپلین آدیپو کاینی است که در سال 1998توسط پروفسور فوجینو کشف شده است - . - 15 این پپتید براي اولین بار از شیره ي معده گاو به عنوان لیگاند درون زاد گیرنده شبه آنژیوتانسیون - APJ - 2 کشف شد
آپلین ، از 36 اسید آمینه تشکیل شده که آن هم به نوبه خود از77 اسید آمینه - پري پرو آپلین - مشتق می شود - . - 17 ژن این پروتئین 77 آمینو اسیدي، روي کروموزوم 25- 2601 نمونه هاي انسانی قرار دارد - . - 17 به علاوه بر بافت چربی، آپلین در سیستم عصبی مرکزي - 18 - و بسیاري از بافت هاي محیطی - مانند قلب، عضله اسکلتی، ریه، کلیه، کبد و سیستم عروقی - بیان و در جریان خون نیز یافت می شود
پژوهش هاي آزمایشگاهی اولیه روي گونه هاي حیوانی نشان می دهد آپلین و گیرندة آن در هموستاز قلبی-عروقی نقش دارد، به گونه اي که پیام رسانی آن ممکن است در تنظیم تونیسیته عروقی، عملکرد انقباضی قلب و تعادل مایع نقش داشته باشد - . - 20 مطالعات نشان داده اند در اثر هیپرانسولینمی بیان ژن آپلین افزایش می یابد، لذااحتمالاً انسولین یک تنظیم کنندة مثبت ظهور آپلین است. همچنین سطوح بالاتري از آپلین پلاسما در انسان ها و موش هاي چاق مبتلا به هیپرانسولینمی دیده شده است
پروتئین واکنشگر C به عنوان یک نشان گر مستقل در بیماري هاي قلبی و عروقی شناخته می شود - 22، - 23، از جمله پروتئین هاي پلاسماست که محل ساخته شدن آن در کبد است و تولید زیاد آن پاسخی به بیماري هاي عفونی، التهاب ها و آسیب هاي بافتی می باشد. تحقیقات جدید نشان می دهند که در پیشگویی بیماري هاي قلبی- عروقی، CRPشاخص قوي است - CRP . - 24 یک واکنش دهنده مرحله حاد است که مقادیر آن به سرعت در پاسخ به التهاب در گردش خون افزایش می یابد
یکی از مهم ترین محرك هاي تولید CRP، چاقی است - 11، . - 17 پژوهش هاي انجام گرفته نشان داده است که آپلین می تواند در انسان بر هموستاز گلوکز و انرژي تأثیرگذار باشد . - 25 - در مطالعه بوچر، غلظت آپلین پلاسما در افرادنسبتاً چاقتقریباً دو برابر افراد غیرچاق همسن بود .
در مطالعه هینونین در 25 بیمار مبتلا به چاقی مرضی، سطوح آپلینپلاسما حدوداً پنج برابر بالاتر از افرادگروه لاغر بود . - 13 - کدوگلو و همکاران - 2012 - افزایش غلظت آپلین و بهبود حساسیت به انسولین را در بیماران دیابتی نوع 2 دچار اضافه وزن پس از دوازده هفته تمرین هوازي نشان دادند
همچنین در پژوهشی گزارش شد که غلظت آپلین پلاسما در انسان و موش هاي چاق دچار هایپرانسولینمی به علت ایجاد مقاومت به انسولین افزایش می یابد - . - 27 نتایج پژوهش هاي انجام گرفته در بررسی تأثیر تمرینات بر غلظت آپلین پلاسمایی با توجه به اینکه محدودند، ضد و نقیض نیز هستند . شیبانی و همکاران - 2012 - نشان دادند که تمرین هوازي همراه با کاهش وزن موجب کاهش مقاومت انسولینی و سطوح آپلین در زنان چاق می شود
رایت و همکاران - - 2009 براي بررسی پاسخ آپلین به فعالیت پس از اعمال یک برنامه تمرین شنايmRNA یک ساعته در موش هاي سالم، پی بردند که در مقایسه با گروه کنترل و وضعیت پایه، میزان آپلین بافت قلبی و پلاسمایی در پاسخ به ورزش، چهار برابر افزایش می یابد و این افزایش تا 24 ساعت پس از ورزش بالا باقی می ماند، این در حالی بود که سطوح پلاسمایی آپلین عضله اسکلتی در پی یک نوبت ورزش کوتاه مدت، هیچ تغییر معناداري نداشت .
مطالعه سورجر و همکاران - 2009 - نشان داد که بهبود متابولیسم گلوکز تأثیر مهمی در کاهش سطوح آپلین دارد؛ یعنی همئوستاز آپلین در حالت چاقی مختل می شود و افزایش انسولین پلاسما می تواند موجب افزایش غلظت آپلین خون شود - . - 27 چورچ - 2002 - و مویلارت - - 2003 در پژوهش هاي خود نشان دادند، فعالیت هوازي مقادیر CRP را کاهش می دهد - . - 30 در مطالعه ي تقیان و همکاران - 1390 - بر روي زنان چاق انجام شد، 12 هفته تمرین هوازي کاهش معنادار در سطح CRP ایجاد کرد .
مارتیز و همکاران - 2010 - در پژوهش خود نشان دادند که تمرین هوازي و مقاومتی باعث کاهش معنادار مقادیرCRP شد . - 32 - در مطالعه ي حسینی کاخک و همکاران - - 1390، 8 هفته تمرین هوازي و قدرتی تاثیر معناداري بر نیمرخ لیپیدي و CRP پلاسمایی دختران چاق ندارد
یکی دیگر از اجزاي مهم آمادگی جسمانی وابسته وزن، و نسبت دور کمر به ، BMI، به تندرستی، ترکیب بدن است که با اندازه گیري درصد چربی بدن لگن بررسی می شود و در بسیاري از پژوهش ها، بین ویژگی هاي آنتروپومتریک و ترکیب بدن با اجراهاي ورزشی ارتباط و همبستگی بالایی مشاهده شده است
مشخص شده است عوامل مختلفی می تواند روي ترشح آدیپوکاین ها ، تاثیر گذار باشد که از جمله می توان به فعالیت ورزشی اشاره کرد فعالیت ورزشی نیز بسته به شدت و مدت آن ، به شکل هاي مختلف می تواند تاثیر گذار باشد - . - 35 برخی از پژوهشگران ، بر ورزش و فعالیت بدنی به عنوان یکی از عواملی که می تواند در تنظیم ، تولید و ترشح آپلین نقش داشته باشد تاکید داشته اند
تمرین ورزشی منظم را می توان به عنوان روش درمانی مؤثر در جلوگیري از افزایش نشانگرهاي التهاب منظم در نظر گرفت . ورزش تولید آدیپوکاین هاي پیش التهابی را مهار می کند و آدیپوکاین هاي ضدالتهابی را افزایش می دهد. با توجه به اینکه آدیپوکاین هاي پیش التهابی آثار سمی خاصی بر سلو لهاي بافت هاي مشخصی دارند، می توان گفت که فعالیت ورزشی منظم به واسطه کاهش تولید این آدیپوکاین هاي پیش التهابی از آسیب بیشتر سلول هاي بتاي تولیدکنندة انسولین جلوگیري می کند .
ازاین رو با توجه به اهمیت هورمون آپلین به عنوان عامل هشداردهندة بیماري ها ، فرایندهاي متابولیکی و عملکردهاي دستگاه هاي مختلف بدن و از طرفی تناقض در نتایج پژوهش ها برآن شدیم تا تاثیر 8 هفته تمرین هوازي روي چرخ کارسنج بر مقادیر آپلین، CRPو عوامل وابسته به چاقی در زنان داراي اضافه وزن و چاق را بررسی کنیم.
روش شناسی
این پژوهش از نوع نیمه تجربی و به صورت کارآزمایی بالینی بود. که بر روي زنان داراي اضافه وزن و چاق انجام شد. که 23 زن داراي اضافه وزن و چاق به طور هدفمند از میان افراد متقاضی و داوطلب انتخاب شدند و تصادفی به دو گروه تجربی 12 - نفر - و کنترل - 11 نفر - تقسیم شدند. شاخص هاي ورود به پژوهش شامل سلامت عمومی جسمانی و روانی و شاخص تودة بدن - BMI - بیشتر یا مساوي 25 کیلوگرم بر متر مربع - - 38، جنس زن، سن 25-45 سال و ملاك خروج از مطالعه بیماري قلبی- عروقی، دیابت، اختلالات هورمونی، بیماري هاي کلیوي و کبدي جراحی، مصرف دخانیات، و هر گونه مداخله درمانی مؤثر بر نتایج آزمایشگاهی بود. قبل از مداخلات، به منظور همگن سازي، دو گروه براساس سن، قد، وزن، شاخص تودة بدن - BMI - و آمادگی هوازي مقایسه شدند که به لحاظ آماري تفاوت معناداري بین آنها وجود نداشت .
همه آزمودنی ها پرسشنامه جمعیت شناختی حاوي اطلاعات فردي، سوابق پزشکی و ورزشی، نداشتن سابقه بیماري، نداشتن ناهنجاري هاي اسکلتی و عدم مصرف دارو را تکمیل کردند . - 39 - پس از تکمیل برگه رضایت نامه و برگه آمادگی شرکت در فعالیت هاي ورزشی از آزمودنی ها اندازه گیري هاي ترکیب بدنی به عمل آمد. سنجش هاي عملکردي و آنتروپومتریکی: قد به سانتی متر به وسیله ي قدسنج دیواري - دقت 0/5 سانتی متر - ، وزن به کیلوگرم با ترازوي دیجیتال مدل CAMRY EF551BW با دقت 0/1 کیلوگرم با لباس سبک ، بدون کفش و به صورت ایستاده ، شاخص توده ي بدن - BMI - از تقسیم وزن بدن به دست می آید.
