بخشی از مقاله
چکیده سابقه و هدف:
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر میزان اضطراب امتحان زبان خارجی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دو زبانه می باشد.
مواد و روشها: روش پژوهش حاضر، شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل میباشد و از نظر هدف، کاربردی است.
جامعه آماری پژوهش حاضر شامل کلیه دانش آموزان دختر دو زبانه مقطع هفتم منطقه 5 شهر تهران در سال تحصیلی 1395-1394 می باشد که از این بین 30 نفر انتخاب شده، در دو گروه آزمایش و کنترل گمارده شدند. گروه آزمایش در طی 2 ماه هفته ای یکبار، در 8 جلسه 2 ساعته در کارگاه های آموزشی شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی شرکت نمودند ولی گروه کنترل آموزشی را دریافت ننمودند. شرکت کننده ها در دو مرحله پیش آزمون و پس آزمون به پرسش نامه های اضطراب امتحان ساراسون و نمونه سوالات استاندارد زبان انگلیسی پاسخ دادند. داده های جمع آوری شده به وسیله آزمون تحلیل کوواریانس و نرم افزار Spss تجزیه و تحلیل شدند.
یافتهها: تجزیه و تحلیل دادهها نشان داد که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی بر میزان اضطراب امتحان زبان خارجی - p<0/05 - و پیشرفت تحصیلی - p<0/01 - دانش آموزان دو زبانه تاثیر معناداری داشته است.
استنتاج: می توان نتیجه گرفت که شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی می تواند بر وضعیت تحصیلی و اضطراب امتحان دانش آموزان دو زبانه موثر باشد.
مقدمه
از طرفی اضطراب یادگیری زبان دوم در کلاس بر تلاش های فراگیر در کسب مهارت های مختلف زبان، اثر معکوس دارد؛ به خصوص ویژگیها و جوانب متفاوت زبان جدید ازقبیل ساختارهای دستوری و سیستم به طور کامل مجزا و مستقل آواشناسی افزون بر مسائل و دیدگاه های مختلف فرهنگی بیگانه برای آموزش دهندگان و فراگیران زبان دوم، مشکلاتی عدیده را ایجاد می-کند که در این رابطه اضطراب یادگیری زبان دوم می تواند در اضطراب امتحان خود را نشان دهد .
کودکان و نوجوانان در جریان رشد انواع مختلفی از اضطراب به ویژه اضطراب آموزشگاهی را تجربه می کنند. که یکی از انواع آن، اضطراب امتحان است. اضطراب امتحان به عنوان یک پدیده متداول و مهم آموزشی، رابطه تنگاتنگی با عملکرد و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارد .
اضطراب امتحان، به عنوان یک حالت و وضعیت تنش و هراس تعریف شده است که با افکار نگرانکننده و فعالیت سیستم عصبی خودکار همراه می شود و در ایجاد اختلال روانشناختی در دانش آموزان، نقش مهمی ایفا میکند
فردی با سطح بالایی از اضطراب امتحان، توسط افکاری منفی غرق میشود، که این افکار، روی مقایسه عملکرد خود با دیگران، نتایج شکست و عدم موفقیت، سطح پایین اطمینان در عملکرد، نگرانی افراطی بیش برآورده شده، احساس عدم آمادگی برای امتحان و فقدان خود ارزشی متمرکز میشود
از زمان مطرح شدن اضطراب امتحان تاکنون مؤلفه های شناختی و هیجانی گوناگونی در رابطه با اضطراب امتحان مورد شناسایی قرار گرفته و از روشهای درمانی متفاوت در کاهش اضطراب امتحان استفاده شده است؛ با این حال در دهه اخیر نسلی از درمان های شناختی رفتاری موسوم به درمان های موج سوم پا به عرصه ظهور گذاشتند. در موج سوم رواندرمانی ها که به رواندرمانی های پست مدرن معروف هستند، عقیده بر این است که شناختها و هیجانات را باید در بافت مفهومی پدیده ها در نظر گرفت. به همین دلیل، به جای رویکردهایی مانند درمان شناختی- رفتاری که شناخت ها و باورهای ناکارآمد را اصلاح کرده تا هیجانات و رفتارها اصلاح شود، در اینجا به بیمار آموزش داده می شود که در گام اول هیجانات خود را بپذیرد و زندگی در اینجا و اکنون از انعطاف پذیری روانشناختی بیشتری برخوردار شود که از جمله این درمان ها، شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی می باشد
باوجود اینکه شناخت درمانی مبتنی بر ذهن آگاهی در طیف وسیعی از اختلالات روان شناختی بکار گرفته شده است، اما کمتر در گروه دانش آموزان و بر اضطراب امتحان این گروه، مورد ارزیابی قرار گرفته است؛
از جمله جیدل و همکاران در پژوهشی نشان دادند ذهن آگاهی به طور مثبت با کیفیت زندگی و به طور منفی با اضطراب، افسردگی و استرس ادراک شده رابطه معناداری داشته است. و به نظر میرسد به دلیل نوظهور بودن این درمان، اثر آن بر کاهش اضطراب امتحان و بهبود پیشرفت تحصیلی دانش آموزان به خوبی بررسی نشده است که بدین روی پژوهش حاضر این پرسش را بررسی می نماید که آیا شناخت درمانی مبتنی بر ذهنآگاهی بر میزان اضطراب امتحان زبان خارجی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دو زبانه تاثیر دارد؟
