بخشی از مقاله
چکیده
هدف پژوهش حاضر تاثیر قصه درمانی بر کاهش فرسودگی تحصیلی و اضطراب امتحان در دانش اموزان مقطع ابتدایی ناحیه 3 شیراز بوده. روش پژوهش حاضر ازمایشی همراه با طرح پیش آزمون و پس آزمون در گروه کنترل بوده است.جامعه ی آماری این پژوهش شامل کودکان مقطع ابتدایی ناحیه 3 شیراز بوده است که به صورت خوشه ای دو مدرسه انتخاب شد و نمونه مورد مطالعه شامل 20 نفر ازکودکان که بصورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. کودکان گروه آزمایش در10جلسه قصه درمانی که در5 هفته برگزار گردید،شرکت نمودند. داده ها با استفاده از دو پرسشنامه اضطراب امتحان فرید من و فرسودگی تحصیلی برسو و همکاران - 1997 - جمع آوری شده است.
برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از آزمون آمار توصیفی - میانگین و انحراف معیار - و آمار استنباطی "تحلیل کوواریانس" استفاده شد. نتایج نشان دهنده ان است که قصه درمانی در کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش اموزان تاثیر معنادار دارد همچنین قصه درمانی در کاهش اضطراب امتحان در دانش اموزان تاثیر معنادار دارد.
مقدمه
دانش آموزان بزرگترین سرمایه های انسانی هر جامعه به حساب می آیند، زیرا می توانند بادرهم آمیختن نیروی جوان، علم و مهارت آموخته شده، چرخ های پیشرفت و توسعه را به حرکت درآورند. درتمام کشورها سالیانه سهم زیادی از درآمد ملی صرف آموزش و پرورش می شود. پیشرفت تحصیلی یادگیرندگان یکی از مواردی است، که همواره مورد توجه معلمان و اولیاء دانش آموزان بوده است.لازمه تحول در آموزش و پرورش توجه به جنبه های مهم برنامه ریزی است که می تواند در پیشرفت تحصیلی یادگیرندگان موثر باشد.اضطراب امتحان در میان دانشجویان و دانش آموزان دبیرستانی شایع بوده و از جمله مشکلات جدی آموزش و نیز از جمله نگرانی ها و دغدغه های نظام آموزشی محسوب می شود
اضطراب مانند نگرانی بیشتر معلول تخیل است ولی در عین حال از دو جهت با نگرانی تفاوت دارد. از یک جهت نگرانی مربوط به موقعیت های خاص می شود. مانند: امتحانات، مشکل مالی و غیره. در حالی که اضطراب حالت عاطفی تعمیم یافته است و ناشی از یک مشکل ذهنی است. در حالی که نگرانی ناشی از یک مشکل عینی است
به عبارت دیگر اضطراب یک حالت طبیعی و سهم کسانی است که فکر می کنند. انواع متعدد مسائل زندگی فردی، اجتماعی و جهانی ایجاب می کند که ما به طور دائم از خود سازگاری نشان دهیم. همه قدم هایی که انسان به جلو برمی دارد، همه کشفیات علمی، هنری، ادبی نیز براساس اضطراب انجام می گیرد. می توان گفت که انسان عادی به مقداری اضطراب نیاز دارد تا به تکاپو افتد. اضطراب زمانی مسئله ساز می شود که از تحمل انسان فراتر می رود
یکی دیگر از عوامل موثر در آموزش که کمتر مورد توجه قرار می گیرد، فرسودگی تحصیلی3می باشد. در سال های اخیر متغیر فرسودگی به موقعیت ها و بافت های آموزشی گسترش پیدا کرده است، که از آن با عنوان فرسودگی تحصیلی نام برده می شود، می توان گفت که موقعیت های آموزشی به عنوان محل کار فراگیران محسوب می شود، اگر چه فراگیران در موقعیت ها ی آموزشی، به عنوان کارمند، کار نمی کنند یا شغل خاصی در آنجا ندارند، اما از دیدگاه روان شنا ختی، فعالیت های آموزشی و درسی آنها را می توان به عنوان یک کار در نظر گرفت
آنها در کلاس حضور پیدا می کنند و مجموعه تکالیفی را برای موفقیت در امتحانات و کسب نمره ی قبولی انجام می دهند. این موضوعاخیراً مطالعات متعددی را در دانشگاه ها به خود اختصاص داده است - یانگ،. - 20048 افرادی که فرسودگی تحصیلی دارندمعمولاً علایمی مانند بی اشتیاقی نسبت به مطالب درسی، ناتوانایی در ادامه حضور مستمر در کلاس های درس، مشارکت نکردن در فعالیت های کلاسی، احساس بی معنایی در فعالیت های درسی و احساس ناتوانی در فراگیری مطالب درسی و در نهایت افت تحصیلی را تجربه می کنند
متغیرهای متعددی بر فرسودگی و اضطراب امتحان9 تاثیر گذار می باشد که محقق در این تحقیق به تاثیر قصه درمانی 10می پردازد.یکی از روشهایی که می تواند با توجه به سن و خصوصیات کودکان در کاهش اضطراب تأثیرگذار باشد قصه درمانی است که جزءدرمانهای روانشناختی به حساب می آید قصه، یکی از انواع هنر درمانی است ؟هنر درمانی از انواع روان درمانی است که کمک می کند افراد نسبت به افکار و هیجانهای خود، آگاهتر شوند و بر چالشهای درونی و بیرونی خود غلبه کنند.
قصه درمانی به طور کلی می تواند نتایج سلامت بیماران، پیروی از درمان و کیفیت زندگی را بهبودمی بخشد پژوهش های متعدد نشان داده است که قصه درمانی منافع زیادی شامل منافع جسمی، روانی و عاطفی در درمان و بهبود بیماری دارد علاوه بر این داده های اخیر نشان میدهد که برنامه های قصه درمانی منجر به اقامت کوتاهتر در بیمارستان، نیاز کمتر به دارو و عوارض کمتری برای بیماران میشود؟همچنین قصه درمانی میتواند هزینه های قابل توجهی از بیماری و بستری شدن در بیمارستان را برای بیماران و خانوادههای آنان کاهش دهد
سنت قصه گویی به اندازه عمر انسان قدمت دارد داستانها مجموعه ای از شخصیتها، روابط، ارزشها و معرفت ها می باشند که هر انسانی با شنیدن یک روایت یا داستان از قهرمان های آن الگو می پذیرد. قصه ها به مرور زمان جزئی از ناخودآگاه جمعی انسانها و فرهنگها می شوند. - تویسرکانی ، 1387 - قصه گویی یکی از بهترین شیوه ها در مشاوره با کودکان است و آنان میتوانند با احساسات و افکار و رفتارهایی مقابله کنند که هنوز نمی توانند با مشاور خود به طور مستقیم درباره آنها صحبت کنند.
در فرایند قصه درمانی تلاش بر این است که کودکان نسبت به احساسات و افکار خود آگاهی بیشتری پیدا کنند به خصوص نسبت به شیوه های رویارویی خودشان با مشکلاتی که با آن درگیر شده اند شناخت به دست آورند ؟با تعارضها واحساسات دردناکشان روبه رو شوند و آنها را در خلال قصه ابراز کنند و قصه متفاوتی با سناریوی جدیدی از خود بسازند و با یک قصه خوب به کودک می فهمانیم که ضعیفترین ها راهی برای موفقیت خواهند یافت یا قویترین قهرمانان هم دچار مشکلات و بدبختی خواهند شد اما توانایی و امکانات راه حل درباره گشایش مشکلات را چگونه مییابند و از آنها رهایی می یابند بنابراین با توجه به مقدمه مطرح شده محقق در این تحقیق به تاثیر قصه درمانی بر فرسودگی تحصیلی و اضطراب امتحان می پردازد.
فرضیههای پژوهش
قصه درمانی باعث کاهش فرسودگی تحصیلی در دانش اموزان می شود قصه درمانی باعث کاهش اضطراب امتحان در دانش اموزان می شود.
پیشینه پژوهش
هوی و لاوو - - 2006 در پژوهشی با هدف بررسی کارایی قصهگویی بر مهارتهای اجتماعی انجام داده است. که بر اساس نتیجه به دست آمده رابطه بین قصهگویی و مهارتاجتماعی معنادار میباشد و بین این دو همبستگی وجود دارد.
مالونی - - 2007 در پژوهشی با هدف تاثیر قصه در مانی بر کودکانی که دچار اختلال رفتاری هستند به این نتیجه رسیده است که بین قصهگویی و روش درمانی با قصه و بر طرف شدن اختلال رفتاری کودک همبستگی منفی وجود دارد.
لمبارد - - 2008 در پژوهشی با بررسی اثربخشی قصهدرمانی بر کودکان مادران مبتلا به سرطان سینه نشان داد که این کودکان توانستند ازطریق قصهدرمانی، آزادانه تجربههای خود را مطرح و به آن معنای تازهای ببخشند که معنای هر یک از این کودکان برحسب سن رشد و زبان، منحصربهفرد و متفاوت از یکدیگر بود.
