بخشی از مقاله
چکیده
عصر حاضر عصر مطبوعات، رسانههای گروهی و ارتباطات است. استفاده از فناوری اطلاعات میتواند در زندگی و رفتارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی نقشی مثبت و یا منفی داشته باشد. دانشجویان نیز از این قاعده مستثنی نیستند از ابزارهای فناوری اطلاعات در دانشگاه میتوان به تعداد کامیپوتر های موجود، اینترنت و استفاده از شبکههای مجازی اجتماعی در بین دانشجویان اشاره کرد. این پژوهش با هدف بررسی رابطه فناوری اطلاعات بر هوش اجتماعی دانشجویان با استفاده از تکنیک دیمتل و فرآیند تحلیل شبکه ای فازی انجام شد. جهت شناسایی شاخصهای موثر بر هوش اجتماعی از منظر فناوری اطلاعات ابتدا با بررسی ادبیات تحقیق و مطالعات مشابه در مجموع 20 شاخص در پنج بعد شناسایی گردید.
براساس شاخصهای شناسایی شده پرسشنامههای فرآیند تحلیل شبکه ای و دیمتل فازی طراحی و بین خبرگان گردید. با بررسی ادبیات تحقیق و مطالعات مشابه و نظرسنجی از خبرگان، شاخصهای موثر بر هوش اجتماعی از منظر فناوری اطلاعات 20 معیار در قالب 4 بعد درک احساسات و مهارت شنیداری افراد، اجتماعی بودن، توانایی تاثیرگذاری و ترغیب دیگران، توانایی مشورت در حل مسائل و رفتارهای متناسب با موقعیت تعیین شد. نتایج این پژوهش حاکی از این است که عوامل درک احساسات و مهارت شنیداری افراد و اجتماعی بودن از تاثیر گذاری بیشتر و عامل توانایی تاثیرگذاری و ترغیب دیگران از تاثیر پذیری بیشتری نسبت به سایر عوامل یعنی مشورت و حل مسائل و عامل رفتارهای متناسب با موقعیت برخوردار است. نتایج حاصل از اولویتبندی شاخصهای موثر بر هوش اجتماعی از منظر فناوری اطلاعات به این ترتیب است: -1اجتماعی بودن-2 درک احساسات و مهارت شنیداری افراد-3رفتارهای متناسب با موقعیت-4توانایی تاثیرگذاری و ترغیب دیگران-5مشورت و حل مسائل.
کلبدواژه ها: فناوری اطلاعات، هوش اجتماعی، دیمتل فازی، فرآیند تحلیل شبکه ای فازی
-1 مقدمه
بدون شک ورود جهان به هزارهی سوم تمدن بعد از میلاد مسیح و اوج عصر اطلاعات که از نیمهی دوم قرن بیستم آغاز شد، پدیدآورندهی مناسبات جدیدی درعرصه ی حیات اجتماعی بشری است و همراهی با این حرکت در گرو تغییرات اساسی در پرورش توانمندیهای انسان امروزی است فناوریهایی چون رایانه، تلفن همراه، اینترنت، ماهواره، چندر سانه ایها و ... سیمای ظاهری و باطنی زندگی انسان را در عصر کنونی تحت تأثیر قرار داده اند و این فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی به همهی فضاهای اجتماعی، سازمانی و فردی در جوامع بشری وارد شده و شیوه زندگی روزمره، کار و معرفت او را به درجات گوناگون تحت تاثیر قرار داده اند. برخورداری از این فناوریها، به مثابه وقوع یک چرخش پارادایمی در زندگی فردی و اجتماعی انسان است که در آن حتی مفاهیم کهن نیز با هندسه معرفتی جدید قابل شناخت هستند. به تعبیر دیگر مانوئل کاستلز1 فناوری های نوین اطلاعات، نقاط دور عالم را در شبکههای جهانی با همدیگر پیوند میدهند، ارتباطات رایانهای مجموعهای از جوامع مجازی را بوجود میآورند و در نتیجه آن همه ساختارها و فرآیندهای مادی و معنوی بشر دگرگون میشوند.
در واقع، به تناسب بهرهمندی جوامع از فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و ایفای نقش در ارتباطات و تعامل بین مردم و تبادل اطلاعات و دسترسی جامعه به این فرآیند تغییرات جامعه شتاب و شدت بیشتری میگیرد. از این رو بیان اینکه بین فناوریهای اطلاعاتی و ارتباطی و شکلگیری زندگی اجتماعی پیوندی استوار برقرار شده است مفهومی اغراق آمیز نیست - گریپن برگ2، . - 2005
-2 مفهوم هوش
روانشناسان هوش را به عنوان توانایی عملکرد مؤثر در زندگی تعریف کرده اند؟ مردمان هوشمند کسانی هستند که به کسب دانش و مهارت ماحصل تجربه برای مدیریت کارآمد و وظایف زندگی روزمره سوق داده می شوند. یکی از جنبههای بسیار مهم هوش پذیرفتن تغییرات پویای جهانی، تغییرات محیط زیست، مهارتها و دانش حاصل از تجارب گذشته که غیرقابل انکار و چالش انگیز میباشد اطلاعات مؤثر شامل استفاده از سیستمهای موجود در یادگیری، گسترش ارتقاء دانش موجود، تجزیه و تحلیل شرایط جدید، توسعه شرایط جدید و راه حلهایی که برای کمک به ارتقای سطح کیفی محیط انجام میشود - لفتر و همکاران، . - 2012
-1-2 هوش اجتماعی
هوش اجتماعی به عنوان یک توانایی ضروری برای افراد به منظور ارتباط، درک و تعامل مؤثر با دیگران تعریف شده است. هوش اجتماعی عبارت است از توانایی به کارگیری مهارت های ارتباطی، روابط دوستانه با دیگران، رفتارهای اجتماعی و همدلی با دیگران تعریف کرده اند. - استاک و نیششیدا،. - 2009 -
-2-2 عوامل تشکیل دهنده هوش اجتماعی مطابق با نظر بوزان هوش اجتماعی متشکل از هشت عامل است که به آنها اشاره می شود.-1خواندن ذهن افراد و شناخت افراد با استفاده از علائم بدنی و ارتباط کلامی و غیرکلامی -2مهارت شنیداری فعال-3اجتماعی بودن-4تأثیر گذاشتن بر دیگران.-5فعال بودن در زمینه های اجتماعی - محبوبیت - -6مشورت و حل مسائل به صورت اجتماعی-7ترغیب -8درک چگونگی رفتار در زمینه های مختلف اجتماعی - بوزان،. - 2002
-3-2 روشهای تقویت هوش اجتماعی
برای تقویت هوش اجتماعی می توان روشهای زیر را به کار برد-1هماهنگی حرکات بدنی با گفتار افزایش معاشرت و گفتار با دیگران -2آموزش اولیه در خانواده.-3ارتباط و تبادل افکار و اطلاعات-4نهادینه کردن آموزش هوش اجتماعی در مدرسه و جامعه-5تقویت هنر شنونده بودن-6برخورد با هر فرد به آن صورتی که هست و استحقاق دارد -7ارزش قائل شدن برای سخنان افراد مقابل.-8 استفاده از کلمات سنجیده و به موقع - گاردنر، . - 1386
-3 فناوری اطلاعات
فناوریاطلاعات به فن آوریهایی اطلاق میشودکه امکانات لازم را برای جمعآوری، انباشت، پردازش و توزیع اطلاعات فراهم میکند. محور این فنآوری رایانه و ارتباطات راه دور است. رایانهها اساسا کار پردازش و انباشت اطلاعات را انجام میدهند و ارتباطات راه دور امکانات پخش و توزیع این اطلاعات را درسطح بسیار وسیع فراهم میسازند - هوشیاریزدان ، - 1381
-1-3 مزایای فناوری اطلاعات
افزایش سرعت انتقال یادگیری و بازدهی: محاسبه و پردازش سریع اطلاعات و انتقال فوری آن، زمان انجام کار را کاهش و در نتیجه بهرهوری را افزایش میدهد. تکنولوژی اطلاعات امکان جست وجو و دستیابی سریع به اطلاعات را برای دانش آموزان فراهم میکند. افزایش دقت یادگیری: تکنولوژی اطلاعات دقتی بالاو ثابت را تامین و تضمین میکند. در انواع فعالیت های پردازشی و محاسباتی دقت کامپیوتر به مراتب بیشتر از انسان است - ملکی . - 1388
حضور در همه جا: این خصیصه از آنجاست که امروزه به واسطه تنوع و گسترش تکنولوژیهای ارتباطی در تمامی نقاط دنیا حتی در دور افتادهترین نقاط، آثاری از تکنولوژیهای فوق دیده می شود. بدون مکان بودن: با توجه به همه جایی بودن تکنولوژی اطلاعاتی و ارتباطی، اطلاعات در فضای سایبرنتیکی عمل میکند. در این صورت اطلاعات در جایی وجود دارد که این فضا جریان داشته و امروزه به سبب تسلط این فضا در کل سیاره، اطلاعات نیز در آن جریان دارد. سرعت: تکنولوژیهای اطلاعاتی و ارتباطاتی با رشد روز افزون خود، از یک طرف سرعت پردازش و محاسبه را در شبکههای ارتباطاتی نظیر کامپیوتر و .. را بالا میبرد و از طرفی سرعت انتقال دادهها به صورت فوقالعاده بالا میبرد.
-2-3 اینترنت
اینترنت قویترین ابزاری است که تا×کنون برای مبادله ی اطلاعات اختراع شده است. اینترنت مجموعه به هم پیوستهای از کامپیوترهایی است که به واسطه ی خطوط مخابراتی با هم ارتباط برقرار می کنند.
در دو دهه اخیر به شکل شگفت آوری رشد کرده است اینترنت مجموعه ی لایه لایه ای از فن آوری و خدمات است که برای ایجاد چیزی که همه میتوانند از آن استفاده کنند به تدریج روی هم جمع می شود - کنعانی و فتحی، . - 1391
-5-3 شبکه اجتماعی مجازی
شبکه اجتماعی مجموعهای از سرویسهای مبتنی بر وب است و این امکان را برای اشخاص فراهم میآورد تا در محیط مجازی توصیفات عمومی یا خصوصی برای خود ایجاد کنند یا با دیگر اعضای شبکه ارتباط برقرار نمایند منابع خود را با آنها به اشتراک بگذارند و از میان توصیفات عمومی دیگر افراد، برای یافتن اتصالات جدید جستجو کنند. همچنین شبکههای اجتماعی به افراد اجازه میدهند در یک سیستم مشخص و معین پروفایل شخصی خود را داشته باشند و با دیگران ارتباط برقرار کنند. از این طریق افراد میتوانند ارتباطشان با دیگران را حفظ کرده و همچنین، ارتباط اجتماعی جدیدی را شکل دهند - بوید، . - 2010
