بخشی از مقاله
چکیده :
هدف از انجام این پژوهش بررسی تأثیر فعالیت بدنی بر مشارکت اجتماعی وامید به زندگی در زنان سالمند منطقه 13 شهر تهران می باشد. جامعه آماری این تحقیق شامل زنان سالمند بالای 60 سال شهر تهران هستند،روش نمونه گیری به شکل تصادفی می باشد. با توجه به اهداف تحقیق ،روش تحقیق از نوع روش علی - مقایسه ای بوده واز طرح پیش آزمون-پس آزمون استفاده شد .برای جمع آوری داده هااز پرسشنامه مشارکت اجتماعی با 18 سوال و چهار خرده مقیاس و پرسشنامه امید به زندگی با 12سوال و دو خرده مقیاس استفاده شد. سپس با استفاده از مطالعه مقدماتی پایایی پرسشنامه در حد مطلوب - آلفای کرونباخ - 0/86=تعیین شد.برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی واستنباطی استفاده شد. در بخش آمار استنباطی ازآزمون t همبسته استفاده شد.نتایج نشان داد: مشارکت اجتماعی فارغ از ارتباط یا عدم ارتباط آن با وجوه مختلف سلامت درسالمندان با فرهنگ هاوشرایط متفاوت می تواند حائز اهمیت باشد.به هرجهت فعالیت های ورزشی حتی اگرافزایش طول عمررا به همراه نداشته باشد،دوران پویایی وبالندگی را افزایش می دهد.
مقدمه:
امروزه ثابت شده است که پیروی از یک سبک زندگی فعال و پرتحرک در پیشگیری از امراض موثر بوده و بطور مثبت با سلامتی و بهزیستی افراد ارتباط دارد. انجام فعالیتهای بدنی در هر سنی، به دلیل ایجاد زمینههای موفقیت در جنبههای گوناگون، همچون شایستگی اجتماعی و اثبات شکوفایی استعدادهای مختلف، در ارضاء نیازهای ثانویه نقش بسزایی دارد و می تواند زمینه را برای رشد و توسعه جوانان، پرورش سلامت جسمانی و روحی آنها و ایجاد ارتباطات ارزشمند اجتماعی فراهم آورد. سالمندی دورانی است که فعالیتهای جسمانی، روانی فرد کاهش پیدا نموده و ابتلا به بیماریهای جسمی و مزمن، ممکن است منجر به احساس افسردگی در فرد شود. توجه افراد جامعه به سالمندان میتواند تاثیر مثبتی در پیشگیری از عوامل آسیب پذیر داشته باشد. عوامل جسمانی متعددی که منجر به پیر شدن میگردند، شامل تغذیه نادرست، بهداشت پائین، کمبود ویتامینها، کم آبی بدن، کم کاری غدد تیروئید، بیماریهای حاد مغزی، تصلب شرائین، آرتروز، سرطان، بیماریهای مزمن و ... میباشندورزش. و تمرینات بدنی مطمئناً میتوانند در پیشگیری از بروز بیماریهای قلبی، دیابت دوران سالمندی، پوکی استخوان و دررفتگی مفاصل و شکستگی استخوان - به علت پرت شدن و زمین خوردن - نقش اساسی داشته باشد. اما شاید با ارزش ترین امتیاز تمرینات بدنی در سنین پیری، که ناشناخته مانده تأثیر آن در درمان و توانبخشی صدمات و ناتوانیهایی است که متعاقب امراض قلبی، ریوی و مفصلی، بر بسیاری از افراد عارض میشود. نتایج مطالعات نشان می دهد که هم چنان که افراد بالغ ، به آگاهی بیشتری درباره اهمیت آمادگی جسمانی دست می یابند،برای رسیدن به آن تلاش می کنند. در حال حاضر با وجود اطلاعات فراوان وارزنده ، انسان دریافته که شیوه زندگی سالم ، حقیقتا کلیدی طلایی برای موفقیت است وبرخورداری از ورزش منظم ومداوم،ضرورتی برای زندگی سالم به شمار می رود. - شیزاکو وهمکاران ، - 2012 اظهار می دارند که چسبیدن به 5 شیوه زندگی سالم - عدم مصرف دخانیات ،الکل ، ورزش ، تغذیه و روابط اجتماعی - کاهش واضح و روشنی در ابتلا به بیماری ها و مرگ ومیر دارند .
- موچنی1 وهمکاران ، - 2011 موانع حضور سالمندان آلمان را در فعالیت های جسمانی مورد بررسی قرار داد. از بین 1937 سالمند که 3,53 درصد آنها زن بودند از طریق مصاحبه تلفنی طی هفت سال براساس سن وجنسیت مورد بررسی قرار دادند 1607 نفر 83 - درصد - از آزمودنی ها عنوان می کردند که دارای فعالیت جسمانی کافی هستند و 286 نفر فعالیت جسمانی کافی نداشتند . سه عامل عمده عدم فعالیت جسمانی ، پائین بودن سطح سلامتی 7,57 - درصد - ، نبود همپا و یار ورزشی - %43 - وبی انگیزگی - %7,26 - عنوان شد و زنان به طور چشمگیری فعالیت ورزش پائین تری نسبت به مردان داشتند . - آدریان 2، - 2010 در تحقیقی با عنوان بهترین راهنمای تمرینی در سالمندان داشتن فعالیت بدنی است . که از این تحقیق می توان نتیجه گرفت که داشتن فعالیت های بدنی در سالمندان مفید می باشد و می تواند تأثیرات مثبتی بر سیستم تنفسی ، سیستم متابولیکی ، سیستم اسکلتی ودر داشتن روحیه ای سالم برای این افراد می باشد . داشتن فعالیت های بدنی برای بیماران می تواند در کاهش افتادن ها وشکستگی ها و در وابستگی دیر هنگام سالمندان به سایرین بسیار حائز اهمیت است .
- فرانکو 3وهمکاران ، - 2009 در پژوهشی با عنوان سالم زندگی کردن برای مدت طولانی تر ، اثرات مقایسه ای رفتارهای قلب سالم بر روی امید به زندگی بدون بیماری های قلبی نشان دادند که فعالیت بالای فیزیکی ،اشخاصی که هیچ وقت سیگار نکشیده اند و وزن طبیعی داشته اند باعث کاهش 20 تا 40 درصد بیماری های قلبی در مقایسه با کسانی که فعالیت پائین فیزیکی وکشیدن سیگار و چاقی داشتند بود. فعالیت فیزیکی ونگه داشتن وزن مناسب باعث جلوگیری از بیماری قلبی می شود و طول عمر بیشتری به دنبال دارد. بنابراین پژوهش حاضر به دنبال یافتن پاسخ برای سوال زیر بوده است: فعالیت بدنی بر مشارکت اجتماعی و امید به زندگی سالمندان چه اثری دارد؟ لذا سعی بر آن است که در این پژوهش مستنداتی فراهم آید تا به مسئولان و فعالان اجتماعی در تصمیمسازی و برنامهریزی موثرتر در جهت بالا بردن سطح مشارکت اجتماعی این گروه از افراد کمک شود. و محقق سعی میکند در این تحقیق به شناسایی موانع بیشماری که بر سر راه حضور سالمندان در فعالیتهای ورزشی در قالب عوامل شخصی، اجتماعی فرهنگی، مالی و اقتصادی بپردازد.
روش تحقیق :
باتوجه به اینکه این تحقیق تاثیر فعالیت بدنی را بر مشارکت اجتماعی و امید به زندگی در زنان سالمند مطالعه می کند.روش تحقیق از نوع علی-مقایسه ای است که در کار تحقیق هم از آمار توصیفی و هم از آمار استنباطی استفاده می شود . در آمار استنباطی از آزمون Tهمبسته استفاده شده است. جامعه آماری شامل زنان سالمند منطقه 13 شهر تهران که به سرای محله شهرداری تهران برای انجام فعالیت ورزشی مراجعه کردند که تا پایان سال 1393 تعداد آنها 100 نفر برآورد می شود . در این تحقیق از روش نمونه گیری تصادفی استفاده شد . به این ترتیب که پس از پایایی و روایی پرسشنامه ها 5 روز در هفته به سرای محله منطقه 13 شهرداری تهران مراجعه و پس از پرسش از سن سالمندان و کسب رضایت شفاهیشان ، با آنهایی که هر روز در ورزش صبحگاهی حضور می یابند ،مصاحبه شد و یا در صورت تمایل پرسش شوندگان توسط خود آنها برگه پرسشنامه پر شد . محدوده سنی زنان سالمند منطقه 13 شهر تهران ، در حدود 55 تا 75 سال می باشد . با استفاده از جدول مورگان ، تعداد نمونه های زنان سالمند فعال ، 80 نفر می باشند . برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه مشارکت اجتماعی و امید به زندگی با توجه به اهداف تحقیق ، سوابق و تجربیات پژوهش های انجام شده و پرسشنامه های مشابه و استاندارد خارجی تهیه واستفاده شد .
پرسشنامه مشارکت اجتماعی شامل 18 سوال است که بخشی از آن به صورت لیکرت 5 گزینه ای - با طیف : همیشه 4 = ، بیشتر اوقات 3 = ، گاهی اوقات 2= ، به ندرت 1=، اصلاً نمی شناسم - 0= و یک سوال 4 قسمتی با دو گزینه - بلی 1= و خیر - 0= تدوین شده است ، پاسخگو در مجموع حداکثر 76 امتیاز - به معنای مشارکت بالا - و حداقل صفر امتیاز - به معنای مشارکت پائین - کسب خواهد نمود . دارای 4 خرده مقیاس شامل : مشارکت در فعالیت های سیاسی ،مشارکت در گروههای مدنی ،مشارکت در گروههای مذهبی وخیریه ،مشارکت در گروههای هنری وورزشی . تفریحی می باشد. پرسشنامه امید به زندگی اشنایدر ،این مقیاس یک ابزار 12 سوالی امید است که توسط - اشنایدر، - 1991 تدوین شده و شامل دو خرده مقیاس گذرگاه و انگیزش می باشد . جهت بررسی میزان پایایی ابزار ، از روش های باز آزمایی استفاده شد . به این ترتیب که ابتدا از تعداد30 نفر از سالمندان زن خواسته شد که به سوالات پرسشنامه پاسخ گویند و همان افراد به فاصله 6 هفته پاسخ دادن مجدد به پرسش های پرسشنامه را پذیرفتند و نتیجه آن ضریب آلفای کرونباخ برای هردو پرسشنامه مشارکت اجتماعی و امید به زندگی اشنایدر ./82 می باشد . جهت روایی پرسشنامه مشارکت اجتماعی و امید به زندگی ، نظر خواهی از 5 نفر از اساتید مدیریت ورزشی انجام شد و اشکالات آن اصلاح شد ومورد تأیید قرارگرفت و این که پرسشنامه همان چیزی را که مد نظر است می سنجد ، بر روایی پرسشنامه صحه گذاشت .
برای روش تجزیه وتحلیل آماری پس از جمع آوری داده ها و کدگذاری پرسشنامه ها ، داده ها وارد نرم افزار SPSS شدند که در ابتدا با استفاده از آزمون کولموگروف اسمیرونوف ، نرمال بودن متغیرهای مشارکت اجتماعی و امید به زندگی مورد بررسی قرار گرفت . برای تجزیه وتحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده شد . در ادامه نیز با استفاده از آزمون تی همبسته ، رابطه مشارکت اجتماعی و امید به زندگی و همچنین ابعاد آنها مورد بررسی قرار گرفت.
یافته های تحقیق :
نتایج جدول1 و آزمون تی زوجی نشان می دهد سطح معناداری بدست آمده کمتر از 0/05 است، بنابراین فرضیه صفر رد و فرضیه مقابل تایید میگردد، بدین معنی که با %95 اطمینان میتوان گفت، بین مشارکت اجتماعی قبل و بعد از مشارکت در فعالیت بدنی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین نتایج نشان می دهد میانگین مشارکت اجتماعی بعد از مشارکت در فعالیت بدنی افزایش یافته است که نشان از این دارد که مشارکت در فعالیت بدنی بر مشارکت اجتماعی تاثیر گذار بوده است
