بخشی از مقاله
چکیده
فناوری اطلاعات به عنوان یک پیوند دهنده، تمامی علوم روز را به کار می گیرد تا بتواند اطلاعات مورد نیاز متخصصین، صنایع، سازمان ها وبالاخره همه مردم در قسمت های مختلف جامعه را در کمترین زمان و بهترین وجه ممکن تامین نماید.به طوری که امروزه فناوری اطلاعات مرزهای کشورهای جهان را در می نوردد و ملتها را در یک جامعه جهانی گردهم می آورد.مکان فیزیکی جهت انجام کار و تحصیل، کمبود زمان، رقابت و حسادت های بی مورد و پنهان کاری در تحصیل علوم، اشتغال و تبادل فرهنگی را مرتفع خواهد نمودطبعاً. در این عرصه جدید، هر فرد و جامعه ای که با شناخت و اشراف بیشتر، اهداف و آرمانهای روشن تر پا به میدان بگذارد میتواند از این فناوری بهره بیشتری ببرد و در حوضه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی جهان نقش بیشتری داشته باشد. در این مقاله سعی شده است ابتدا مختصری از موضوع فناوری اطلاعات و مدیریت منابع انسانی ارائه و سپس تاثیر و پیامدهای فناوری اطلاعات بر عملکردهای مدیریت منابع انسانی توضیح داده شود. در ادامه نیز شرایط و فرصتهایی که کاربرد فناوری اطلاعات در مدیریت منابع انسانی فراهم می نماید مورد بررسی قرار گرفته است.
واژههای کلیدی
فناوری اطلاعات، مدیریت منابع انسانی، بهبود عملکرد، سازمان
-1 مقدمه
در سراسر جهان فناوری اطلاعات در حال ایجاد انقلابی نوین است که به جرات می توان مدعی شد که در طول تاریخ و با ظهور فناوری های اهمیت آن از انقلاب صنعتی کمتر نیست. این انقلاب ظرفیت هایی تازه و مختلف هیچ نوع فناوری نتوانسته همانند فناوری اطلاعات، در بین رشته چشمگیری در محدوده دانش بشری ایجاد می نماید و ابزارهایی به وجود های مختلف علوم، ارتباط ایجاد نماید.فناوری اطلاعات به عنوان یک پیوند می آورد که ماهیت کار و زندگی را دستخوش تغییر می سازد.
تمامی دهنده تمامی علوم روز را به کار می گیرد تا بتواند اطلاعات مورد نیاز انقلابها با خود ابهامات و ناپیوستگی ها همچنین فرصت های تازه را متخصصین، صنایع، سازمان ها و بالاخره همه مردم در قسمت های مختلف هموار می آورند. انقلاب اطلاعاتی نیز از این قاعده مستثنی نیست. بیشترین جامعه را در کمترین زمان و بهترین وجه ممکن تامین نماید.به طوری که بهره از آن کشورهایی است که سریعتر خود را با نظام اطلاعاتی جهان امروزه فناوری اطلاعات مرزهای کشورهای جهان را در می نوردد و ملت ها منطبق ساخته اند [9].
را در یک جامعه جهانی گردهم می آورد.[ 10 ]
در کل سازمانها با دو انتخاب مواجه اند، یا باید همگام و همسو با تحولات باشند و یا خود پیش گام و تحول آفرین باشند. انتخاب هر کدام از این دو گزینه لازمه توجه به ویژی ها ضرورتها و چالش هاست که می تواند پیمودن این راه را هموارتر سازد.استفاده از آموزش مجازی در توسعه منابع انسانی که از آن به عنوان فناوری اطلاعات و ارتباطات یاد می برند،در کل سازمانها با دو انتخاب مواجه اند، یا باید همگام و همسو با تحولات باشند و یا خود پیش گام و تحول آفرین باشند. انتخاب هر کدام از این دو گزینه لازمه توجه به ویژی ها ضرورتها و چالش هاست که می تواند پیمودن این راه را هموارتر سازد.استفاده از آموزش مجازی در توسعه منابع انسانی که از آن به عنوان فناوری اطلاعات و ارتباطات یاد می برند، ضرورتی اجتناب ناپذیر در سازمان های قرن حاضر محسوب می شود و برای دستیابی به توسعه همه جانبه در عرصه های مختلف به خصوص عرصه مدیریت و توا نمندسازی منابع انسانی است.[4]
شاید بتوان گفت به کارگیری صحیح فناوری اطلاعات نه تنها آینده زندگی بشررا بهبود خواهد بخشید،بلکه سعی دارد تا خرابی های به بار آمده ناشی از فناوری های گذشته را نیز اصلاح نماید .به عنوان مثال به کارگیری فناوری اطلاعات مشکلات ترافیک، کمبود مکان فیزیکی انجام کار و تحصیل، کمبود زمان، رقابت و حسادت های بی مورد و پنهان کاری در تحصیل علوم، اشتغال و تبادل فرهنگی را مرتفع خواهد نمود .طبعا در این عرصه جدید هر فرد و جامعه ای که با شناخت و اشراف بیشتر، اهداف و آرمان روشن تر پا به میدان بگذارد می تواند از این فناوری بهره بیشتری ببرد.[10]
-2 فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات در قالبی گسترده، به عنوان مجموعه ای از سیستم های کامپیوتری مورد استفاده یک سازمان می دانیم.فناوری اطلاعات در تعریفی دقیق تر به عنوان جنبه تکنولوژی یک سیستم اطلاعات شناخته می شود که دربرگیرنده سخت افزار، پایگاه داده، نرم افزار، شبکه و ابزارهای الکترونیکی دیگر می باشد.فناوری اطلاعات را می توان به عنوان زیر مجموعه ای از سیستم اطلاعات دانست .همانگونه که رقابت در سطح بین المللی رو به افزایش است، تعداد زیادی از سازمانها، حجم عظیمی از منابع خود را در فناوری اطلاعات و ارتباطات سرمایه گذاری می کنند، تا بدین وسیله بتوانند مزیت رقابتی کسب کنند.
فناوری اطلاعات برای صنایع مختلف مزیتهای زیادی از جمله سرعت در عملیات، ثبات و سازگاری در ایجاد داده، دسترسی به اطلاعات و مبادله آن فراهم کرده است.ارزیابی کیفیت زیر ساخت
ضرورتی اجتناب ناپذیر در سازمان های قرن حاضر محسوب می شود و برای دستیابی به توسعه همه جانبه در عرصه های مختلف به خصوص عرصه مدیریت و توا نمندسازی منابع انسانی است.[4]
های فناوری اطلاعات با توجه به تغییرات سریع در سخت افزارها و تکنولوژی نرم افزار مشکل است. [8]
در یک تعریف : - فناوری اطلاعات مجموعه ای از ابزارها، تجهیزات، دانش ها و مهارتهاست که از آن ها در گردآوری، ذخیره سازی، بازاریابی و انتقال اطلاعات استفاده می شود . بر اساس این تعریف فناوری اطلاعات مجموعه ای از ابزار، دانش، روش و مهارت خواهد بود که در تولید، انتقال و پردازش اطلاعات استفاده می شود. -
بر اساس تعریف دیگر اصطلاح فناوری اطلاعات برای توصیف نوعی از فناوری به کار می رود که ما را در ضبط، ذخیره سازی، پردازش، بازیابی، انتقال و دریافت اطلاعات یاری می رساند.این اصطلاح، فناوری های نوین مانند رایانه، انتقال از طریق فاکس، میکروگراف ها، ارتباطات از راه دور را در بر می گیرد.[6]
برخی از صاحب نظران فناوری اطلاعات را به عنوان گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر هر گونه اطلاعات، اعم از صوت، تصویر، متن یا عدد می دانند که با استفاده از ابزار رایانه ای و مخابراتی صورت می پذیرد.[1]
-3 مدیریت منابع انسانی
هر یک از دیدگاههای مختلف نظری در حوزه مدیریت، تعاریف متفاوت برای مدیریت منابع انسانی ارایه داده اند که در زیر به برخی از آنها اشاره می شود
- مدیریت منابع انسانی شناسایی، انتخاب، تربیت و پرورش نیروی انسانی سازمان به منظور نیل به اهداف سازمان تعریف کردهاند.
- مدیریت منابع انسانی از جمله مسِِئولیت های اصلی مدیریت در هر سازمان به شمار می رود و همه مدیران سطوح متعدد سازمان به نوعی از این مسئولیت برخوردارند .از این رو مدیریت منبع انسانی را بهره برداری از سرمایه های انسانی شرکت، برای نیل به اهداف سازمانی می دانند.
- مقصود از مدیریت منابع انساتی، سیاست ها و اقدامات مورد نیاز برای اجرای بخشی از وظیفه مدیریت است که با جنبه هایی از فعالیت کارکنان بستگی دارد، به ویژه برای کارمندیابی، آموزش دادن به کارکنان، ارزیابی عملکرد، دادن پاداش و ایجاد محیطی سازمان و منصفانه برای کارکنان شرکت [7]
- منظور از منابع سازمانی یک سازمان، تمام افرادی است که در سطوح مختلف سازمان مشغول به کارند.
- در تقسیم بندی سازمان، مدیریت منابع انسانی در ردیف مدیریت تولید، مدیریت مالی و...قرار گرفتع و انجام امور مربوط به آن به عهده حوزه ای معین واگذار گردیده است.
-1-3 وظایف و عملکردهای مدیریت منابع انسانی
براساس مطالعات انجام شده و بررسی در منابع علمی معتبر، مدیریت منابع انسانی در هر یک از مراحل جذب، به کارگیری، نگهداری و جبران خدمت، وظایفی را انجام می دهد که اهم آن به شرح ذیل می باشد :
- نظارت بر استخدام
- تجزیه و تحلیل شغل
- برنامه ریزی جهت تامین نیروی انسانی مورد نیاز سازمان
- کارمندیابی
- انتخاب و استخدام بهترین و شایسته ترین نیروها برای تصدی مشاغل سازمان
- طراحی و تنظیم برنامه هایی که ورود کارکنان جدید به سازمان را تسهیل و به ایشان کمک کند جایگاه صحیح سازمانی و اجتماعی خود را در آن بیابند
- آموزش کارکنان
- تربیت مدیر
- طراحی سیستم های ارزیابی عملکرد، پاداش، حقوق و دستمزد، شکایات، ایمنی و بهداشت و سیستم انضباط [3]
-2-3 تاریخچه پیدایش مدیریت منابع انسانی
عوامل بسیار زیادی در شکلگیری مدیریت منابع انسانی موثر هستند. از ده ها قرن قبل از میلاد مسیح و از زمانی که انسانها به صورت گروهی و جمعی زندگی می کردند، در هنگام تقسیم کارها، قواعد خاصی را رعایت می کردند. اما عواملی که به پیدایش اداره امور کارکنان به صورت یک واحد مستقل با تعریف تخصصی وظایف منجر شد را می توان به شرح زیر برشمرد :
- شروع انقلاب صنعتی - در سال 1760م -
- نهضت کارگری - در سال 1842م -
- نهضت مدیریت علمی - در سال 1885م -
- نتایج بررسی های روانشناسی صنعتی - سال1980 تا 1900م -
- نظریه های متخصصان امور نیروی انسانی - سال1880 تا 1920م -
- تئوری های مکتب روابط انسانی [2].
به مرور زمان و یا جایگزین شدن ماشین به جای انسان،افراد زیادی در یک مکان محدود مشغول به کار شدند. در نتیجه جهت تنظیم زمان کاری، روابط بین کارگر و کارفرما، محاسبه حقوق، انتظارات کارفرمایان و کارگران از یکدیگر،تشکیل ائتلافات و اتحادیهها و اداره امور کارکنان رشد و توسعه یافت. در نهایت پس از طی مراحل فوق مدیریت منابع انسانی به صورت امروزی مطرح شد.
[5]
-3-3 پیدایش و تحول فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات به معنای عام به عنوان مجموعه ای از ابزارها و سیستم ها جهت گردآوری، سازماندهی، ذخیره و نشر اطلاعات اعم از صورت، تصویر، متن یا عدد می باشد.سابقه این علم به 3500 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد.یعنی از زمان رم باستان که نامه ها را روی لوح گلی و به صورت تصویر می نوشتند و نامه بر در طی یک هفته تنها مقصد کوتاهی را طی می نمود تا هم اکنون که با استفاده از ابزارهای پیشرفته رایانه ای وسیستم های مجهز مخابراتی در کوتاه ترین زمان ممکن اطلاعات دلخواه در اختیار قرار می گیرد.
فناوری نوین اطلاعات یعنی فناوری اطلاعات مبتنی بر الکترونیک را می توان در چند سال پیش از دهه1940 میلادی سراغ گرفت .در طی جنگ جهانی دوم و پس از آن بود که پیشرفت های عمده در فناوری الکترونیک رخ داد، تولید اولین کامپیوتر قابل برنامه ریزی و ترانزیستور که منشا میکروالکترونیک و هسته حقیقی انقلاب فناوری اطلاعات در قرن بیستم بود.
به عقیده کاستلز تنها در دهه1970 میلادی بود که فناوری های جدید اطلاعاتی در سطحی گسترده انتشار یافتند و در پارادایمی جدید گردهم آمدند. کاستلز می کوید: بی گمان می توانیم بدون
