بخشی از مقاله
چکیده
هدف از انجام این تحقیق بررسی رابطه بین ادراک زمان با ترس و امید به زندگی در زنان همسر فوت شده شهر یزد بود. جامعه آماری شامل کلیه زنان همسر فوت شده شهر یزد در سال 1394-1395 بود. برای تعیین حجم با استفاده از نمونه گیری در دسترس تعداد 120 نفر از زنانی که همسر آنها فوت شده است انتخاب گردید. ابزارهای اندازه گیری تحقیق شامل مقیاس ترس - - PFAI کانروی و همکاران - - 2002 و مقیاس امید به زندگی اشنایدر - - 1998 بود. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون دو متغیری مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد بین ادراک زمان و ترس همبستگی مثبت و معنی داری با اطمینان 99 درصد اما بین ادراک زمان و امید به زندگی در زنان همسر فوت شده همبستگی معنی داری مشاهده نگردید. بررسی نتایج تجزیه رگرسیون نشان داد در کل متغیر ادراک زمان به تنهایی 40/1 درصد از واریانس ترس را پیش بینی می کند ، و ورود متغیر ادراک زمان به معادله منجر به پیش بینی امید زنان همسر فوت شده نشد - P>0/05 ،1 - =0/279،. - F - 118 بدین ترتیب می توان گفت که ادراک زمان به صورت معنادار ترس را افزایش ولی بر روی امید تاثیر گذار نمی باشد.
کلمات کلیدی: ادراک زمان، ترس، امید به زندگی، زنان همسر فوت شده.
مقدمه
ادراک زمان، نوعی فرآیند تطابقی است که موجب پیش بینی رویدادها، و نیز سازماندهی و طراحی رفتارهای آینده می شود. با وجود حضور فراگیر زمان در جهان تجربی، احساس زمان احساس ویژهای بشمار می آید. ناملموس بودن، فقدان وجود اندام حسی خاص برای ادراک زمان و عدم متناظر بودن زمان ادراکی با زمان فیزیکی موجب شده است که عوامل بسیاری مانند توجه، حافظه، انگیختگی و حالت های هیجانی همگی تعدیل کننده های بالقوه ادراک زمان در نظر گرفته شوند .طیف وسیعی از پژوهش ها پیرامون زمان روانشناختی و پردازش زمانی انجام شده است. و همه این پژوهش ها بر این نکته تاکید کرده اند که هیچ شکلی از رفتار نمی تواند بدون ارجاع به زمان تعریف شود .[1]روش های مختلفی برای اندازه گیری ادراک زمان وجود دارد که عبارتنداز: برآورد زمان، تولید زمان، بازتولید زمان، و افتراق زمان . [2]
برآورد زمان به توانایی فرد در تخمین کلامی زمان عرضه شده یک محرک اشاره دارد. در تولید زمان طول مدت یک فاصله زمانی به طور کلامی به فرد گفته می شود و از وی خواسته می شود که آن فاصله زمانی را با نوعی عمل رفتاری مانند روشن نگه داشتن یک لامپ به همان مدت اعلام شده تولید کند. این آزمون در میان آزمون های ادراک زمان ساده ترین نوع است. آزمون بازتولید زمان که دشوارترین آزمون ادراک زمان به شمار می آید. یک فاصله زمانی به فرد عرضه می شود اما طول مدت آن به صورت کلامی گفته نمی شود، سپس فرد باید همان فاصله زمانی را با روش رفتاری، بازتولید نماید. در آزمون افتراق زمان، دو محرک حسی به طور متوالی و هر یک به مدت معینی به فرد عرضه می شود و او باید تشخیص بدهد کدام یک از محرکها، در مدت زمان بیشتری - یا کمتری - به وی عرضه شده است .[1]
در تحقیقی پیرامون ادراک زمان این یافته به دست آمد که تاثیر محرک های هیجانی بر مکانیسم های فیزیولوژیک و در نتیجه ادراک زمان های کمتر از 1000 میلی ثانیه بیش از تاثیر انها بر مکانیسم های شناختی و در نتیجه ادراک زمان های بیشتر از 1000 میلی ثانیه است که این امر می تواند به دلیل تاثیرات متفاوتی باشد که این محرک های هیجانی بر سطح برانگیختگی آزمودنی ها می گذارند .[3]امید به زندگی2 به معنای طول عمر در یک جامعه مشخص با توجه به الگوی مرگ و میر آن جامعه است . بدین ترتیب امید به زندگی به عنوان یکی از مهمترین شاخص های شناخته شده بقای انسان و سلامتی وی در نظر گرفته می شود .[4]آثار سودمند امید بر سلامت جسمانی و روانی در پژوهشهای مختلفی تایید شده است. به عنوان مثال، همبستگی مثبت امید با عاطفهی مثبت ، احساس خودارزشمندی، حرمت خود و همبستگی منفی با افسردگی ، احساس فرسودگی و به طور کلی با عاطفهی منفی نشان داده شده است. از نظر اشنایدر3 و همکاران، ملالت و افسردگی با انسداد یا عدم تحقق اهداف ارتباط دارد و برای فرد، واجد اهمیت است. سطح پایین امید، پیشبینیکنندهی سطح افسردگی و کاستیهای روانیاجتماعی است .[5]
بیان مسئله
پردازش اطلاعات زمانی قسمت مهمی از کارکرد لحظه به لحظه و در نهایت کارکرد روزمره است و به روشنی سطوح تحلیل زیادی را تحت تاثیر قرار می دهد از ادراک ساده ی گذر یک لحظه تا لحظه ی بعدی تا سطح بالاتر پردازش های شناختی مثل برنامه ریزی یکی از کارکردهای پردازش اطلاعات زمانی ، ادراک زمان می باشد که بعنوان توانایی پیش بینی و پاسخ کارآمد به رویداد های در حال وقوع شناخته می شود. و شامل توانایی تمایز میان فواصل کوتاه - تمایز مدت - است و در مورد تفکیک پذیری دو محرک مجزا با کمک دوره های زمانی کم - قضاوت زمانی - داوری می کند .[6]زمان روانشناختی موضوعی دشوار جهت مطالعه است .هر فردی دارای یک حس زمانی است که با حس زمانی دیگران متفاوت است .
درحالی که ما میتوانیم درباره زمان از ثانیه و دقیقه صحبت کنیم، اما در نزد مردم نمیتوانیم درباره بینایی و شنوایی براساس میزان درخشندگی و واحد هرتز صحبت کنیم. تحقیقات مربوط به ادراک زمان در 25 سال گذشته به سرعت رشدداشته است .بیشترین توجه تحقیقات ادراک زمان بر توجه، هیجان، بنیادهای عصب شناختی و ارائه نظریه های گوناگون در زمینه ادراک زمان بوده است .[7]ادراک زمان همیشه یک موضوع جذاب برای مطالعه در رشته های مختلف علمی از فلسفه تا بیولوژی و روانشناسی بوده است . مکانیسمهای حسی و پایه های شناختی و بیولوژیکی ادراک زمان در تاریخ تحقیقات علمی، سؤالاتی جذاب برای تحقیق بوده اند .ادراک زمان نقش حیاتی در عملکرد بهینه دارد .[8] بسیاری از جنبه های رفتاری و شناختی ما به پردازش زمانی ارتباط دارد.[9] به عنوان نمونه هرچه سن ما بالاتر میرود، زمان را سریعتر ادراک میکنیم. اصطلاح ادراک زمان معادل زمان روانشناختی و تجربه زمانی است.
ادراک زمان با توانای برآورد زمانی[10]، یا سرعت زمان [11] مشخص میشود.ادراک زمان پدیده ای کاملا ذهنی است یک موقعیت برحسب شرایط می تواند خیلی سریعتر یا خیلی کند ادراک شود ادراک زمان به عوامل موقعیتی گوناگونی مانند جذابیت موقعیت [12] حضور موزیک [13] میزان استرس [14] میزان برانگیختگی [15] وحتی تمرین های مدیتیشن >16] و میزان توجه وحواس پرتی وابسته است.امید یکی از ویژگی های زندگی است که ما را به جستجوی فردایی بهتر وا می دارد و دلیلی است برای زیستن. امید به زندگی را مجموعه ای شناختی می دانند که مبتنی بر احساس موفقیت از منابع گوناگون - تصمیم های هدف دار - و مسیرها - شیوه انتخاب شده نیل به اهداف - است. امید به زندگی از دو مولفه مسیرهای تفکر و منابع تفکر تشکیل شده است.
مسیرهای تفکر انعکاس دهنده ظرفیت فرد برای تولید کانال های شناختی برای رسیدن به اهدافش است و منابع تفکر هم عبارتند از افکاری که افراد درباره قابلیت ها و توانایی هایشان برای عبور از مسیرهای برگزیده انتخاب کرده اند تا به اهدافشان برسند. از طریق ترکیب منابع و مسیرها می توان به اهداف رسید و اگر هر کدام از این دو عنصر شناختی وجود نداشته باشند، رسیدن به اهداف غیر ممکن خواهد بود .[17] شواهد تحقیقاتی زیادی وجود دارند که نشان می دهند بین بالا بودن میزان امید افراد و موفقیت های ورزشی، تحصیلی، سلامت جسمی و روانی ارتباط مثبت و تنگاتنگی وجود دارد .[18]
مسئله امید به زندگی یکی از ویژگیهای مهم زندگی است که ما را به جستجوی فردایی بهتر وا می دارد.امید یعنی موفقیت و آینده بهتر و دلیلی است برای زیستن، هنگامی که امید در دل و ذهن وجود داشته باشد شادی و سرور در زندگی حضور خواهد داشت. برخی از افراد ممکن است امید خود را از دست بدهند و آینده خود را تاریک ببینند،افراد ناامید چون احساس می کنندکه دیگر راهی وجود ندارد وکاری از آنها ساخته نیست،خودکشی می کنند. در زندگی هر کس دوره های تلخ و تاریک وجود دارد و این نمی تواند دلیل قطع امید از فردای بهتر باشد. انسان می تواند به نکات مثبت زندگی خویش و به نعمت هایی که خداوند به او داده است فکر کند .[19]با توجه به مطالب ذکر شده هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی رابطه بین ادراک زمان با ترس و امید به زندگی در زنان همسر فوت شده میباشد. لذا این دو سؤال پژوهشی قابل تدوین است:
▪آیا بین ادراک زمان با ترس در زنان همسر فوت شده رابطه معناداری وجود دارد؟
▪آیا بین ادراک زمان با امید به زندگی در زنان همسر فوت شده رابطه معناداری وجود دارد؟
▪آیا ترس و امید به زندگی بر اساس ادراک زمان در زنان همسر فوت شده قابل پیش بینی است.
