بخشی از مقاله
چکیده
ظهور فناوری جدید اطلاعات ونفوذ آن در زاویای مختلف زندگی بشری ، موجب بروز تحول شگرفی در مناسبات حاکم بر جامعه بشری شده است که از آن به عنوان انقلاب اطلاعات یاد می شود.توسعه روزافزون افزارهای مبتنی بر این فناوری وسرعت فراوان تطبیق آن با نیازمندیهای انسان موجب شده است تاعصر جدیدی در حیات جوامع آغاز گردد که جامعه اطلاعاتی نامیده می شود.ورود به این دوره وحضوربانشاط وفعال در آن مستلزم تمهید لوازم وامکاناتی است که مهم ترین آن بستر سازی مناسب فرهنگی است که نخستین گام اجرایی آن لحاظ موضوع آموزش افزارهای فناوری اطلاعات در برنامه آموزش عمومی است.
تغییرات سریع فناوری اجتماعی ،فرهنگی واقتصادی در جهان امروز، جوامع معاصر را باچالشهای بی سابقه ای روبه رو ساخته است که کشور ماهم از این نظر مستثنا نیست. قرن بیست ویکم در انتظار دنیایی است که راهبری آن را اطلاعات به عهده دارد.رشد سریع فناوری اطلاعات وارتباطاتتاثیرات شگرف وهمه جانبه ای بر تمامی شئونات جامعه داردوبه عنوان عامل اصلی باعث افزایش بهره وری می شودوسبب تغییردر نظام های موجودمی گردد.
برای بهتر زیستن در آینده آشنایی با زمینه های کابردفناوری اطلاعات ضروری است.اینترنت، اینترانت، اکسترانت، پست الکترونیکی،مدارس مجازی،دانشگاه های اینترنتی،سواد اطلاعاتی،وجز آن نمونه هایی از کابرد فناوری اطلاعات است. در این مقاله سعی شده نگاهی به آموزش در عصراطلاعات،آموزش الکترونیکی،وتاثیر فناوری اطلاعات در یادگیری موثروفراگیرداشته باشد
مقدمه
سرعت ومیزان تولیدعلم در جهان وروشهای نوین گردآوری، پردازش وتوزیع اطلاعات از ی ک سوونیاز رو به تزایدجوامع انسانی به استفاده از نمودهای مختلف اطلاعات از سوی دیگرمنجر به پدید آمدن دوره اجتماعی خاصی موسوم به عصر اطلاعات شده است.تاثیرشگرف این دوره بر شاخص های مختلف حیاتجوامع کاملا ًمشهوداست:از امور ساده تهیه بلیط وخرید از فروشگاه هاتا فرایند های پیچیده کنترل گردش امور بانکی ،کنترل سیتم های پیچیده توزیع انرزی وحتی دیدگاه های وسیع تر دانشگاه های مجازی،تجارت الکترونیکی ودر سطح بالاتر تغییر تلقی از مقوله امنیت ملی
پیامد بروز وظهور چنین تحولاتی پدید آمدن شکل نوینی از فناوری ،موسوم به فناوری اطلاعات است که به کمک آن می توان با شناخت مسیر ومسیل اطلاعات ،سوار بر زورق خواست، به جلوه های مختلف اطلاعات دست یافت واز آنها استفاده نمود.از سوی دیگر وظیفه مهم نظام های آموزشی،پرورش علمی نسل فردا برای تصدی بخش های مختلف جامعه در جهت تعالی وتوسعه متوازن جامعه است ویکی از راه های دستیابی به این مهم آشنا ساختن فراگیران با وجوه مختلف دانش وفناوری در زندگی اجتماعی است از این روبه نظر می رسد آشنایی وآموزش افزارهای فناوری اطلاعات یکی از جنبه هایی است که باید در برنامه رسمی نظام آموزشی کشور در سطح عومی قرار گیرد
در هزاره سوم میلادی ، به عنوان رکن اصلی قدرت مطرح است.انسان در گذر تاریخی خویش سه مرحله اساسی را طی نموده، که هریک از این مراحل نمایانگر قدرت در آن دوره بوده است.دوره اول با توسعه کشاورزی ووسعت زمینهای مزروعی ،نظامهای قومی وعشیره ای به رشد وبالندگی رسیدند.جامعه روستایی وهسته های اولیه مدنیت شکل گرفتند.یک سری نهاد های اجتماعی به خصوص آموزش واولین حوزه ها به وجود آموند.از ویژگی مهم این دوره سرعت تولید علم -یعنی شناخت روابط بین هستی-از به کار گیری علم بیشتر بوده است
.افراد تربیت شده در این مدارس که محصول تمدن روستایی اند افرا د چند وجهی وعلامه بوده همانند خیام، ابن سینا که هم منجم ،ریاضیدان،طبیب،فیلسوف وجز آن بوده است وحتی در مغرب زمین این ویژگی را دانشمندانی چون سقراط افلاطون ودیگران می توان یافت.از ویژگیهای مهم این دوره تعامل انسان با طبیعت ،تزریق مستقیم انرژی انسان به طبیعت وتامین نیازهای اولیه بود، سپس این دوره با تمام فراز ونشیبها وزمان طولانی آن طبیعت را وداع گفته وانسان پای در دوره یعنی عصر ماشین نهاد.
با ظهور انقلاب صنعتی حاکمیت ماشین به شکل فراگیر تمامی شئونات جامعه بشری را در حیطه خویش گرفت نتیجه آن تولید انبوه با استفاده از انرژی های مهار شده بود. - طاهره طاهری - در طی این مقاله سعی می شود نخست با بررسی ویژگی های عصر اطلاعات وتبیین مقوله فناوری اطلاعات به جایگاه آن در زندگی امروزین بشر پرداخته شودوسپس با تامل بر اهداف نظام آموزشی رابطه فناوری اطلاعات با یادگیری موثر فراگیر،مورد بررسی قرار گیرد وازاین رهگذر لزوم آموزش نرم افزارهای اطلاعات در برنامه آموزش عمومی مورد تدقین قرار گیرد.
فناوری اطلاعات
از اواسط قرن بیستم میلادی با اختراع کامپیوتر به عنوان یکی از محصولات عصر فناوری مولد، دوران جدیدی در استفاده از این اختراع در عرصه های مختلف صنعتی آغاز گردیدکه یکی از آنهازمینه پردازش اطلاعات بود؛افزایش نیاز به اطلاعات ولزوم پردازش های مختلف اطلاعاتی در عرصه های گوناگون از یک سوورشدسریع افزارهای الکترونیکی وتوسعه بسترهای مخابراتی وافزایش ارتباطات از دیگر سوتدرجاًموجبی پدید آمدن نظام جدید اجتماعی شدکه خاستگاه اصلی آن اطلاعات وپردازش های اطلاعاتی است.
توسعه روز افزون این نظام ورسوخ آن در نسوج مختلف جامعه وتاثیرگذاری بر کلیه مناسبات اجتماعی موجب آن شده که دوران کنونی را عصر اطلاعات بنامیم - - 3،ظهور این دوران سبب پیدایش شکل دیگری از فناوری موسوم به فناوری اطلاعات شده که ناظر به فعلیت رسیدن افزارهایی است که بر دانش اطلاعات مبتنی است - . - 4مهم ترین ویژگی های این فناوری را می توان در بندهای ذیل خلاصه کرد:
الف - ماده اولیه آن اطلاعات - ماده خام ذهنی - است؛
ب- موتور محرکه آن کامپیوتر است؛
ج-محصول نهایی آن نادیدنی ولمس نشدنی است - محصول تجریدی - ؛
د- تولید آن محدود به موقعیت خاص مکانی نیست؛
ه- محصولات آن تاثیری بر تخریب زیست- محیطی کره زمین ندارد.
بدین ترتیب به نظر می رسد سده بیست ویکم میلادی آغاز دوران جدیدی در حیات بشری مبتنی بر مواد خام ذهنی - اطلاعات - وگردش آن میسرخواهد بود.
جامعه اطلاعاتی
پیشرفت فناوری اطلاعات واستفاده از ساز وکار های برخاسته از آن منجر به بسته شدن نطفه جدیدی از اجتماهات بشری موسوم به جامعه اطلاعاتی شده است،این شکل نوین همزیستی جمعی دارای سه ویژگی اساسی است:
الف- کوتاه شدن فاصله ها وتبدیل به مجموعه اجتماعی واحد؛
ب- گردش اطلاعات به مثابه شریان اصلی حیات جامعه؛
ج- تبدیل شدن اطلاعات به کالا
اگر تعبیر - - مک لوهان - - را بپذیریم که با اختراع ماشین چاپ، انسان وارد کهکشان گوتنبرکی شد - - 5؛ باید اذعان داشت که با اختراع افزارهای جدید مخابراتی ،بشر در کهکشان مارکونی به سیر وسلوک می پردازد.کهکشانی که در آن ارتباطات به کمک امواج نامرئی الکترومغناطیسی وبا سرعت نور امکانمپذیر می شود وهمین امرموجب کوتاه شده فاصله ها ،کوچک شده جهان وبه تعبیری پدید آمدن دهکده جهانی می گردد. - - 1 از سوی دیگر گردش اطلاعات در بستر مناسب حاصل ازاین فناوری ،جنبه جدیدی از زندگی بشر را هویدا کرده است:
فرآورش اطلاعات به منزله رکن اصلی قوام زندگی اطلاعاتی.
بسیاری فناوری اطلاعات را مترادف با کامپیوتر می داننداین تلقی از آنجا که موتور محرکه این فناوری کامپیوتر است چندان گزافه نیست؛ ام از انجا که تنها بیانگر گوشه ای از تغییرات عمیقی است که در اثر ورود به این مرحله حیات به وجود آمده - یا خواهد آمد - دور از واقعیت است؛ چه،در حال حاضر بسیاری از افزارهای مبتنی بر فناوریاطلاعات مشخصاًکامپیوتری نیستند ووجه اشتراکی با آن ندارند؛اما آنچه چون رشته ای همه کاربردهای مختلف این فناوری را به هم می پیوندد، جریان اطلاعات وپردازش آن است.
این موضوع چنان بنیان های جوامع سنتی را دگرگون کرده که بینش جدیدی را از جهان وسیر تحول آن در تمامی عرصه های صنعتی ، اقتصادی وحتی امنیتی به دست داده است، به عنوان مثال در جهان امروز امنیت ملی با آنچه که پنجاه سال پیش از آن به ذهن تصور میشد کاملاً متفاوت است.اگر کمی بیشتر، حمله فیزیکی دشمن به پایگاه های انسانی،نظامی یا صنعتی نمادی از اختلال در امنیت بود،اینک نفوذ به منابع اطلاعاتی نظامی،اقتصادی،صنعتی وسیاسی کشور از طریق گذرگاه های الکترونیکی،خطری جدی برای حفظ امنیت ملی محسوب می شود، خطر بالقوه ای که نمودی از آن را جهانیان در آغازسال 2000میلادی وهمراه با بحران موسوم بهY2K شاهد بودند.
نفوذ سریع این فناوری در میان آحاد مردم موجب تغییر شیوه زندگی بسیاری از افراد وموسسات شده است: آمار نشان می دهد تعداد کاربران اینترنت تصویری به عنوان معبر مناسب گردش اطلاعات،از13 میلیون نفردر سال1995میلادی به 300نفردر سال 2000میلادی رسیده است - . - 7در حال حاضر%5از جمعیت بالای14 سال جهان را کاربران فعال اینترنت تشکیل می دهندوپیش بینی می شود شمار این نوع کابران تا سال2004میلادی به حدود 640میلیون نفر خواهد رسیدکه حدود%14جمعیت بالای 14 سال جهان خواهد بود.کاربرفعال کاربری است که در هفته حداقل یک ساعت با اینترنت کار می کند
توسعه شگرف کاربردهای مختلف این ابرازجدید اطلاعاتی منجربه پیدایش موضوع های جدیدی مانندتجارت الکترونیکی - 9 - ،نشر الکترونیکی - 10 - ، پزشکی الکترونیکی - 11 - ، دانشگاه مجازی - 12 - ، ودولت الکترونیکی - 13 - شده است که توجه بسیاری از پژوهشگران را به خود جلب کرده وتحقیقات زیادی بر آنهادر شرف انجام است.
به عنوان نمونه تنهااشاره می شود که در خال حاضر ماهیانه بیش از یک میلیارددلار از خرید وفروش کالاها در امریکا از طریق شبکه اینترنت انجام می شود یا به عنوان نمونه ای دیگر، دولت ژاپن گرفته برای ازبین بردن مرز بین سازمانها وارگانها، سرعت بخشیدن به امور اداری وکاهش حجم ادارات، طی پروژه ای موسوم به قرن جدید ، تا سال 2003 میلادی با به وجود آوردن دولت الکترونیکی،کلیه کارهای داری سازمانهای خود را از طیق اینترنت انجام دهد. - - 15 علاوه بر این استفاده از این استفاده ازاین پدیده ها در مواردی مانند رزرو بلیط هواپیما، پیدا کردن خانه اجاره ای در بنگاه های معاملاتی، پرونده های آموزشی دانشجویان در دانشگاه ها،کتاب هاومجلات دیجیتالی،خرید از طریق کارت اعتباری و... آن را به شکل مألوفی در زندگی روزانه در آورده است.
اما این همه رخدادهای مورد انتظار نیست، بلکه پیش بینی می شود بسیاری از وسایل دستی،قابلیت اتصال به بزرگراه های اطلاعاتی را پیدا کنند، هم چنان که در حال حاضر تلفن های همراه چنین ویژگی را دارا هستند.در این صورت چنین ابزاری، که اصطلاحاً دستیار دیجیتالی شخصی نامیده می شوند،امکان کنترل از راه دور،تلفن به دوستان، مطالعه روزنامه الکترونیکی، گرفتن عکس دیجیتالی و...را برای صاحب آن مهیا خواهد ساخت - - 16؛بدین ترتیب افراد همیشه در دسترس بوده وهمواره به اطلاعات پیوسته وبهنگام دسترسی خواهند داشت.علاوه بر این پیش بینی می شودبا جایگذاری نانو موتورهای قابل بر نامه ریزی که دارای حسگرهای قابل اتصال به اینترنت هستند
