بخشی از مقاله
چکیده
تاثیر فعالیت هوازی بر لپتین سرم و شاخص توده بدنی در سه دوره مختلف قاعدگی و مقایسه آن در زنان با توده بدنی متفاوت بود. جامعه آماری این تحقیق شامل تمام دانشجویان دختر غیرورزشکار با شاخص توده بدنی کمتر از 18 و بیشتر از 30 بود.20 زن جوان سالم در دو گروه ده نفره چاق =25 ± 5 - سن، =160/40 ± 3/50 cm قد، =87/90 ± 4/48 kg وزن، - BMI =33/52 ± 3/38 kg/m_ و گروه لاغر =25 ± 5 - سن،= 162/60 ± 5/96 cmقد، kg = 47/50 ± 4/11وزن، - BMI= 16/99 ± 1/00 kg/m_ قرارگرفتند.
هرآزمودنی یک بار در دوره فولیکولار و یک بار در دوره لوتئال قاعدگی، دستورالعمل بروس را اجرا کردند. نمونههای خون قبل و بلافاصله پس از فعالیت جمع آوری شد. نتایج نشان داد در گروه زنان لاغر میزان لپتین در نتیجه یک جلسه فعالیت ورزشی زیربیشینه در دوره فولیکولار و لوتئال قاعدگی تفاوت معنی داری نداشت. همچنین، مشخص شد در گروه زنان چاق، تفاوت معنی داری در میزان لپتین پس از یک جلسه فعالیت در دوره لوتئال وجود دارد - p≥0/030 - که این تفاوت در دوره فولیکولار وجود نداشت.
از سوی دیگر، بین مراحل مختلف قاعدگی در گروه زنان چاق و لاغر تفاوت معنی داری مشاهده نشد. میتوان عنوان کرد که فعالیت هوازی بر پاسخ لپتین در دوره فولیکولار و لوتئال قاعدگی در زنان لاغر همچنین در دوره فولیکولار زنان چاق تاثیر معنیداری ندارد،اما فعالیت هوازی در دوره لوتئال در زنان چاق تاثیر معنی داری دارد - .
.1 مقدمه
امروزه یکی از بزرگترین مشکلات سلامتی جامعه بشری، مشکل چاقی و اضافه وزن می باشد. چاقی به تجمع زیاد یا غیرطبیعی چربی بدن که اختصاص به کل یا قسمت های خاصی از بدن دارد اطلاق می شود..[13]بافت چربی بعنوان بافتی درون ریز، پیچیده و از نظر متابولیکی بسیار فعال است که نه تنها مسئول انتقال پیام های آوران از سیستم های هورمونی مختلف و سیستم عصبی مرکزی می باشد بلکه فاکتورهای ترشحی با عملکردهای درون ریز را نیز ترشح می کند و آدیپوسیتوکین هایی از جمله لپتین را تولید می کند. [8,9] کشف لپتین بعنوان عاملی با منشا سلولهای چربی دریچه نوینی را به سوی شناخت واکنش های نورو اندوکرین در راستای کنترل وزن و مصرف انرژی در بدن گشود.
لپتین برگرفته از واژه یونانی لپتوز - به معنای لاغر - ، بدنبال ایزوله کردن ژن چاقی کشف شد..[11] در حقیقت هورمون لپتین اولین بار در سال 1994 توسط فریدمن و همکارانش از ژن ob کشف شد .[6] لپتین یک هورمون پروتئینی با ساختار مارپیچی شبیه سیتوکین ها است که توده ملکولی آن 16 کیلودالتون است و توسط ژن ob کد می گردد لپتین عمدتا از بافت چربی سفید تولید می شود اگرچه توسط سایر بافت ها از جمله عضلات اسکلتی،جفت،معده[11]، بافت سینه، اندوتلیوم قلب، کبد و مغز هم تولید می شود10]،.[9 سیکل قاعدگی یک واکنش پیچیده بین مغز، هیپوفیز، تخمدانها و اندومتر است. به خروج خون از رحم به همراه پوشش داخلی آن بصورت دوره ای قاعدگی یا عادت ماهانه گفته می شود. سیکل قاعدگی مهمترین نشانه کار دستگاه تولیدمثل در جنس مؤنث بالغ است.
اولین قاعدگی منارک نام دارد و در اواخر دوره بلوغ پیش می آید.[24] در اکثر زنان قاعدگی برای اولین بار حدودا در سن 13 سالگی - با محدوده طبیعی 8 تا 16سال - آغاز می شود. در طی 2 سال اول بعد از منارک، اکثر سیکل ها فاقد تخمک گذاری هستند.
غلظت های لپتین سرم در طول سیکل ماهیانه نوسان دارد. به گزارش هیرویوکی - 2002 - غلظت لپتین سرم در فاز لوتئال بسیار بالاتر از فاز فولیکولار است. استروژن ترشحات لپتین را تحریک می کند و در همکاری و مشارکت مثبت با لپتین است.
استروژن هورمونی است که تولید لپتین را تحریک می کند. میزان لپتین در زنان بیشتر از مردان است که این افزایش به ذخیره چربی و مقادیر بیشتر استروژن و مقادیر کمتر آندروژن ها در زنان نسبت داده شده است
پائولیز و همکارانش معتقدند که لپتین تعدیل کننده فعالیت گنادها با استفاده از تغییر شکل گیرنده های عصبی مسیر هیپوفیزی-هیپوتالاموس-تولید مثلی هستند که این امر باتوجه به نوع و سطح تغذیه ای افراد متفاوت است. از طرف دیگر این فرضیه مطرح است که لپتین، در زنان با آمنوره هیپوتالاموسی کاهش می یابد. در تحقیقی که توسط کارن و همکاران او در مورد کاهش میزان لپتین در زنان با وزن عادی و آمنوره هیپوتالاموسی انجام گرفته، دیده شده است در زنانی که چربی بدنی کمی دارند - مانند افرادی که فعالیت بدنی شدید انجام می دهند - ، امکان عدم تخمک گذاری وجود دارد، مشاهده شده است که میزان لپتین سرم در این زنان کمتر از حد معمول است. از طرف دیگر حتی در صورت مساوی بودن چربی و وزن بدن در زنان با آمنوره هیپوتالاموسی میزان لپتین این افراد بسیار کمتر از افراد عادی است
همانطور که پیش تر گفته شد میزان ترشح لپتین در زنان بیشتر از مردان است حتی در دوران کودکی هم این نسبت وجود دارد. در دوران بلوغ دختران، میزان لپتین، متناسب با وزن آنها افزایش می یابد نیدل و همکاران - 2002 - در تحقیقی، مقادیر لپتین را در50 نوبت پایدار ورزشی بررسی نمودند و نتیجه گرفتند مقادیر لپتین در این افراد در مقایسه با گروه کنترل کاهش یافت.
در حالیکه اسیگ و همکاران - 2000 - به این نتیجه رسیدند که یک جلسه فعالیت تاثیری بر تولید لپتین ندارد .[5] طی تحقیقاتی میزان لپتین سرم در فاز لوتئال بیشتر از فاز فولیکولار گزارش شده است. مسی نیز - 1998 - این تغییر را به هورمون های جنسی نسبت می دهد در حالیکه گابریل - 1998 - عنوان می کند تغییرات لپتین در این فازها با هورمون های جنسی ارتباطی ندارد.
مسینیز و همکارانش - 1998 - طی تحقیقاتشان بر روی رابطه لپتین و سیکل قاعدگی، عنوان می کنند که ممکن است استرادیول مسئول تنظیم لپتین در زنان باشد.[15] مک کراکن - 1994 - درتحقیقات خود عنوان می کند که میزان ترشح اسید لاکتیک در فاز لوتئال کمتر از فاز فولیکولار است.
بنابراین انتظار می رود که افراد عملکرد بهتری را در تمرینات زیربیشینه در فاز لوتئال نسبت به دوره فولیکولار به نمایش بگذارند. یامادا و همکاران - 2000 - در تحقیقات خود به این موضوع اشاره می کند که نسبت لپتین به BMI بطور قابل توجهی با استرادیول همبستگی دارد. وی نتیجه گرفت سطوح بالای استرادیول ممکن است بر روی ترشح لپتین از بافت آدیپوز نقش داشته باشد.[28] با توجه به نتایج متناقض در تحقیقات پیشین و محدود بودن تحقیقات انجام شده در مورد تاثیر یک جلسه تمرین زیربیشینه بر لپتین سرم خصوصا در زنان انجام چنین تحقیقی ضرورت یافت .
.2 روش تحقیق
تحقیق حاضر از نوع کاربردی و روش آن با توجه به ماهیت پژوهش، بر مبنای پژوهش های نیمه تجربی و بصورت بررسی پیش آزمون و پس آزمون است. برای جمع آوری نمونه های تحقیق از دانشجویان حاضر در دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی استفاده شد. در مورد طرح پژوهش و لزوم اجرای آن توضیحاتی به دانشجویان داده شد و اطلاعات مربوط به قد و وزن هرشخص گرفته شد. سپس دانشجویان با BMI بالاتر تر از 30 و BMI کمتر از 18 انتخاب و پرسشنامه سلامت که شامل سوالاتی در مورد سلامت عمومی و اطلاعات قاعدگی بود بین دانشجویان منتخب توزیع شد.
افراد بیمار و همین طور کسانی که دارای قاعدگی نامنظم بودند از روند تحقیق حذف شدند و در نهایت دو گروه ده نفره با عنوان گروه زنان چاق و گروه زنان لاغر تشکیل شد. از هر یک از آزمودنی ها رضایت نامه ای برای شرکت در آزمون گرفته شد. هیچکدام از آزمودنی ها سابقه بیماری قلبی عروقی، کلیوی، متابولیکی و قاعدگی نداشتند و در هیچ برنامه فعالیت ورزشی منظم یا رژیم غذایی شرکت نداشتند.
دامنه سنی آزمودنی ها بین 30-20 سال بود. با توجه به روز قاعدگی - - در این پژوهش دوره فولیکولار و دوره لوتئال، روز 3-9 قاعدگی در نظر گرفته شد. آزمودنی ها برای انجام تست در یکی از این روزها به آزمایشگاه مراجعه نمودند - - ، تاریخ آزمون برای هر نفر مشخص و تاکید شد 2 روز قبل از آزمون همه از برنامه غذایی که قبلا طراحی شده بود پیروی کنند. هر یک از آزمودنی ها یک بار در دوره فولیکولار قاعدگی و یک بار در دوره لوتئال مورد آزمایش قرار گرفتند. روز آزمون ابتدا از هر آزمودنی ها نمونه خونی گرفته شد سپس آزمون بروس به عمل آمده و بلافاصله پس از انجام تست نمونه گیری دوم به عمل آمد.
